Polska w OECD

W swoim wystąpieniu dyrektor Jansen podkreśliła, że wiele skutków wynikających z pandemii COVID-19 dla wymiany handlowej stanowi amunicję dla krytyków procesów globalizacji i zwolenników protekcjonistycznego podejścia do handlu światowego. Pandemia i podjęte w celu jej ograniczenia decyzje polityczne wyeksponowały słabości globalnych łańcuchów wartości (u początków pandemii żadne z państw nie było na tyle samowystarczalne, by zabezpieczyć zapotrzebowanie na sprzęt medyczny), ale paradoksalnie dowiodły też ich sprawności i odporności poprzez elastyczne konfigurowanie na nowo sieci kooperantów i zapewnianie stałego przepływu towarów i usług w tym okresie. Z tego względu GVCs będą miały do odegrania kluczową rolę choćby w logistyce i dystrybucji lekarstw i szczepionek przeciw koronawirusowi. W krótkiej i średniej perspektywie czasowej państwa powinny analizować konsekwencje lockdownu czy zamykania granic międzypaństwowych dla sprawnego przepływu wymiany handlowej, dokładniej analizować odporność łańcuchów dostaw najbardziej podstawowych dóbr. W dalszej kolejności niezbędna jest współpraca państw z sektorem prywatnym dotycząca dywersyfikacji dostawców czy budowy zapasów ale także wzmocnienie międzynarodowych wysiłków na rzecz ujednolicania standardów technicznych, rozwijania wspólnych baz informacji (na wzór zainicjowanej przez G-20 bazy AMIS gromadzącej dane nt. wielkości produkcji i zapasów towarów rolnych), a także zasadniczego poprawienia i ustabilizowania globalnych zasad wymiany handlowej.

W dyskusji zwracano uwagę na zasadniczy rozdźwięk pomiędzy politycznymi wezwaniami do on-shoring i zwiększania wewnętrznej produkcji firm a zapowiadanymi przez biznes planami dywersyfikacji sieci kooperantów. Zdaniem niektórych dyskutantów niemożliwy jest już odtworzenie w granicach mniejszych państw całych skomplikowanych łańcuchów produkcji choćby przemysłu farmaceutycznego. Należy odnotować też zjawisko regionalizacji niektórych GVCs jako konsekwencja tendencji do pogłębiania liberalizacji handlu światowego na bazie bi- lub plurilateralnych porozumień międzynarodowych. Z tego względu kluczowe znaczenie ma dyskusja nt. roli zapasów i odstępowanie od zasad just-in-time production. Wskazywano, że na położenie GVCs oddziaływają nie tylko decyzje polityczne typowego instrumentarium polityki handlowej, ale również ulgi i zwolnienia podatkowe, działania wspierające rozwój MŚP, zachęty dla zagranicznych inwestycji bezpośrednich.

Zainicjowana przez Holandię w 2017 r. Sieć Otwartych Gospodarek i Inkluzywnych Społeczeństw (NOEIS – Network for Open Economies and Inclusive Societies) zrzesza obecnie 24 państwa (Argentynę, Austrię, Belgię, Chile, Czechy, Finlandię, Hiszpanię, Irlandię, Japonię, Kanadę, Kolumbię, Kostarykę, Luksemburg, Łotwę, Meksyk, Niderlandy, Niemcy, Norwegię, Nową Zelandię, Peru, Polskę, Szwecję, Turcję i Węgry) przywiązane do idei otwartości globalnej gospodarki i ograniczania nierówności społecznych. Sieć jest miejscem tematycznych spotkań eksperckich umożliwiających wymianę opinii i wiedzy oraz wyrażanie wspólnych stanowisk na arenie międzynarodowej (np. oświadczenia ministerialne Sieci przyjęte w 2018 r. i 2019 r., przy okazji posiedzeń MCM – Ministerialnych Sesji Rady OECD).

Więcej o inicjatywie:
http://www.oecd.org/economy/growth/network-for-open-economies-and-inclusive-societies/