Jak zmierzyć udział Polski w globalnych łańcuchach wartości?
04.12.2023
Towary i usługi, które kupujemy, pochodzą z różnych krajów na całym świecie. Jednak ich przepływy w ramach globalnych łańcuchów produkcyjnych nie zawsze są odzwierciedlone w konwencjonalnych miarach handlu międzynarodowego. W celu rozwiązania tego problemu oraz lepszej analizy stosunków handlowych między poszczególnymi krajami, OECD prowadzi systematyczny pomiar handlu wartością dodaną (TiVA), uwzględniający dokładniej udział poszczególnych państw w produkcji towarów i usług, które są konsumowane na całym świecie.
Pod koniec listopada br. Sekretariat OECD udostępnił kolejną aktualizację bazy danych TiVA, która obejmuje teraz dane za okres 25 lat (1995-2020) dla 76 gospodarek (w tym wszystkich gospodarek OECD, UE, G20 i ASEAN) oraz 45 rodzajów działalności gospodarczej. Wskaźniki TiVA pochodzą z tabel międzykrajowych przepływów międzygałęziowych OECD (ICIO), pochodzących z krajowych, regionalnych i międzynarodowych źródeł statystycznych.
Opublikowane dane potwierdzają spowolnienie integracji globalnych łańcuchów wartości po wielkim kryzysie finansowym – w okresie 2008-2020 zawartość zagranicznych komponentów w polskim eksporcie wzrosła zaledwie z 29,5% do 30,2%. Jednocześnie prawie 38% krajowej wartości dodanej w Polsce była stymulowana przez popyt z zagranicy – w największym stopniu było to widoczne dla takich branż jak produkcja silników samochodowych i metali podstawowych. Porównanie listy najważniejszych partnerów eksportowych i importowych wg miar tradycyjnych i udziału wartości dodanej uwypukla znaczenie relacji handlowych Polski z USA, które sytuują się jako drugi kierunek polskiego eksportu oraz trzecie źródło polskiego importu wartości dodanej.
Jedynym z innowacyjnych form wykorzystania danych ICIO-TiVA jest próba oszacowania i porównania emisji gazów cieplarnianych wbudowanych w krajową produkcję i finalny popyt. W XXI wieku emisje gazów cieplarnianych z krajowej produkcji wzrosły o 2% (do ekwiwalentu 407 Mt), a emisje związane z polskim popytem na towary i usługi spadły o 1,6% (do 375 Mt) – oznacza to, że w 2019 r. Polska była eksporterem netto emisji gazów cieplarnianych.
Dane ICIO-TiVA pozwalają również ustalić, że ponad 35% zatrudnionych w Polsce uczestniczyło w procesach produkcyjnych ukierunkowanych na zaspokojenie popytu z zagranicy. Na bazie tych danych można wreszcie ustalić, że filie zagranicznych przedsiębiorstw wielonarodowych wytwarzają 26% polskiego PKB, podczas gdy aktywność gospodarcza zagranicznych filii polskich firm stanowi odpowiednik jedynie 2,6% PKB Polski.
Więcej informacji:
https://www.oecd.org/industry/ind/measuring-trade-in-value-added.htm
Photo: OECD