Polska w OECD

Zdaniem uczestników webinaru, powtarzana w mediach teza o szczególnym kryzysie zaufania w ostatniej dekadzie nie jest w pełni prawdziwa, zjawisko to ma bowiem charakter bardziej długotrwały i niejednorodny. Pokazują to prowadzone od 1958 r. badania centrum badawczego Pew, według których najsilniejszy spadek zaufania Amerykanów do własnego rządu nastąpił we wcześniejszych dekadach (z notowanych na początku badań 73%), a w obecnym dziesięcioleciu wskaźnik ten jedynie ustabilizował się na niskim poziomie poniżej 20%. Z drugiej strony o codziennych zachowaniach konsumenckich bardzo często decyduje zaufanie do danej marki, ale nawet wówczas konkretna firma może być darzona zaufaniem jedynie w pewnych aspektach swojej działalności. Najlepiej ilustruje to przypadek budżetowych linii lotniczych Ryanair, notujących dotąd stały wzrost pasażerów pomimo generalnie nienajlepszych ocen standardu komunikacji i obsługi klienta.

Rozpowszechnionym pod każdą szerokością geograficzną problemem jest natomiast poczucie niezadowolenia z elit. W badaniu IPSOS z 2018 r. ze zdaniem „Ludzie tacy jak ja nie obchodzą polityków i partii” zgodziło się ponad 66% respondentów zarówno w krajach G-7 (Francja, USA, Wielka Brytania, Włochy), innych europejskich państwach OECD (np. Polska, Węgry) jak i krajach latynoskich i BRICS (poza Chinami, nieobjętymi tym badaniem). Wyniki te mocno korelują z innymi badaniami IPSOS, według których najbardziej godnymi zaufania są naukowcy, lekarze i nauczyciele, natomiast na dnie zestawienia lokują polityków, ministrów i szefów firm reklamowych (i tylko w nieco lepszym świetle stawiają np. bankierów, duchownych, czy dziennikarzy). W efekcie nie może dziwić fakt, że administracja rządowa na tle innych branż i zawodów jest wyraźnie niżej oceniana przez respondentów pod kątem kompetencji, jakości zarządzania oraz rzetelności i dotrzymywania zobowiązań.

W tej sytuacji, jednym z czynników ważących na zaufaniu obywateli do rządu jest otwartość rządu, sposób komunikowania się i świadczenia usług, co ma szczególne znaczenie w sytuacjach kryzysowych. Obrazuje to m.in. przedstawiona w czasie webinaru prezentacja władz miejskich Mediolanu, opisująca 2-miesięczne konsultacje społeczne poprzedzające przygotowanie miejskiej strategii adaptacji i wychodzenia z lockdownu. Zgłoszone w ich ramach prawie 3000 inicjatyw i propozycji wykorzystano przy opracowaniu 9 obszarów tej strategii dotyczących takich kwestii jak sposób świadczenia usług przez urzędy miejskie, wspieranie de-synchronizacji czasu pracy firm, urzędów i szkół, przyspieszenie rozwoju sieci ścieżek rowerowych, reaktywacja parków i przestrzeni miejskich.

Generalnie kryzys wywołany pandemią COVID-19 okazuje się testem relacji pomiędzy rządem a obywatelami. Niezależnie od opisywanego kryzysu zaufania do rządów, wiosną tego roku miliony ludzi na całym świecie zastosowały się do decyzji rządów, gwałtownie ograniczających działalność gospodarczą i drastycznie zmieniających sposób życia w celu ograniczenia skali zakażeń koronawirusem. Rządowe portale informacyjne stały się podstawowym źródłem informacji o skali pandemii, czego paradoksalnie najlepszym dowodem były reakcje na zmiany sposobu czy częstotliwości prezentowania nowych danych o przebiegu pandemii. Sukcesem okazała się też powstała w Belgii platforma internetowa umożliwiająca szpitalom i innym instytucjom zamawianie i rezerwowanie niezbędnego sprzętu medycznego i środków ochronnych. Brak zaufania do rządów objawił się natomiast w bardzo słabym odbiorze aplikacji do monitorowania aktywności (proximity-tracing apps), nawet jeśli w praktyce wykorzystują one dużo węższy zakres danych osobistych w porównaniu do najpopularniejszych aplikacji społecznościowych.

Rzadko wskazywanym aspektem aktualnego kryzysu i pandemii COVID-19 jest zatem swoisty kryzys danych, wytykający luki w politykach i infrastrukturze zbierania, zarządzania i udostępniania danymi, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i pomiędzy władzami centralnymi i lokalnymi. Zrealizowane w czasie pandemii badania kanadyjskiego NGO Open North pokazały zarówno nasilenie się wcześniejszych barier w dostępie i wykorzystywaniu danych, ale również zainteresowanie obywateli większym dostępem do danych zintegrowanych i przygotowanych do wykorzystania. Potwierdzają to też doświadczenia belgijskiego biura odpowiedzialnego za digitalizację usług publicznych pokazujące zainteresowanie obywateli prostymi w obsłudze, dopasowanymi do oczekiwań użytkownika narzędziami IT, umożliwiającymi zgłoszenie własnych propozycji, uwag i zastrzeżeń oraz bezpośrednią interakcję z urzędnikiem.

Więcej informacji nt. cyklu webinarów Departamentu Zarządzania Publicznego Sekretariatu OECD „Building a New Paradigm for Public Trust”:

http://www.oecd.org/gov/webinar-series-building-a-new-paradigm-for-public-trust.htm

---

Photo: ©OECD