OECD Economic Outlook Interim Report pt. Economic and Social Impacts and Policy Implications of the War in Ukraine

01.04.2022

W obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę i stale toczących się działań wojennych w Europie, tradycyjną prezentację wiosennej prognozy ekonomicznej – OECD Economic Outlook Interim Report - zajęła publikacja raportu OECD pt. Economic and Social Impacts and Policy Implications of the War in Ukraine. Dokument został zaprezentowany na konferencji prasowej Sekretarza Generalnego OECD, Mathiasa Cormanna oraz Głównej Ekonomistki OECD, Laurence Boone w dniu 17 marca br. Analizuje on potencjalne ekonomiczne i społeczne konsekwencje wojny. Jest niemal pewne, że spowolnią one globalne ożywienie po pandemii COVID-19 i przyczynią się do zwiększenia obecnego poziomu inflacji na całym świecie.

Konsekwencją wojny, którą Rosja prowadzi przeciw Ukrainie jest katastrofa humanitarna. Szkody gospodarcze są już odczuwalne na całym świecie i mogą stać się coraz bardziej dotkliwe i długotrwałe. Inwazja Rosji na Ukrainę postawiła pod znakiem zapytania ożywienie wzrostu po pandemii COVID 19
i wywołała katastrofę w całym regionie, niszcząc życie, domy i infrastrukturę.

W obliczu niepewnego przebiegu dalszych działań wojennych OECD szacuje, że w wyniku tego konfliktu światowy wzrost gospodarczy będzie w tym roku o ponad 1 punkt procentowy niższy, podczas gdy inflacja, już wysoka na początku roku, może łącznie wzrosnąć o około 2,5 punktu procentowego.

Ceny surowców gwałtownie wzrosły. Rosja i Ukraina łącznie odpowiadają za około jedną trzecią światowego eksportu pszenicy i są ważnymi producentami nawozów i metali wykorzystywanych w przemyśle, takich jak nikiel i pallad. Zakłócenia w produkcji pszenicy, kukurydzy i nawozów grożą brakiem bezpieczeństwa żywnościowego na całym świecie oraz głodem. Gwałtownie rosnące ceny metali mogą wpłynąć na wiele gałęzi przemysłu, takich jak produkcja samolotów czy samochodów.

Ponieważ Rosja dostarcza około 16% światowego gazu ziemnego i 11% ropy naftowej, ceny energii niepokojąco wzrosły. W szczególności Europa jest silnie uzależniona od rosyjskiego gazu i ropy. Spotowe ceny gazu w Europie, czyli ceny spoza systemu kontraktów terminowych są obecnie ponad 10 razy wyższe niż rok temu, podczas gdy cena ropy w tym samym okresie prawie się podwoiła. Szok cenowy zaszkodzi gospodarstwom domowym i zakłóci produkcję towarów i usług na całym świecie.

Kluczowym potencjalnym ryzykiem gospodarczym jest całkowite wstrzymanie eksportu energii z Rosji do UE. Skutki takiego szoku są trudne do oszacowania, ale mogą być nagłe ze względu na ograniczone możliwości zastąpienia dostaw z rynków światowych w krótkim okresie i niski poziom rezerw gazu.

OECD w swoje analizie rozpatruje różne scenariusze rozwoju konfliktu, m.in. z wykorzystaniem globalnego modelu makroekonomicznego NiGEM (ang. National Instutute Global Econometric Model). Wszelkie symulacje dostarczają jednak wstępnych wniosków, nie uwzględniając wielu czynników, które mogłyby nasilić negatywne skutki konfliktu, takich jak dalsze sankcje lub bojkoty konsumenckie i biznesowe, zakłócenia w ruchu żeglugowym i lotniczym, niedostępność kluczowych produktów z Rosji, ograniczenia handlowe, takie jak zakaz eksportu artykułów spożywczych czy podważone zaufanie konsumentów.

Przemawiając podczas konferencji prasowej, Sekretarz Generalny OECD, Mathias Cormann powiedział, że w obliczu ograniczenia podaży towarów wynikającego z tej wojny pogłębiają się zakłócenia w łańcuchach dostaw wywołane już przez pandemię. Dlatego reakcje rynku, zarówno te krótko, jak i długoterminowe muszą być bardzo rozsądne. Dodał także, że pełne zniwelowanie zależności energetycznej od Rosji i zbudowanie bezpieczeństwa energetycznego w Europie zajmie kilka lat, ale działania powinny rozpocząć się już teraz. W jego ocenie powinny to być działania nakierowane na ponowną analizę najbardziej odpowiedniej struktury rynku energetycznego przy jednoczesnym nastawieniu na osiągnięcie celów klimatycznych.

Główna Ekonomistka, Laurence Boone podkreśliła, że chociaż nie znamy dalszego przebiegu zdarzeń, wiemy już, że wojna zaszkodzi globalnemu ożywieniu i jeszcze bardziej podniesie inflację. OECD twierdzi, że zaawansowane gospodarki regionu Azji i Pacyfiku oraz obu Ameryk mają słabsze powiązania handlowe i inwestycyjne z Rosją niż z Europą, a niektóre z nich są ważnymi producentami surowców, ale wzrost nadal będzie w nich zagrożony przez słabszy globalny popyt i wpływ wyższych cen oraz wydatków gospodarstw domowych.

W gospodarkach wschodzących przewiduje się większe spadki w przypadku tych państw, które są głównymi importerami surowców. Oczekuje się, że wyższe ceny żywności i energii spowodują wzrost inflacji bardziej niż w gospodarkach rozwiniętych. Zagrożenie niedoborem zbóż w szczególności podkreśla potrzebę zapewnienia ciągłości handlu.

OECD twierdzi, że w obliczu tak dużego szoku podażowego, polityka pieniężna powinna nadal koncentrować się na zapewnieniu dobrze zakotwiczonych oczekiwań inflacyjnych i interweniować w razie potrzeby, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie rynków finansowych.

Priorytety rządów dotyczące natychmiastowych wydatków obejmują koszty wspierania uchodźców w Europie, podczas gdy do złagodzenia bezpośredniego wpływu kryzysu na konsumentów i przedsiębiorstwa potrzebne są tymczasowe, terminowe i dobrze ukierunkowane rządowe środki fiskalne w wysokości około 0,5 punktu procentowego PKB, mogące znacząco złagodzić gospodarcze skutki kryzysu bez dużego zwiększania inflacji.

Więcej informacji:

https://www.oecd-ilibrary.org/economics/oecd-economic-outlook/volume-2022/issue-2_4181d61b-en

OECD (2022), OECD Economic Outlook, Interim Report March 2022: Economic and Social Impacts and Policy Implications of the War in Ukraine, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/4181d61b-en