Polska w OECD

W swoim wystąpieniu SG M. Cormann podkreślił, że Polska dobrze poradziła sobie z dużym napływem uchodźców z Ukrainy. Zmobilizowano znaczne zasoby publiczne i prywatne, a uchodźcom zapewniono odpowiednie wsparcie. Wielu z nich już zintegrowało się z polskim rynkiem pracy (ok. 60% już pracuje), a dzieci uczestniczą w polskim systemie edukacji.

Autorzy raportu podkreślają, że Polska szybko wychodziła z kryzysu wywołanego pandemią COVID-19, ale wzrost gospodarczy spowolnił po agresji Rosji na Ukrainę a prowadzona przez rząd polityka fiskalna pozytywnie wspiera rozwój gospodarczy w obliczu wyzwań związanych z wyższymi cenami energii.

Wraz ze wzrostem cen energii i żywności oraz presją na krajowym rynku pracy gwałtownie wzrosła inflacja.

Autorzy pozytywnie odnotowują, że chociaż sektor energii w Polsce pozostaje uzależniony od węgla, to zużycie gazu jest ograniczone, a Polsce udało mu się zastąpić dostawy surowców z Rosji. Podkreślają też, że powiązania handlowe z Rosją i Białorusią pozostają stosunkowo niewielkie. Jednak przedłużająca się wojna Rosji z Ukrainą może mieć dalszy negatywny wpływ na polską gospodarkę, zwłaszcza gdyby doszło do dalszych zakłóceń w dostawach energii.

Autorzy raportu pozytywnie odnotowują też, że polityka fiskalna nadal wspiera gospodarkę w związku z wyższymi cenami energii. Po kompleksowych pakietach w latach 2020-21 dedykowanych walce ze skutkami pandemii zapewniono również znaczne rządowe wsparcie w kryzysie wywołanym rosnącymi kosztami życia.

W 2022 r. gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa skorzystały z czasowego obniżenia stawek VAT na energię i żywność oraz dopłat i rekompensat energetycznych. W tym roku obowiązują limity cen energii elektrycznej i gazu oraz zerowa stawka VAT na żywność. W ocenie OECD tymczasowe wsparcie ze strony rządu łagodzące skutki kryzysu energetycznego powinno być kontynuowane, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Zdaniem analityków OECD polska gospodarka pozostanie osłabiona jeszcze w pierwszej połowie 2023r.  ze względu na utrzymujące się wysokie ceny energii, słaby popyt wewnętrzny i dużą niepewność w otoczeniu. Wzrost gospodarczy spowolni w tym roku do 0,9%, a następnie powróci do 2,4% w 2024 r. Inflacja w Polsce osiągnie szczyt na początku 2023 r. i spadnie do 3,5% na koniec 2024 r. Po niewielkim wzroście stopa bezrobocia powinna w 2024 roku ustabilizować się na poziomie 3,8%. W 2024 roku dynamika konsumpcji i inwestycji powinna się odbudować, ale wysoki poziom cen energii prawdopodobnie doprowadzi do trwalszego spowolnienia produkcji.

Inne rekomendacje zawarte w raporcie:

• Zarówno system opieki zdrowotnej, jak i infrastruktura otrzymują znaczne środki publiczne, więc kluczowe znaczenie będzie miało w nadchodzących latach zapewnienie efektywnego ich wydatkowania.
• Należy rozważyć poszerzenie podstawy dochodów budżetu państwa i poprawić efektywność niektórych wydatków, dokonując między innymi przeglądu obniżonych stawek VAT i ulg podatkowych.
• Wsparcie finansowe  związane z energią dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw powinno mieć charakter tymczasowy, aby polityka fiskalna nie zwiększała presji inflacyjnej. Ewentualne przyszłe wsparcie powinno być ukierunkowane na osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji.
• Należy dbać o to, by obecnie podwyższone oczekiwania inflacyjne nie utrwaliły się, i być gotowym do dalszego podwyższenia stóp procentowych, jeśli będzie to konieczne.
• Należy zwiększyć  bezpośrednie finansowanie badań i rozwoju w zakresie ICT.
• Ważne jest zwiększenie elastyczności w edukacji formalnej i pozaformalnej, promowanie uczenia się przez całe życie, zwłaszcza wśród osób pracujących w MŚP oraz osób słabiej wykształconych, nieaktywnych zawodowo i starszych.
• Potrzebne byłoby zapewnienie sprzętu ICT w szkołach oraz szkolenia dla nauczycieli kształcenia i szkolenia zawodowego w celu nauczania umiejętności cyfrowych.
• Należałoby wdrożyć  zaktualizowane założenia strategii energetycznej z naciskiem na przyspieszenie rozwoju OZE, dywersyfikację technologii oraz poprawę bezpieczeństwa i efektywności energetycznej, przy jednoczesnym minimalizowaniu zwiększonej zależności od węgla w najbliższym czasie.
• Należy zmierzać w kierunku zapewnienia sprawiedliwej transformacji poprzez dobrze ukierunkowane przekwalifikowanie, zamrożenie zatrudnienia i międzysektorowe podnoszenie kwalifikacji w sektorach węgla kamiennego i brunatnego.