Posiedzenie na szczeblu ministerialnym komitetu CSTP
24.04.2024
W dniach 23-24 kwietnia 2024 roku miało miejsce posiedzenie komitetu naukowo-technologicznego CSTP OECD (Committee for Scientific and Technological Policy) na szczeblu ministerialnym pod przewodnictwem Francji (Austria, Kolumbia, Korea, Norwegia, Hiszpania, Szwajcaria jako kraje współprzewodniczące). Polska była reprezentowana przez Pana Andrzeja Szeptyckiego, Podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Spotkanie w temacie Shared Challenges, transformative actions zgromadziło ponad siedemdziesiąt delegacji z pięćdziesięciu krajów. Celem spotkania było nakreślenie planu działań dla przyszłych prac OECD i priorytetów w obszarach nauki, technologii i innowacji w kontekście obecnych globalnych wyzwań.
Spotkanie ministerialne poprzedzone było spotkaniami towarzyszącymi w dniu 22 kwietnia z licznym udziałem polskich delegatów:
- Global Science Forum 50th meeting : High-level Symposium on the future of research infrastructures and international collaboration
- Global Forum on Technology: Building our Bio future: Policy issues and opportunities for next generation biotechnologies
- TIP workshop on STI policy experimentation
- Japan ASEAN High-level Roundtable on Science, Technology and Innovation
- Research for Development – Tackling Global Challenges to Leave No One Behind.
W dniu 23 kwietnia miał miejsce rownież Dialog wysokiego szczebla Multistakeholder high-level Dialogue on Engaging stakeholders to realise the potential of science, technology and innovation. Uczestnicy podczas licznych debat podkreślali m.in. rolę potwartej nauki, któtra jest kluczem do przejrzystości, zaufania, odpowiedzialności.
Otwarta nauka powinna być przekrojowym priorytetem polityki na poziomie instytucjonalnym, krajowym i ponadnarodowym: uczyć się na „najlepszych praktykach” w zakresie finansowania, szkoleń i rozwoju kariery (np. otwarty dostęp do informacji naukowej oraz otwarta współpraca ze społeczeństwem obywatelskim).
Umiejętności STI potrzebne do transformacji muszą obejmować wszystkie poziomy edukacji i sektory, począwszy od powszechnej podstawowej umiejętności cyfrowej i ekologicznej, po zdolność do rozwijania przyszłych technologii.
Międzynarodowe wsparcie w zakresie nauczania z wykorzystaniem najlepszych praktyk na całym świecie może pomóc w przemianach, wymagając od poszczególnych osób możliwości dostępu do możliwości szkoleniowych.
Podczas dwóch dni trwającego spotkania ministerialnego komitetu CSTP oraz licznych sesji plenarnych uczestnicy podkreślali znaczenie :
- Współpracy, która ma kluczowe znaczenie w tym niestabilnym i spolaryzowanym kontekście geopolitycznym – szczególnie w sektorach zaawansowanych technologii;
- Nauki poprzez społeczność badaczy będącej często punktem zbieżnym między krajami;
- Otwartej nauki w międzynarodowej współpracy, potwierdzając jednocześnie wspólne wartości demokratyczne i inne, np. integralność badań.
Skuteczna współpraca między przemysłem, instytucjami badawczymi i edukacyjnymi a rządem ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, że umiejętności STI odpowiadają potrzebom szybkiej transformacji.
Transformacje technologiczne wymagają odważnych i pilnych interwencji. Szybkość i skala powinny leżeć u podstaw naszego wspólnego zaangażowania. Najlepsza wiedza nie wystarczy. Aby wesprzeć i przyspieszyć transformacje, potrzebne są także zmiany w procesach decyzyjnych przy wspólnym zaangażowaniu decydentów i polityków.
Niezbędne są silne relacje i koordynacja w naszych systemach STI, wspierając współpracę między rządami, przemysłem, środowiskiem akademickim i społeczeństwem obywatelskim. Rządom udało się ujednolicić różnorakie priorytety dzięki szeregowi nowych podejść. Niektóre z nich obejmują: horyzontalne programy zarządzające, konsolidacja agencji finansujących oraz wzmocnienie powiązań między uniwersytetami.
CSTP ma kluczową rolę doradczą do odegrania w zakresie obiektywnych i wiarygodnych danych, jako platforma wymiany wiedzy (np. najlepsze praktyki, przeglądy krajów) we wspieraniu wdrażania programu transformacji opracowanego przez rządy krajowe.
Na przykład młodzi badacze rozpoczynający karierę mogą zapewnić ważny pomost między społeczeństwem obywatelskim a środowiskiem akademickim, a wiele krajów opiera się na długotrwałych inicjatywach edukacyjnych.
Otwarta nauka stanowi podstawę programu transformacji oraz wymaga zasadniczej zmiany w podjęciu do praktyki naukowej – nowych publikacji i zarządzania danymi. Należy inwestować w wiedzę naukową i naukę partycypacyjną. Jednocześnie istnieją wyzwania geopolityczne, zagrożenia cyberbezpieczeństwa i obawy dotyczące niewłaściwego wykorzystania sztucznej inteligencji, które powinny być brane pod uwagę.
OECD odgrywa ważną rolę w monitorowaniu polityk oraz, we współpracy z innymi organizacjami międzynarodowymi oraz w zapewnianiu wspólnych zasad i ram, np.: do monitorowania i oceny wpływu systemu operacyjnego.
Na marginiesie spotkania na szczeblu ministeranym odbył się również szereg spotkań bilatrlanych. Na sesji zamykającej Ministrowie zatwierdzili wspólną deklarację: https://legalinstruments.oecd.org/en/instruments/OECD-LEGAL-0501
Wynikiem spotkania było także opublikowanie dwóch kluczowych publikacji: OECD Agenda for Transformative Science, Technology and Innovation Policies oraz Framework for Anticipatory Governance of Emerging Technologies.
Spotkanie na szczeblu ministeralnym było również okazją do zaprezentowania w siedzibie OECD przygotowanej specalnie na tą okazję wystawy w temacie „Polskich wynalzków, które zmieniły świat”.