Przegląd polityki energetycznej Polski 2022
16.05.2022
Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) opublikowała raport po przeglądzie polityki energetycznej Polski – Poland 2022 Energy Policy Review. Raport został zaprezentowany w dniu 12 maja br. w trakcie konferencji prasowej w Warszawie z udziałem Minister Klimatu i Środowiska Anny Moskwy i Dyrektora Wykonawczego IEA Fatih Birola. Jak wskazują autorzy raportu w ostatnich latach Polska poczyniła znaczne postępy w zakresie poprawy bezpieczeństwa i zrównoważenia systemu energetycznego. Konieczne jest jednak znaczne przyspieszenie procesu transformacji energetycznej i rozwiązanie problemu emisji wynikających z dominującej roli węgla w sektorze energetycznym.
Polska dąży do ograniczenia emisji poprzez zwiększone wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i gazu ziemnego, wprowadzenie energii jądrowej, większą elektryfikację zapotrzebowania na energię oraz poprawę efektywności. Od ostatniego Przeglądu przeprowadzonego przez IEA w 2016 r. Polska znacznie zdywersyfikowała dostawy gazu i poczyniła imponujące postępy w zakresie odnawialnych źródeł energii. Obecnie jest krajem o jednym z najszybciej rozwijających się rynków fotowoltaicznych w Europie i planuje realizację szerokiej gamy projektów morskich elektrowni wiatrowych. Jednak paliwa kopalne nadal stanowią 85% całkowitej podaży energii, z czego największy udział ma węgiel. W rezultacie intensywność emisji dwutlenku węgla w polskim sektorze energetycznym jest obecnie drugą najwyższą wśród państw członkowskich IEA.
Podejmowane w ostatnich latach wysiłki na rzecz dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego powinny umożliwić Polsce przetrwanie zakłóceń w dostawach z Rosji w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę. Udział Rosji w polskim imporcie gazu spadł już z 90% w 2010 r. do 55% w 2020 r. dzięki inwestycjom w terminale LNG i połączenia gazociągowe z innymi krajami UE. Polska już wcześniej poinformowała rosyjski Gazprom, że nie przedłuży długoterminowego kontraktu gazowego, który wygasa w 2022 roku. Nowy rurociąg bałtycki dostarczający gaz norweski powinien zostać ukończony w 2022 r., a jego przepustowość będzie większa niż przedwojenny import z Rosji. Polska znacząco zwiększa również przepustowość LNG oraz połączenia gazociągowe z innymi krajami UE.
Rekomendacje IEA dla Polski to m.in. aktualizacja Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. oraz Krajowego Plany na rzecz energii i klimatu tak aby dokumenty te odzwierciedlały cele i działania wspierające zwiększone ambicje Unii Europejskiej w zakresie klimatu i energii, a także rozwój rynku energii, innowacje technologiczne i wzrost cen uprawnień do emisji w Europie, rozbudowę sieci przesyłowych i dystrybucyjnych w celu zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii planowanej produkcji energii jądrowej oraz zwiększenia elektryfikacji przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw. IEA rekomenduje także dostosowanie systemu podatkowego, regulacji rynkowych i środków wsparcia finansowego w taki sposób, aby ceny energii skłaniały do zachowań i inwestycji wspierających sprawiedliwą transformację energetyczną, zwiększających elastyczność systemu i zmniejszających ryzyko powstania aktywów osieroconych oraz szybsze odchodzenie od węgla.
Ze względu na fakt, że konferencja publikująca raport miała miejsce krótko po tym gdy Rosja odcięła dostawy gazu ziemnego do Polski Dyrektor Wykonawczy IEA Fatih Birol podkreślił, że „Polska wykazała się dalekowzrocznością, ograniczając w ostatnich latach zależność od rosyjskiego gazu ziemnego, dzięki czemu jest dziś w stosunkowo bezpiecznej sytuacji, mimo trudnych czasów, w których żyjemy".
Streszczenie w j. polskim:
IEA (2022), Poland 2022, IEA, Paris https://www.iea.org/reports/poland-2022
Photo@ SP RP OECD