Polska w OECD

W związku z kryzysem wywołanym przez pandemię COVID-19 wszystkie rządy podjęły działania w celu złagodzenia bezpośredniego wpływu kryzysu na gospodarkę i  wspierania odbudowy. Niektóre z tych środków zostały zaprojektowane jako tymczasowe, w tym środki promujące utrzymanie pracy lub wspierające dochody pracowników. Jednak obecnie  pojawiły się nowe wyzwania spowodowane m.in. przez atak Rosji na Ukrainę , takie jak wyższe koszty energii i surowców.

W czasie dyskusji państwa członkowskie przedstawiały swoje doświadczenia i wnioski związane z koniecznością szybkiego i masowego wprowadzania w odpowiedzi na kryzys COVID-19. Zarówno pandemia Covid-19 jak i wojna na Ukrainie pokazały, jak wrażliwe są rynki pracy. Podkreślano pakiety wsparcia dla pracowników, bezpośrednie transfery finansowe np. dla rodzin z dziećmi. Niektóre kraje podkreślały, że ważne dla nich było kontynuowanie edukacji mimo pandemii. Zwracano uwagę, że w projektowaniu zasad wychodzenia z kryzysu i przygotowania na nowy kryzys nie należy zapominać o prawach pracowników, a także o ludziach  młodych i 50 plus. Wspominano o konieczności zapewnienia równości płci w dostępie do rynków pracy, a przede wszystkim wyrównywania płac między kobietami i mężczyznami. Ponadto omawiano środki podejmowane w odpowiedzi na wzrost kosztów utrzymania. Rosnące koszty życia wymagają wsparcia rządów w regulacji cen a także nieustającego dialogu z partnerami społecznymi.

W dyskusji zwracano uwagę na  sposoby wdrażania polityk i ich koordynację między ministerstwami i szczeblami zarządzania podczas kryzysu COVID-19. Podnoszono też kwestię w jaki sposób wnioski z reakcji politycznej na kryzys wpływają na możliwości uczynienia rynków pracy bardziej odpornymi, integracyjnymi i ekologicznymi. Sposobem na budowanie odporności rynków pracy jest edukacja, kształcenie ustawiczne i podnoszenie kwalifikacji. Zwracano uwagę na wyzwania związane z cyfryzacją rynków pracy, popularyzacją pracy zdalnej i  sposobów, w jaki pracownicy mogą się zaadoptować do wyzwań digitalizacji.

Oddzielną sesję poświęcono skutkom rosyjskiej agresji na Ukrainę. Wzięła w niej udział wirtualnie Pani Maryna Volodymyrivna Lazebna, Minister ds. Polityki Społecznej Ukrainy oraz Pani Kelly T. Clements, Zastępca Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców.

Kraje członkowskie prezentowały w jaki sposób ich kraje zareagowały na przyjęcie fali uchodźców z Ukrainy. Przede wszystkim wprowadzono ułatwienia w przekraczaniu granic, dla przybywających zapewniono mieszkania, w dużej mierze w mieszkaniach prywatnych. Od strony administracyjnej zapewniono uchodźcom dostęp do opieki zdrowotnej i edukacji dzieci. W niektórych krajach wprowadzono ułatwienia w dostępie do rynku pracy.

W drugiej części obrad odbyło się pięć paneli dyskusyjnych na następujące tematy:

Temat 1: Promowanie zrównoważonego rozwoju  i odporności: Odbudowa lepszych i bardziej zrównoważonych miejsc pracy, które przyniosą korzyści pracownikom, pracodawcom, sektorom gospodarczym i regionom

Temat 2: Promowanie zrównoważonego rozwoju i odporności: Przygotowanie jednostek na rynek pracy w sytuacji post - covidowej

Temat 3: Działania na rzecz przeciwdziałania rosnącym nierównościom

Temat 4: Wspieranie młodych ludzi

Temat 5: Przygotowania zmian na rynku pracy, maksymalne wykorzystanie możliwości  transformacji cyfrowej

Kryzys COVID-19 nie tylko uwypuklił podatność młodych ludzi na recesję ekonomiczną, ale spowodował też dodatkowe obciążenia dla młodzieży  uczącej  się  poprzez zakłócenia w zajęciach edukacyjnych i naukę zdalną oraz ograniczenia w ich życiu społecznym. Dla wielu z nich skutki kryzysu mogą być tylko tymczasowe, ale dla innych istnieje ryzyko długotrwałych skutków zarówno w ścieżce  kariery, życiu  społeczno -  gospodarczym ale również dla zdrowia psychicznego . Ta sesja skupiła się na omówieniu  polityk wspierania młodych ludzi. Zwracano uwagę, iż w politykach wobec młodzieży należy skupić się na ułatwieniu im dostępu do rynku pracy. Należy również wspierać ich zaangażowanie w życie publiczne.

Szczególną uwagę należy zwrócić na młode kobiety, np. te wracające na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem dziecka, zapewniając im program gwarancji. Należy też wspierać dostęp do rynku pracy dla grup defaworyzowanych. Należy też uczynić rynek pracy bardziej elastycznym, np. dla osób z niepełnosprawnościami.

Zastanowić się należy jakich kompetencji brakuje wśród młodych ludzi chcących wejść na rynek pracy. W erze cyfryzacji i sztucznej inteligencji zdobywanie nowych kompetencji jest niezbędne do adaptacji. Należy też zwrócić uwagę na wsparcie młodych przedsiębiorców.

Zwracano też uwagę, że cyfryzacja, zmiana sposobu pracy (popularyzacja pracy zdalnej) ma wpływ na relacje międzyludzkie i czasem może to mieć wpływ na sytuację na rynku pracy (bardziej zindywidualizowane podejście, problemy w team bulding).Podkreślano też, iż w projektowaniu nowych działań  na rynkach pracy nie należy zapominać o życiu rodzinnym i life-work balance.

Ministrowie, oprócz deklaracji politycznej, przyjęli również wytyczne dla przyszłych działań. Zwrócono w nich uwagę na najważniejsze kierunki prac, zarówno Organizacji jak i państw członkowskich, w celu sprostania  wyzwaniom na przyszłość:

1. Badania i analizy: zgodnie ze swoim mandatem Organizacja powinna stale monitorować i analizować rozwój sytuacji na rynku pracy, trendy, a także działania podejmowane przez państwa członkowskie w okresie ożywienia gospodarczego; pogłębiać analizy barier dla równości płci w miejscu pracy a także w domu (w tym nieodpłatnej i niedostatecznie opłacanej pracy domowej i opiekuńczej) oraz w dostępie do  kształcenia i szkoleń; aktualizować  i rozszerzać metodologię; ocenić, jak zmieniają się wymagania dotyczące umiejętności.

2. Inwestowanie w młodzież: wdrożenie zaktualizowanego planu działań OECD na rzecz młodzieży, aby wesprzeć kraje dobrymi praktykami w sprawie skutecznych i sprzyjających włączeniu społecznemu polityk oraz ukierunkowywanie krajów we wdrażaniu przyszłych zaleceń Organizacji.

Zwrócono też uwagę na przyszłe wyzwania  związane z wpływem przejścia na niskoemisyjną i zrównoważoną gospodarkę na strukturę rynku pracy (w tym zmieniające się wymagania sektorowe i dotyczące umiejętności) oraz konieczność opracowania wytycznych dotyczących adaptacji; określenia dobrych praktyk w ułatwianiu tego przejścia, a w szczególności we wspieraniu realokacji pracowników od sektorów przemysłowych do sektorów bardziej zrównoważonych, w tym poprzez odpowiednio zaprojektowane polityki edukacyjne i wsparcie  dla przesiedlonych pracowników. Analizy wymaga też rola partnerów społecznych i rokowań zbiorowych w ułatwianiu przejścia na niskoemisyjną i zrównoważoną gospodarkę.

Kolejne wyzwania to praca w kontekście nowych technologii: monitorowanie  i analiza pojawiających się problemów na rynku pracy, związanych ze sztuczną  inteligencją, cyfryzacją i  innymi  zmianami technologicznymi, związków z  globalnymi łańcuchami dostaw, w tym kwestie ich wpływu na jakość pracy, sprawiedliwość i integrację społeczną, potencjalną stronniczość, dostępność i warunki pracy. Ważnym zadaniem będzie też dostarczanie dobrych praktyk w obszarze dostosowywania standardów bezpieczeństwa i higieny pracy w miarę rozwoju technologii.

Pandemia Covid-19 zreorganizowała też, można przypuszczać, że na stałe, środowisko pracy. Ta sytuacja wymusi na Organizacji i państwach członkowskich zbadanie zmian w organizacji pracy, w szczególności relacji między zdecentralizowanymi praktykami świadczenia pracy, elastycznością czasu pracy (w tym telepracy) i produktywnością, jakością pracy, bezpieczeństwem i higieną pracy, równowagą między życiem zawodowym a prywatnym pracowników oraz ich dobrego samopoczucia, w tym ich zdrowia psychicznego i fizycznego.

---

Zdjęcie: OECD