Polska w OECD

Na zaproszenie Ambasadora, prof. Aleksandra Surdeja oprócz ekspertów z Polski (m.in. prof. Łukasza Hardta, wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Piotra Araka, Dyrektora i dr. Jakuba Sawulskiego z Polskiego Instytutu Ekonomicznego) w spotkaniu wzięli udział także polscy ekonomiści pracujący w OECD: dr Tomasz Koźluk, dr Łukasz Rawdanowicz oraz dr Rafał Kierzenkowski.

Punktem wyjścia dyskusji był raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego pt. Nowy policy mix - Relacje między polityką pieniężną i fiskalną – wnioski po kryzysie, który ukazał się w październiku 2021 r. Motywem przewodnim dokumentu jest zmiana tradycyjnego rozumienia policy mix, czyli kombinacji polityki pieniężnej i fiskalnej, w której dominującą rolę w stabilizowaniu gospodarek pełni polityka pieniężna, a polityka fiskalna pozostaje na drugim planie. W nowym rozumieniu tego pojęcia to polityka fiskalna zaczyna być czynnikiem dominującym, a o stopniu jej wpływu na gospodarkę decydują rządy. Polityka pieniężna pełni wówczas rolę wspierającą.

Obecnie obie polityki prowadzone są w nowych warunkach wyznaczanych przez wyzwania klimatyczne i procesy cyfryzacji. Konieczność ścisłego współdziałania polityki fiskalnej z polityką pieniężną rodzi obawy o niezależność tej drugiej. Jednym ze sposobów na zwiększenie znaczenia polityki monetarnej jest podniesienie celów inflacyjnych. Dałoby to bankom centralnym większy margines swobody w prowadzeniu polityki antycyklicznej. Ponadto przejście do nowego policy mix wymaga znacznie luźniejszych reguł fiskalnych, o czym dyskutuje się w UE. Do tej pory nie wypracowano jednak konsensusu w zakresie nowych standardów dla unijnej polityki fiskalnej.

O zależnościach pomiędzy polityką pieniężną oraz fiskalną, a także o nowych instrumentach działania w okresie postcovidowej odbudowy dyskutowali wszyscy prelegenci seminarium.

Współautor raportu, Pan Jakub Sawulski skrótowo przedstawił tematykę raportu, wprowadzając główne tematy dyskusji.

Dr Łukasz Rawdanowicz wskazywał na potrzebę zmiany reguł fiskalnych, zaakceptowania wyższego poziomu długu publicznego, pogodzenia się z wyższym deficytem strukturalnym państw oraz konieczność przyjęcia skutecznej reguły wydatkowej, aby gospodarki mogły sprostać niezbędnym inwestycjom.

Prof. Łukasz Hardt  analizował zasadność podnoszenia celów inflacyjnych, wskazując na kluczową rolę polityki informacyjnej. Dobra komunikacja jest, w jego ocenie, ważnym czynnikiem zmniejszającym niepewność w gospodarce, a decyzje dotyczące podniesienia stóp procentowych powinny być wsparte jasnymi komunikatami programów działania. Zasugerował, iż potrzebna jest analiza i ew. zmiana aktualnych zasad wydatkowania, gdyż powrót do „starej normalności” nie nastąpi, a nowe reguły fiskalne być może powinny zostać dostosowane do specyfiki danego kraju.

Dr Tomasz Koźluk analizował nowy policy mix pod kątem wyzwań klimatycznych oraz potencjał stosowania nowych instrumentów finansowych, takich jak zielone obligacje.

Wydaje się, że w polskich warunkach, gdy gospodarka posiada relatywnie wysoką dynamikę wzrostu PKB,  nie występują deflacja czy niska inflacja, nie ma również potrzeby prowadzenia antycyklicznej polityki fiskalnej, jak w przypadku najbardziej rozwiniętych gospodarek. Polityka fiskalna może być jednak zorientowana na wsparcie polityki prorozwojowej w obszarze inwestycji w transformację energetyczną czy cyfryzację, które są największymi wyzwaniami dla polityki gospodarczej Polski.