Polska w OECD

W tegorocznym spotkaniu  MCM 2021 uczestniczyła Delegacja RP w składzie:

• Pan Jarosław Gowin - Wicepremier, Minister Rozwoju, Pracy i Technologii - przewodniczący delegacji w drugim dniu obrad 1 czerwca br.;
• Pan Tadeusz Kościński - Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej - przewodniczący delegacji w pierwszym dniu obrad 31 maja br.;
• Pan Aleksander Surdej, Ambasador, Stały Przedstawiciel RP przy OECD w Paryżu.

1. Prezentacja Economic Outlook

Sesję MCM poprzedziła publiczna prezentacja najnowszej edycji prognozy gospodarczej OECD (Economic Outlook). Główna ekonomistka OECD, Laurence Boone, przedstawiła najważniejsze kwestie zawarte w prognozie ekonomicznej, zwracając uwagę, że pomimo dotkliwości kryzysu związanego z pandemią Covid-19, to  najnowsze prognozy ekonomiczne są lepsze niż się spodziewano. Przewiduje się, że globalne PKB wzrośnie o 5,8% w 2021 r. i 4,4% w 2022 r.

Podkreśliła, że poprawa jest nierówna zarówno w odniesieniu do poszczególnych państw (część już wróciła do stanu sprzed pandemii), jak i obszarów gospodarki (różnica między rynkiem produktów a rynkiem usług). Zaznaczyła jednak, iż obecna sytuacja oraz same prognozy  obarczone są wysoką niepewnością wynikającą z obawy przed ewentualnymi kolejnymi falami pandemii i mutacją wirusa, rosnącą inflacją i zadłużeniem przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych (znaczna część pomocy miała formę pożyczek).

Najlepszą polityką wyjścia z kryzysu jest jak najszybsze skuteczne zwalczenie pandemii  w wymiarze globalnym, do czego konieczna jest poprawa opieki zdrowotnej i powszechne szczepienia, czemu przysłużyłoby się „uwolnienie” procesu produkcji szczepionek oraz surowców i komponentów do tego niezbędnych, a także usunięcie barier handlowych w celu ich wymiany pomiędzy państwami. Większość państw wyszła już z fazy krytycznej i przeszła do etapu przejściowego zwalczania kryzysu, ale w którym potrzebna jest nadal dobrze dobrana pomoc dla najbardziej dotkniętych obecną sytuacją i właściwie zaprojektowane inwestycje. Wciąż jednak nie jesteśmy jeszcze w końcowej fazie odzyskania zrównoważonego wzrostu gospodarczego, w której państwa mogą skupić się na restrukturyzacji finansów publicznych, tak by odpowiadały one wyzwaniom klimatycznym, jak również tym związanym z cyfryzacją oraz poprawą systemu edukacji i opieki zdrowotnej.

2. Sesja otwierająca

W sesji otwierającej podkreślano znaczenie tematu przewodniego tegorocznej sesji pt.” Shared Values: Building Green and Inclusive Future”, który promuje wspólne wartości, inspirujące  Organizację.

Jednym z najważniejszych wyzwań obecnie są negocjacje podatkowe na forum OECD, które są unikalną okazją, aby uczynić podatki „sprawiedliwymi”, pomóc zwiększyć dochody budżetowe, a co za tym idzie wspierać odbudowę gospodarek po kryzysie związanym z pandemią wirusa Covid-19. Globalna stawka podatku cyfrowego pozwoli zbudować równiejsze warunki działania, wzmocnić innowacje, wpłynąć na wzrost gospodarczy, poprawiając też przejrzystość działań dla klasy średniej.

Innymi, istotnymi obszarami obecnie na arenie międzynarodowej są: walka z korupcją, wzmocnienia praw pracowniczych, inwestycje a także  kreowanie możliwości w równym dostępie kobiet do odbudowy, a także odpowiedź na potrzeby, lęki i problemy naszych społeczeństw oraz zapewnienie, że wszystkie grupy społeczne będą korzystać i mieć równy udział w światowym wzroście gospodarczym. W ten sposób zbudujemy bardziej odporny świat.

Skuteczna odbudowa po pandemii będzie zależała od dwóch czynników:

1. powszechnych szczepień,
2. zachowania wsparcia fiskalnego do momentu wkroczenia na stabilną ścieżkę wzrostu.

Oznacza to kierowanie wsparcia dla grup i sektorów najwrażliwszych i planowanie budżetu dla jasnych, efektywnych i zrównoważonych ram fiskalnych w perspektywie średniookresowej.

Podkreślano, iż w momencie kiedy świat tego najbardziej potrzebował, Organizacja stanęła na wysokości zadania.

Powitano też Kostarykę jako 38 członka OECD.

Ponadto wskazywano, iż dla wychodzenia z kryzysu Covid-19, kluczowe znaczenie mają trzy zagadnienia: odporność, inkluzywność i innowacyjność.

Należy starać się zachować odporność w trzech obszarach: wzrostu gospodarczego, multilateralizmu i mobilności międzynarodowej. Jeśli chodzi o inkluzywność, koniecznie należy ją promować między krajami i między grupami społecznymi. Innowacyjność będzie kluczowa w erze post-Covid. Pandemia przyspieszyła przejście do gospodarek bardziej innowacyjnych oraz zielonej gospodarki.

Pandemia Covid-19 stała się katalizatorem problemów, które wcześniej istniały i wymagały  współpracy międzynarodowej, np.: zmiany klimatyczne czy wyzwania i zagrożenia związane z digitalizacją.

OECD ma szczególną rolę do odegrania w czasie postpandemicznym. Rekomendacje OECD powinny być rodzajem GPS dla odbudowy. Będą one użyteczne zarówno dla OECD, ale też innych organizacji międzynarodowych, w tym  Unii Europejskiej, z którą musi istnieć silna współpraca.

Wszystkie kraje muszą podjąć wysiłki w celu przezwyciężenia kryzysu a także wyciągnąć wnioski i zbudować stabilny wzrost, aby być przygotowanym na przyszłe kryzysy.

Priorytety inwestycyjne w czasie odbudowy gospodarczej: to zrównoważony rozwój i cyfryzacja. Wsparcie w zakresie pomocy społecznej  powinno  być większe, aby  zmniejszyć lukę dochodową oraz wspierać rozwój umiejętności i uczenie się przez całe życie.

Jeśli chodzi o kwestie finasowania rozwoju, zrównoważona transformacja cyfrowa, inwestycje publiczne nie będą wystarczające dla wyjścia z kryzysu bez sektora prywatnego. Należy zaangażować banki i instytucje finansowe, które w ramach swoich priorytetów powinny finansować m.in. zielone projekty.

W tej sesji głos zabrał również Prezydent Kostaryki Alvarado.                                                                                      

3.  Sesja plenarna

W sesji plenarnej pierwszego dnia obrad MCM poświęconej podsumowaniu działań państw podjętych w odpowiedzi na kryzys pandemiczny pt. „Wspólne wartości: nasza odpowiedź na Covid”

Swoimi doświadczeniami z walki z pandemią Covid-19 i kryzysem przez nią wywołanym podzielili się również przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Zwrócili między innymi uwagę, że pandemia ujawniła wielkie znaczenie zaufania obywateli do rządów oraz sprawnie działającego systemu opieki zdrowotnej. Pandemia pokazała również ścisłe powiązanie gospodarek poszczególnych państw, co powinno stanowić dodatkową zachętę do wspólnych działań na rzecz zwalczenia obecnego kryzysu.

Podkreślano również, że grupami najbardziej dotkniętymi przez skutki pandemii są kobiety oraz młodzież i to do nich przede wszystkim należy kierować obecnie pomoc, zwłaszcza mającą na celu zwiększenie ich udziału w rynku pracy (AU, AT, NL, CA). W ocenie części państw skutkiem obecnego kryzysu wymagającym dalszych działań ze strony rządów będzie dług publiczny, który wzrósł w większości krajów. Wielu przedstawicieli wyrażało także nadzieję, że odbudowa po pandemii będzie okazją dotransformacji w kierunku zielonej gospodarki.

4. Przekazanie władzy nowemu Sekretarzowi Generalnemu OECD Mathiasowi Comrannowi

Podczas ceremonii podkreślano zasługi A. Gurri dla rozwoju Organizacji – rozszerzenie organizacji o nowych członków, szerzenie wizji sprawiedliwszej globalizacji poprzez  walkę z korupcją i nieuczciwą konkurencją, transparencji podatkowej, w tym prac na rzecz podatku cyfrowego, zaangażowania w walkę ze zmianami klimatu, ostatnio powołanie International Program on Action on Climate (IPAC).

Następnie przedstawiono priorytety OECD na przyszłość. W ciągu 60 lat OECD stało się światowym strażnikiem wspólnych wartości – demokracji, praw człowieka, równości szans, zasad gospodarki rynkowej – które przetrwały w czasie i muszą wciąż być chronione. Jest wiele kwestii, które muszą być rozwiązane dzięki współpracy multilateralnej. OECD ma być liderem w kształtowaniu zrównoważonego, czystszego, inkluzyjnego wzrostu gospodarczego,  a osiągnięcie zerowych emisji netto musi zostać osiągnięte jak szybko to możliwe, ale nie później niż w 2050 r. Konieczne jest także zakończenie negocjacji związanych z wprowadzeniem podatku cyfrowego.

Wskazano pięć priorytetowych obszarów, w których OECD może wnieść w najbliższym czasie największą wartość dodaną dla państw członkowskich:

1.            Zwiększanie siły odbudowy z pandemii COVID-19 poprzez mocny, zrównoważony, czystszy i bardziej inkluzywny rozwój gospodarczy;

2.            Globalne przewodnictwo na rzecz ambitnych i efektywnych działań w kwestii zmian klimatycznych w celu osiągnięcia globalnej neutralności klimatycznej do 2050 r.;

3.            Wykorzystywanie szans i zarządzanie ryzykami związanymi z transformacją cyfrową;

4.            Skuteczne zakończenie wielostronnych negocjacji podatkowych;

5.            Redefinicja globalnego zaangażowania OECD, w tym wzmocnienie aktywności w regionie Azji i Pacyfiku.

W najszerszy sposób z wartości i standardów OECD korzystają państwa członkowskie, dlatego nowy Sekretarz Generalny będzie działać na rzecz ustalenia podejścia wobec sześciu państw aspirujących do członkostwa. Jako ważne aspekty nowej strategii relacji globalnych wymieniano ustalenie najwłaściwszych form współpracy z Kluczowymi Partnerami, odnowienie uwagi na region Azji i Pacyfiku, zdefiniowanie współpracy z innymi regionami partnerskimi, w tym z Afryką.

Podkreślano znaczenie wzmacniania współpracy rozwojowej (dostęp do szczepionek, handlu i wsparcia finansowego w przystosowywaniu się do zmian klimatycznych) oraz dalszy rozwój współpracy z partnerami z sektora prywatnego i społeczeństwa obywatelskiego.

5. Dialog z Sekretarzem Generalnym Mathiasem Cormannem

Podczas sesji poświęconej dialogowi z nowym Sekretarzem Generalnym przedstawiciele państw członkowskich przedstawiali krajowe priorytety we współpracy z OECD i oczekiwania wobec wspierającej roli OECD w przezwyciężaniu wyzwań przed jakimi te państwa stoją. Większość krajów podkreślała wagę - wielokrotnie już w ostatnim czasie wskazywanych jako priorytetowe w skali globalnej - obszarów transformacji cyfrowej, innowacji, ochrony klimatu i  przejścia na gospodarkę nisko/bez-emisyjną, zapewniania inkluzywności polityk i działań tak, by nikogo nie wykluczać i nie pozostawiać w tyle, by niwelować nierówności, zwiększać produktywność, dokonywać transformacji i reform, których celem jest lepsze odbudowywanie się z kryzysu oraz wzmocnienie odporności gospodarek i społeczeństw na przyszłe kryzysy.

Powszechnie wskazywano na konieczność utrzymania/wzmocnienia multilateralizmu jako niezbędnego narzędzia umożliwiającego walkę z globalnymi wyzwaniami, jak również współpracy z G7,G20, APEC, WTO, ASEAN, zapewnienia wolnych rynków i wolnego handlu opartego o zasady, które przysparzają wszystkim korzyści, a także szybkiego rozwiązania problemu globalnego opodatkowania z uwzględnieniem gospodarki cyfrowej.

6. Sesja zamykająca

W sesji zamykającej obrady podkreślano znaczenie dokumentów przyjętych podczas tej sesji MCM. Zwracano  uwagę na zademonstrowaną w dyskusji dużą zbieżność poglądów państw członkowskich w kwestii krótkoterminowych priorytetów OECD takich jak: międzynarodowe negocjacje podatkowe, transformacja cyfrowa, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i przygotowywanie efektywnych planów odbudowy. Wspólnota wartości przejawia się również w zgodności opinii odnośnie do stanowienia standardów, rozwijania stosunków zewnętrznych Organizacji (zwłaszcza w regionie Azji i Pacyfiku) i wsparciu dla podnoszenia standardów wewnętrznego zarządzania.

Półroczny proces wyborów nowego Sekretarza Generalnego był wyjątkową okazją do rozpoznania priorytetów państw członkowskich na forum Organizacji i m.in. dlatego wystąpienie SG Cormanna miało tak wiele punktów wspólnych z wystąpieniami państw członkowskich. Podkreślono przyjęcie przez aklamację przygotowanego tekstu „MCM Statement” oraz zapowiedź kontynuacji tegorocznej sesji MCM w dniach 6-7 października. Jako tematy tej części obrad MCM wymieniono inkluzywny rozwój i wsparcie grup nieuprzywilejowanych (poszkodowanych przez obecny kryzys i szerzej przez długoterminowe trendy rozwojowe), zmiany klimatyczne (przejście od deklaracji do trudnych decyzji   i działań politycznych), rozwój jakościowej infrastruktury (wskazanie inicjatywy USA, Japonii i Australii Blue Dot Network), międzynarodowe negocjacje podatkowe oraz transformację technologiczną i cyfrową.