Działalność cywilna i administracyjna
Prokuratura Okręgowa w Toruniu i wszystkie podległe prokuratury rejonowe zajmują się nie tylko ściganiem przestępstw, ale również wykonują zadania pozakarne dotyczące:
- spraw z zakresu prawa cywilnego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego i opiekuńczego,
- spraw z zakresu prawa administracyjnego,
- spraw z zakresu ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Prokuratorzy mogą zarówno inicjować postępowanie cywilne lub administracyjne, jak i zgłosić udział w postępowaniu wszczętym przez inne podmioty. Kryterium inicjowania działań pozakarnych przez prokuratora lub uczestnictwa w sprawach wszczętych przez inne podmioty stanowi ochrona praworządności, praw obywateli lub interes społeczny (art. 7 kpc), bądź potrzeba usunięcia stanu niezgodnego z prawem ( art. 182 kpa).
Prokurator może wytaczać powództwa w sprawach cywilnych, m.in.:
o odszkodowanie i zadośćuczynienie w związku ze szkodą wyrządzoną przestępstwem już po prawomocnym zakończeniu postępowania karnego – na podstawie art. 444 i 445 kc oraz art. 448 kc; powództwa o odszkodowanie wobec sprawcy przestępstwa zniszczenia mienia – na podstawie art. 415 kc., a w sprawach z zakresu prawa rodzinnego wytaczać m.in. powództwa dotyczące uregulowania statusu prawnego dziecka (o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa) – na podstawie art. 6116 kro i art. 86 kro.
Prokurator może kierować także wnioski m.in. o: przymusowe leczenie odwykowe osób uzależnionych od alkoholu w oparciu o przepisy ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; wnioski dotyczące ochrony praw dzieci (art. 109-112 kro) w przypadkach, gdy w toku postępowania karnego ujawnione zostaną okoliczności wskazujące na nieprawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej przez rodziców, w tym: o wydanie zarządzeń opiekuńczo – wychowawczych, o zawieszenie, ograniczenie, pozbawienie władzy rodzicielskiej. Prokurator uczestnicząc w postępowaniu cywilnym nie jest związany ze stronami, jego pozycja jest niezależna ( art. 60 § 1 kpc.)
W sprawach z zakresu prawa administracyjnego, prokurator może zwrócić do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem (art. 182 kpa). Prokuratorowi przysługuje również prawo do zgłoszenia udziału w każdym stadium postępowania administracyjnego, by postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem. Prokurator może wnieść środki odwoławcze, skargę do sądu administracyjnego, sprzeciw od ostatecznej decyzji administracyjnej, jeżeli przepisy kpa lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę ( art. 184 § 1 kpa).
Prokurator może m.in. skierować wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego :
- do starosty na podstawie art. 75 ust.1 pkt. 5 i art. 99 ust.1 pkt.2 lit. b ustawy z dnia 05 stycznia 2011 roku o kierujących pojazdami o skierowanie na badanie lekarskie kierowcy, którego stan zdrowia budzi wątpliwości czy może kierować pojazdami ( np. osoby chorej psychicznie, osoby uzależnionej od alkoholu lub narkotyków),
- do wojewody o unieważnienie paszportu osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 13 lipca 2006 r.
o dokumentach paszportowych,
- do właściwego organu administracji o wymeldowanie z miejsca pobytu stałego na podstawie art. 35 ustawy z dnia 24 września 2010 roku o ewidencji ludności.
Prokurator może również wystąpić do organu samorządu terytorialnego albo wojewody o zmianę lub uchylenie niezgodnych z prawem uchwał lub rozporządzeń ;
w przypadku niezgodnych z prawem uchwał samorządu terytorialnego, prokurator może wystąpić do sądu administracyjnego o stwierdzenie jej nieważności ( art. 70 ustawy Prawo o prokuraturze ).
W postępowaniu w sprawach nieletnich prokurator z mocy prawa jest stroną ( art. 30 § 1 pkt 3 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26 października 1982 r.).
W postępowaniu pozakarnym prokurator nie wydaje postanowień, czy decyzji, jeżeli odstępuje od czynności, poprzestaje na zawiadomieniu o tym stron, wyjaśniając powody takiego stanowiska.