Prokuratura Okręgowa
w Warszawie

Zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 20 czerwca 2024r. o zwrocie aktu oskarżenia celem uzupełnienia materiału dowodowego, Prokuratura Okręgowa w Warszawie ponownie nadzoruje śledztwo przeciwko Lechowi Wałęsie podejrzanemu o składanie fałszywych zeznań w toku postępowania prowadzonego przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku, to jest o czyn z artykułu 233 § 1 kodeksu karnego.

Postepowanie przygotowawcze w przedmiotowej sprawie było prowadzone na mocy zarządzenia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry z dnia 17 marca 2017 roku sygn. PK II Ko 453.2017 wydanego na podstawie art. 63 § 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Prawo o prokuraturze przez Główną Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Po przeprowadzeniu w całości postępowania przygotowawczego, po zamknięciu śledztwa, zarządzeniem Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry z dnia 18 maja 2023 roku przedmiotowe postępowanie bez uzasadnienia zostało przekazane do dalszego prowadzenia Prokuraturze Okręgowej w Warszawie.

W dniu 29 listopada 2023 roku Prokurator Okręgowy w Warszawie w tej sprawie, bez przeprowadzenia żadnej czynności dowodowej bądź procesowej, skierował do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie akt oskarżenia przeciwko Lechowi Wałęsie oskarżonemu czyn z art. 233 § 1 k.k. zarzucając składanie przez niego fałszywych zeznań i zatajenia prawdy podczas przesłuchania w charakterze świadka w toku śledztwa o sygn. akt S 18.2016.Zk prowadzonego przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku, w ten sposób, że zaprzeczył, iż sporządzał i podpisywał okazane mu w czasie przesłuchania dokumenty, znajdujące się w teczce personalnej i teczce pracy tajnego współpracownika SB o pseudonimie „Bolek”, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że dokumenty te zostały sporządzone lub podpisane przez niego.

Przed rozpoczęciem przewodu sądowego, w ramach czynności przygotowujących, Naczelnik Wydziału 1 Śledczego Prokuratury Okręgowej w Warszawie dokonał analizy wypożyczonych z Sądu Rejonowego akt sprawy przeciwko Lechowi Wałęsie.

Szczegółowa analiza materiału dowodowego, zgromadzonego w obu postępowaniach, uwidoczniła konieczność wystąpienia do Sądu Rejonowego z wnioskiem o zwrot sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego, poprzez przeprowadzenie czynności dowodowych, których dokonanie przez sąd powodowałoby znaczne trudności. Wniosek taki został skierowany w dniu 17 maja 2024 r. przez Naczelnika Wydziału 1 Śledczego Prokuratury Okręgowej w Warszawie. 

Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2024 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w składzie trzyosobowym, uwzględnił w całości wniosek Prokuratora i powielił w całości argumentację prezentowaną przez Prokuratora – oskarżyciela publicznego – w uzasadnieniu wniosku, wskazując na istotne braki postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku a zakończonego aktem oskarżenia przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie z dnia 29 listopada 2023 r. 

Podstawowym dowodem na potwierdzenie zarzutu przedstawionego Lechowi Wałęsie jest opinia z zakresu badania pisma ręcznego wydana przez Instytut Ekspertyz Sądowych im prof. Jana Sehna w Krakowie na potrzeby postępowania S 18.2016 prowadzonego przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku. W przedmiotowej sprawie pełnomocnik Lecha Wałęsa przedłożył opinię prywatną, która podważa metodologię wykonania tej opinii, a w szczególności adekwatność materiału porównawczego w postaci bezwpływowych prób pisma Lecha Wałęsy do badania materiału dowodowego, min. w zakresie niezgodności dat naniesienia zapisów oraz długości zapisów. 

Należy nadmienić, że kwestia ta była już przedmiotem oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku w roku 2018 roku, w związku z rozpoznaniem zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonego Lecha Wałęsy na postanowienie umorzeniu śledztwa wydane przez IPN. Uwzględniając zażalenie, Sąd gdański polecił prokuratorowi uzyskanie opinii uzupełniającej uwzględniającej zastrzeżenia zawarte w prywatnej opinii przedłożonej przez pokrzywdzonego oraz uwzgledniającej zeznania świadków, o których przesłuchanie wnosił pełnomocnik pokrzywdzonego we wnioskach dowodowych. Prokurator IPN ograniczył się jedynie do ponownego uzyskania opinii ustnej tych samych biegłych, co nie wyjaśniło żadną miarą wątpliwości co do metodyki wykonania opinii. Następnie postępowanie Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku zostało ponownie umorzone na tych samym co poprzednio podstawach, de facto bez realizacji wytycznych sądu gdańskiego. 

Dokonana w maju tego roku przez Naczelnika Wydziału 1 Śledczego Prokuratury Okręgowej analiza wykazała, że w toku postępowania w którym Prokurator Okręgowy w Warszawie skierował akt oskarżenia przeciwko Lechowi Wałęsie nie ustalono, czy drugie umorzenie w sprawie S 18.2018 jest prawomocne, ani czy ewentualnie nie został w tej sprawie wniesiony subsydiarny akt oskarżenia. Ustalenia te są niezbędne dla orzekania w niniejszej sprawie.

Nadto, akta przedmiotowego postępowania nie zawierały nawet kopii materiału bezwpływowego pochodzącego od Lecha Wałęsy, na podstawie którego IES w Krakowie wydał opinię, co faktycznie uniemożliwia weryfikację jej poprawności pod względem metodologicznym. Stąd niezbędne jest zapoznanie się z aktami postępowania Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku, celem uzyskania materiału porównawczego i dokonania oceny jego adekwatności dla wydania przedmiotowej opinii.

Mając na uwadze, że z akt sprawy wynika, iż część materiału bezwpływowego została zwrócona, konieczne jest ponowne zgromadzenie materiału bezwpływowego z zapisami odręcznymi złożonymi przez Lecha Wałęsę. 

W przypadku ustalenia, że zebrany w ramach postępowania prowadzonego przez IPN materiał porównawczy w postaci bezwpływowych prób pisma Lecha Wałęsy przekazanych do Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie, nie był adekwatny do wydania przedmiotowej opinii, konieczne może okazać się ponowne zebranie materiału bezwpływowego, jego ewentualne uzupełnienie i powołanie kolejnego biegłego lub zespołu biegłych z zakresu badania pisma.

Powyższe czynności procesowe pozwolą na konwalidowanie ewidentnych i istotnych braków postępowania przygotowawczego, będących wynikiem niezachowania należytej rzetelności, których usunięcie na etapie postępowania sądowego wiązałoby się ze znacznymi trudnościami. Ponadto weryfikacji będzie wymagało ustalenie skuteczności czynności podejmowanych przez IPN w przedmiotowej sprawie 

Prokurator Piotr Antoni Skiba 
Rzecznik Prasowy Prokuratury Okręgowej w Warszawie