Prokuratura Regionalna w Gdańsku

Prokurator Prokuratury Regionalnej w Gdańsku umorzył śledztwo w sprawie podejrzenia niedopełnienia obowiązków przez pracowników urzędów i instytucji powołanych do ochrony małoletnich pokrzywdzonych, w okresie od 17 maja 2018 r. do 3 kwietnia 2023 r. w związku z nadzorem na rodziną małżonków Magdaleny B. i Dawida B. i działania w ten sposób na szkodę interesu publicznego, a także na szkodę interesu prywatnego małoletnich Kamila M. i Fabiana M., przez zlekceważenie przesłanek, które mogły wskazywać na stosowanie przemocy wobec braci oraz przez zaniechanie podjęcia działań mających na celu właściwe rozpoznanie sytuacji rodziny, w której funkcjonowali małoletni pokrzywdzeni.

Wskutek niepodejmowania działań interwencyjnych i zaradczych wymaganych zaistniałymi okolicznościami, procedura „Niebieskiej Karty” nie była w pełni realizowana, a patologiczna przemoc wobec chłopców, nasilała się.

Umorzenie śledztwa objęło funkcjonariuszy publicznych:

• sędziów Sądu Rejonowego w Częstochowie,
• prokuratora Prokuratury Rejonowej w Olkuszu,
• funkcjonariuszy KMP w Częstochowie, funkcjonariuszy II Komisariatu Policji w Częstochowie i funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w Olkuszu,
• kuratorów sądowych Sądu Rejonowego w Częstochowie oraz kuratora sądowego Sądu Rejonowego w Olkuszu,

a także osoby, które nie były funkcjonariuszami publicznymi,

• lekarzy, którzy udzielali świadczeń lekarskich w ustalonych podmiotach medycznych na terenie Częstochowy i Olkusza,
• pracowników socjalnych i asystentów rodziny z Częstochowskiego Centrum Wsparcia Rodziny, z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Częstochowie i z Ośrodka Pomocy Społecznej w Olkuszu,
• nauczycieli z ustalonego Przedszkola w Olkuszu, z ustalonego Przedszkola w Częstochowie, z ustalonego Zespołu Szkół w Częstochowie oraz z ustalonego Ośrodka Wychowawczego w Częstochowie i z ustalonego Zespołu Szkół w Olkuszu,

Podstawą umorzenia śledztwa jest art. 231 § 1 kk, w zw. z art. 17 § 1 pkt. 2 kpk i ustalenie, że działania i zaniechania wyżej wskazanych grup osób nie wyczerpują znamion przestępstwa opisanego w art. 231 § 1 kk przewidującego odpowiedzialność karną wobec funkcjonariuszy publicznych, którzy przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków działają na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.

Postępowanie w tej sprawie zostało wszczęte z urzędu, 17 maja 2023 r. przy wykorzystaniu materiałów wyłączonych ze śledztwa o sygn. 2002-1.Ds.14.2023, nadal prowadzonego przez Prokuraturę Regionalną w Gdańsku, a dotyczącego między innymi zabójstwa ze szczególnym okrucieństwem małoletniego Kamila M. i znęcania się ze szczególnym okrucieństwem nad Kamilem M. i nad Fabianem M.

W śledztwie dotyczącym zabójstwa Kamila M. i znęcania się nad obu braćmi ujawniono przesłanki wskazujące na uzasadnione podejrzenie, że osoby zatrudnione instytucjach zobowiązanych do sprawowania pieczy nad rodzinami wymagającymi wsparcia i pomocy państwa, a także realizujących zadania z zakresu ochrony interesów osób małoletnich, mogły dopuścić się niedopełnienia obowiązków i działać w ten sposób na szkodę szeroko rozumianego interesu publicznego, a także na szkodę interesu prywatnego małoletnich Kamila M. i Fabiana M.

Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstw objętych zakresem przedmiotowym i podmiotowym tego śledztwa złożyły także osoby prywatne (łącznie ponad 100 osób), jedna organizacja społeczna i jedna partia polityczna. Podmioty te nie są stronami postępowania w rozumieniu kodeksu postępowania karnego i nie przysługuje im prawo do złożenia ewentualnego zażalenia.

W toku śledztwa zgromadzono dokumenty dotyczące realizacji ustawowych zadań i działań podejmowanych przez pracowników instytucji publicznych, celem zapewnienia bezpieczeństwa i pomocy małoletnim Kamilowi M. i Fabianowi M. Ponadto przesłuchano w charakterze świadków osoby zatrudnione w wymienionych podmiotach, członków rodziny Kamila M. i Fabiana M., sąsiadów zarówno w Olkuszu, jak i w Częstochowie (rodzina zmieniała miejsce zamieszkania), pracowników organów przeprowadzających kontrolę działalności MOPS w Częstochowie i OPS w Olkuszu oraz przewodniczącego zespołu powołanego przez Krajową Radę Sądownictwa do przeprowadzenia lustracji spraw prowadzonych w Sądzie Okręgowym w Częstochowie, w Sądzie Rejonowym w Częstochowie i w Sądzie Rejonowym w Olkuszu, a dotyczących rodziny Kamila M. i Fabiana M.

Ustalenia śledztwa w zakresie osób będących funkcjonariuszami publicznymi wykazały, że co do zasady, powierzone im obowiązki wykonywali prawidłowo, a uchybienia były incydentalne i nie były na tyle poważne, aby można mówić o popełnieniu przestępstwa, a jedynie, co najwyżej o popełnieniu deliktu dyscyplinarnego.

Nie każde niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego jest przestępstwem z art. 231 kk, ale tylko takie, które stwarza realne zagrożenie dla interesu publicznego lub prywatnego, a nadto, które zostało popełnione z zamiarem, umyślnym lub nieumyślnym.

Umyślnej formy zawinienia funkcjonariuszy publicznych, w aspekcie analizowanych w niniejszej sprawie czynności podejmowanych wobec rodziny Kamila M. i Fabiana M., nie stwierdzono.

Nieumyślna forma popełnienia przestępstwa niedopełnienia obowiązków, którą również analizował prokurator prowadzący śledztwo, polega na tym, że funkcjonariusz publiczny nie mając zamiaru przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków ani działania na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, dopuszcza się tego przestępstwa wskutek niedbalstwa lub lekkomyślności. Jednak i takiej formy przestępstwa w tej sprawie nie stwierdzono.

W zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej imiennie ustalonych funkcjonariuszy publicznych, przed właściwymi organami toczyły się, lub toczą, stosowne postępowania.

Odnosząc się do ewentualnej odpowiedzialności karnej: lekarzy, pracowników MOPS‑ów i nauczycieli, prokurator prowadzący śledztwo trafnie zauważył, że osoby te, nie są funkcjonariuszami publicznymi w rozumieniu art. 231 § 1 kk i w tym zakresie, wobec braku odpowiednich przepisów, konieczne było umorzenie śledztwa.

Zaakcentować należy, że zasadniczą przyczyną trudności w prawidłowym zdiagnozowaniu faktycznej sytuacji rodziny małoletnich Kamila M. i Fabiana M., jako rodziny, w której była stosowana przemoc zwłaszcza przez Dawida B., było ukrywanie tego faktu przez pozostałych członków rodziny, a szczególnie przez Magdalenę B.

Magdalena B. aktywnie współpracowała z instytucjami publicznymi świadczącymi pomoc, jednak wyłącznie w celu uzyskania wsparcia rzeczowego i finansowego. Perfekcyjnie natomiast jedynie pozorowała współpracę w pozostałym zakresie dotyczącym funkcjonowania rodziny. Nie prezentowała instytucjom uprawnionym ważnych faktów o zachowaniu Dawida B. względem dzieci i o jego patologicznym zachowaniu. W ten sposób świadomie kreowała fałszywy, idealistyczny obraz jej rodziny.

W toku śledztwa badano również okoliczności, które mogły wskazywać na podejrzenie niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych w tej sprawie, w okresie przed 17 maja 2018 r., to jest w czasie do pięciu lat przed wszczęciem postępowania. W tym zakresie prokurator umorzył śledztwo wobec przedawnienia, które nastąpiło 16 maja 2018 r.

Postanowienie o umorzeniu śledztwa jest nieprawomocne, a uprawnionym podmiotom przysługuje zażalenie Sądu Rejonowego w Częstochowie. Uprawnienie do złożenia zażalenia przysługuje osobie wykonującej prawa zmarłego pokrzywdzonego Kamila M. i jej pełnomocnikowi oraz pełnomocnikowi pokrzywdzonego Fabiana M.

 

prok. Mariusz Marciniak – Rzecznik Prasowy Prokuratury Regionalnej w Gdańsku

Zachęcam do sprawdzania informacji publikowanych na stronie Prokuratury Regionalnej w Gdańsku:

https://www.gov.pl/web/pr-gdansk

oraz w serwisie X:

https://x.com/Prok_Regio_GDA