Prokuratura Regionalna
w Szczecinie

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu w sprawie prowadzonej przez prokuratora w stanie spoczynku Bogusławę Zapaśnik. 

 

W dniu 15 stycznia 2024 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w sprawie o sygn. II AKz 745/24 uchylił postanowienie Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 1 października 2024 r. o zwrocie sprawy Prokuratorowi Regionalnemu w Szczecinie w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego poprzez usunięcie wady istotnych czynności dokonanych w toku postępowania, a polegających na wykonaniu ich przez prokuratora w stanie spoczynku Bogusławę Zapaśnik wobec nieskutecznego jej powrotu ze stanu spoczynku w stan czynny i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania. 

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, który wydał postanowienie z dnia 1 października 2024 r. stanął na stanowisku, że prokurator prowadząca śledztwo w niniejszej sprawie została nieskutecznie przywrócona ze stanu spoczynku do służby czynnej, a w konsekwencji realizowane przez nią w toku postępowania czynności były prowadzone przez prokuratora w stanie spoczynku, a więc osobę nieuprawnioną i należy je konwalidować.

Prokuratura Regionalna w Szczecinie zaskarżyła postanowienie Sądu Okręgowego w Zielonej Górze nie kwestionując rozstrzygnięcia w odniesieniu do stwierdzenia braku skutecznego przywrócenia Bogusławy Zapaśnik ze stanu spoczynku do służby czynnej, a jedynie w zakresie potrzeby ponownego przeprowadzenia przeprowadzonych przez nią czynności w toku postępowania przygotowawczego. 

Śledztwo w tej sprawie prowadzone było w Prokuraturze Regionalnej w Szczecinie. Referentem sprawy była prokurator Prokuratury Regionalnej w Szczecinie Bogusława Zapaśnik (w stanie spoczynku), która wydała większość decyzji procesowych, osobiście przeprowadzała czynności dowodowe oraz zlecała przeprowadzanie określonych czynności w oparciu o obowiązujące przepisy kodeksu postępowania karnego. Następnie sporządziła w sprawie akt oskarżenia i wniosła go do Sądu Okręgowego w Szczecinie w dniu 1.12.2023 r. Postanowieniem z 11.12.2023 r. Sąd Najwyższy na wniosek Sądu Okręgowego w Szczecinie, mając na względzie dobro wymiaru sprawiedliwości,  przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze. Wówczas po raz pierwszy w tej sprawie Sąd odniósł się do zagadnienia skuteczności przywrócenia prokurator Bogusławy Zapaśnik ze stanu spoczynku. Zarządzeniem z 22.05.2024 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zwrócił Prokuratorowi Regionalnemu w Szczecinie akt oskarżenia w celu usunięcia jego braków formalnych poprzez podpisanie aktu oskarżenia przez prokuratora uprawnionego do wniesienia aktu oskarżenia, stwierdzając, że nie odpowiada on warunkom formalnym pisma procesowego określonym w art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k., bowiem został podpisany przez prokuratora w stanie spoczynku.

Powyższe zarządzenie było wynikiem przyjęcia przez Sąd, że prokurator Bogusława Zapaśnik została nieprawidłowo przywrócona ze stanu spoczynku do służby czynnej, a tym samym nie była uprawniona do dokonywania czynności procesowych, w tym podpisania aktu oskarżenia.

Zarządzenie to nie zostało zaskarżone przez oskarżyciela. Prokurator Regionalny w Szczecinie uzupełnił brak formalny aktu oskarżenia poprzez podpisanie go w dacie 4 czerwca 2024 r., który wniósł ponownie do Sądu Okręgowego w Zielonej Górze.

W pisemnym uzasadnieniu postanowienia z dnia 15 stycznia 2025 r. Sąd Apelacyjny  w Poznaniu wskazał, że zgodnie z dyspozycją art. 436 k.p.k., rozpoznanie wywiedzionych środków odwoławczych ( zażalenia prokuratora i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego )  ograniczono do jednego z zarzutów podnoszonych przez prokuratora, dotyczącego braku enumeratywnego wykazu konkretnych braków postępowania przygotowawczego, nieumożliwiającego prokuratorowi ich uzupełnienie, uznając że jest to wystarczające do wydania orzeczenia o uchyleniu postanowienia o zwrocie sprawy. Sąd stwierdził, że kwestia nieskutecznego przywrócenia prokurator Bogusławy Zapaśnik ze stanu spoczynku w stan czynny z dniem 1 czerwca 2016 r., na podstawie decyzji Prokuratora Krajowego z dnia 19 maja 2016 r., została już prawomocnie rozstrzygnięta (na potrzeby niniejszej sprawy) w zarządzeniu sędziego Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 22 maja 2024 roku w sprawie II K 26/24. Na jego podstawie prawomocnie zwrócono akt oskarżenia - w trybie art. 337 k.p.k.. Z tego względu Sąd Apelacyjny w Poznaniu uznał, że podnoszenie argumentacji odnoszącej się ponownie do tej przesądzonej już kwestii, w zażaleniu oskarżyciela posiłkowego, należało ocenić jako bezprzedmiotowe. Sednem sprawy nie jest bowiem ocena procedury przywrócenia prokurator Bogusławy Zapaśnik do stanu czynnego. Na wątpliwości w zakresie dopuszczalności kształtowania stosunków prawnych w omawianym przedmiocie przez sąd karny zwrócił również uwagę Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 listopada 2024 r. o sygn. akt I KZP 7/24 „Rozważenie tego problemu powinno nastąpić w szerszej perspektywie systemowej prawa, chociażby z uwagi na publicznoprawny, ściślej administracyjnoprawny charakter aktu powierzenia obowiązków funkcjonariuszowi publicznemu, którego ocena pozostaje we właściwości odrębnego pionu sądownictwa - sądów administracyjnych. Natomiast w aspekcie podmiotowym, dotyczącym stosunku służbowego prokuratora, ocena skuteczności nawiązania stosunku służbowego prokuratora pozostaje w obszarze właściwości rzeczowej sądów cywilnych - sądów pracy. Wykluczyć bowiem należy możliwość kształtowania przez sąd karny stosunku prawnego pozostającego poza obszarem kognicji tego sądu”. W tej kwestii wypowiedział się również Sąd Apelacyjny w Szczecinie w postanowieniu z dnia 10 kwietnia 2024 r. w sprawie II AKz 106/24. Sąd Apelacyjny w Poznaniu podkreślił jednak, że nie podziela w pełnym zakresie wskazanej w nim argumentacji, w szczególności dotyczącej wpływu dobrej wiary funkcjonariusza czy oceny skutków czynności podejmowanych przez prokuratora w stanie spoczynku. W uzasadnieniu postanowienia sąd odwoławczy odniósł się również do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2024 r. sygn. akt I KZP 3/24, wskazując, że uchwała ta nie jest wiążąca dla innych sądów, niż Sąd Rejonowy Gdańsk - Południe w Gdańsku, a Sąd Apelacyjny w Poznaniu nie podziela przedstawionego w tej uchwale stanowiska.

Powyższe rozstrzygniecie powoduje, że kwestią oceny istotnych braków postępowania przygotowawczego ponownie zajmie się Sąd Okręgowy w Zielonej Górze.

Rzecznik Prasowy

Małgorzata Wojciechowicz