Na nadzwyczajnym szczycie Rady Europejskiej, który ma odbyć się 24 i 25 września, planowana jest między innymi debata unijnych liderów na temat stosunków z Turcją. Na szczycie poruszony będzie również temat odbudowy gospodarczej po kryzysie wywołanym COVID 19 i polityki przemysłowej. Właśnie na tych aspektach skupili się w Lublinie przywódcy krajów z grupy Wyszehradzkiej. To jednak nie jedyne tematy, jakie były poruszane.

Wspólne oświadczenie V4 dotyczące Aleksieja Nawalnego

 

Podczas rozmów z szefami rządów Grupy V4 premier Mateusz Morawiecki odniósł się do sytuacji w Rosji. Szef polskiego rządu wskazał w tym kontekście na niedawną kwestię otrucia opozycjonisty Aleksieja Nawalnego.

 

Grupa Wyszehradzka przyjęła wspólne oświadczenie w tej sprawie. Podkreślono w nim, że partnerzy V4 potępiają ten czyn i domagają się przeprowadzenia uczciwego śledztwa, które ujawni wszelkie okoliczności sprawy „V4 jednoznacznie potępia zamach na najwybitniejszego przywódcę rosyjskiej opozycji. Opinia publiczna zarówno w Rosji, jak i poza nią domaga się przejrzystego i dokładnego śledztwa w celu dokładnego zidentyfikowania prawdziwych sprawców i ich motywów” – czytamy w dokumencie.

Ponadto w oświadczeniu podkreślono, że użycie broni chemicznej jest całkowicie niedopuszczalne w żadnych okolicznościach i stanowi rażące naruszenie prawa międzynarodowego.

 

Państwa Grupy Wyszehradzkiej wyrażają zaniepokojenie rozwojem sytuacji na Białorusi

Partnerzy Grupy V4 apelują do władz Białorusi o zaprzestanie łamania praw człowieka, a także natychmiastowe uwolnienie zatrzymanych. Przywódcy rozmawiali w Lublinie o potrzebie wszczęcia bezstronnego postępowania przeciwko osobom stosującym represje. Wyrazili nadzieję na prawdziwy dialog między białoruskim rządem a przedstawicielami białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego.

Kryzys na Białorusi jest kryzysem wewnętrznym i powinien zostać rozwiązany poprzez dialog. Protestujący Białorusini wyrażają autentyczne potrzeby obywateli tego kraju, którzy pragną niezależnego i demokratycznego państwa.

„Wszyscy uważamy, że powinny odbyć się tam wolne wybory, żeby naród białoruski mógł sam zadecydować o swojej przyszłości” – mówił premier po spotkaniu. Jak dodał „potępiamy w całej rozciągłości tortury, represje i apelujemy o uwolnienia wszystkich więźniów politycznych”.

Działania polskiego rządu ws. kryzysu na Białorusi i oferta współpracy gospodarczej od V4

Premier poinformował, że członkowie Grupy V4 chcą zaproponować narodowi białoruskiemu ofertę współpracy gospodarczej na przyszłość. To będą wspólne projekty związane z małymi przedsiębiorcami i polityką energetyczną. Białoruś musi sama wybrać, jakie priorytety chce realizować. Przedstawimy ten pakiet podczas najbliższego szczytu RE. „Wiemy, jak ważne jest dla wymiany handlowej, żeby infrastruktura między naszymi państwami była jak najlepsza” – kontynuował szef polskiego rządu. 

Polska aktywnie wspiera społeczeństwo białoruskie w dążeniu do demokratycznych przemian. Od samego początku, kiedy za naszą wschodnią granicą rozpoczęły się powyborcze protesty, Polska jest ambasadorem wolnej i suwerennej Białorusi. Premier Mateusz Morawiecki prowadzi rozmowy z szefami państw i rządów Unii Europejskiej. W odpowiedzi na pogarszającą się sytuację, polski rząd przyjął także pakiet pomocowy „Solidarni z Białorusią”.

Ponadto podczas spotkania 9 września ze Swietłaną Cichanouską i mniejszością białoruską, szef polskiego rządu wręczył klucze do nowej siedziby Białoruskiego Domu przy ul. Krynicznej 6 w Warszawie. W Polsce działa kilka białoruskich organizacji i instytucji, mediów, organizacji pozarządowych. Budują one wsparcie działalności demokratycznej na Białorusi. Jedną z nich jest Białoruski Dom w Warszawie – placówka, która łączy środowiska wielu białoruskich organizacji opozycyjnych.

Protesty na Białorusi

Od dnia wyborów w całym kraju codziennie odbywają się masowe protesty i pikiety uliczne, doszło także do akcji strajkowych i protestacyjnych w dużych państwowych przedsiębiorstwach. Protesty zgromadziły łącznie kilkaset tysięcy osób, co czyni je najbardziej masowymi w historii Białorusi. Szczególnie brutalne akcje służb porządku publicznego (OMON) miały miejsce w ciągu pierwszych trzech dni protestów. Tylko według oficjalnych danych (MSW) doszło do zatrzymania ok. 6 700 osób. Wiele z nich zostało brutalnie pobitych i torturowanych w aresztach tymczasowych i więzieniach.

W ciągu ostatnich dni siły porządkowe zatrzymują najbardziej aktywnych demonstrantów i aktywistów. Dodatkowo wprowadzono cenzurę i zablokowano dostęp do wielu stron internetowych.

Partnerstwo wschodnie

Szef rządu podkreślił podczas spotkania Grupy Wyszehradzkiej znaczenie polityki Partnerstwa Wschodniego. Dlatego planowany na marzec przyszłego roku szczyt PW powinien przedstawiać ambitne cele, skupić się na procesie naprawy gospodarczej po pandemii i pokazać, że UE odgrywa aktywną rolę w tym procesie.

Dla Polski zawsze ważne było utrzymanie partnerstwa wschodniego, bo to część europejskiej polityki sąsiedztwa. Dlatego powinno ono pozostać strategicznym elementem polityki sąsiedztwa UE.

Współpraca w ramach UE w celu ograniczenia skutków pandemii COVID-19

Europejskie kraje walczą wciąż z pandemią koronawirusa. Dlatego kolejny temat poruszony podczas spotkania dotyczył wspólnych propozycji obejmujących m.in. tymczasowych ograniczeń w podróżowaniu. W obecnej sytuacji epidemiologicznej jednym z priorytetów jest znalezienie równowagi między zdrowiem publicznym a swobodą przemieszczania się w ramach Unii Europejskiej.

„Rozmawialiśmy również o COVID-19 – w jaki sposób najlepiej realizować wyszehradzką odpowiedź i jak nie doprowadzić do kolejnego lockdownu” – mówił premier Mateusz Morawiecki. Kraje powinny być gotowe do ponownego wprowadzenia ograniczeń jeżeli zajdzie taka potrzeba, ale tak by były one adekwatne do sytuacji i niedyskryminujące.

Pomoc dla uchodźców w Grecji

Premier, podsumowując dzisiejsze rozmowy, przekazał, że jednym z tematów była pomoc dla Grecji. Chodzi o tragedię, która dotknęła w ostatnim czasie jeden z obozów dla uchodźców. „Uzgodniliśmy, że porozmawiam z premierem Grecji Kyriakosem Mitsotakisem, w jaki sposób dopomóc w odbudowie tych domów” – dodał.

 

Polska przygotowała 150 domów modułowych, aby pomóc w zbudowaniu infrastruktury, która jest w Grecji potrzebna.