Pokonałeś COVID-19? Oddaj osocze! Sprawdź, jak to zrobić i co Ci przysługuje

Każdego dnia służby medyczne walczą o zdrowie i życie osób chorych na COVID-19. Zdajemy egzamin z solidarności i okazujemy wsparcie tym, którzy potrzebują naszej pomocy w tym szczególnym okresie. Jeśli koronawirusa masz już za sobą, możesz uratować innych. Twoje osocze zawiera przeciwciała, które mogą wspomóc leczenie chorych na COVID-19. Oddaj osocze w jednym z Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Za ten szlachetny gest przysługują Ci m.in. dwa dni wolne w pracy, prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej i usług farmaceutycznych, pakiet konsultacji medycznych.

Kto może oddać osocze?

Osocze mogą oddać osoby, które były zakażone koronawirusem (SARS-CoV-2) bądź chorowały na COVID-19 i wyzdrowiały, w efekcie czego w ich krwi znajdują się przeciwciała. To właśnie te przeciwciała są cenne, bo mogą wspomagać leczenie chorych z ciężkimi, zagrażającymi życiu objawami.

Osocze może zostać pobrane od osób:

• w wieku 18 – 65 lat, które przeszły zakażenie SARS-CoV-2 (potwierdzone testem, bądź wpisem w aplikacji gabinet.gov.pl),
• o wadze min. 50 kg,
• po wyzdrowieniu, u których minęło:  
• co najmniej 28 dni od ustąpienia objawów lub
• 18 dni od zakończenia izolacji, 
• po spełnieniu podstawowych kryteriów kwalifikacji dla dawców krwi* m.in. :
• należy być zdrowym i nie leczyć się z powodu chorób przewlekłych,
• w przypadku osób, które miały w przeszłości przetaczaną krew lub jej składniki oraz kobiet po przebytej ciąży, wymagane będą dodatkowe badania, które zostaną przeprowadzone w centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Jak oddać osocze – krok po kroku

Jeśli wiesz, że jesteś ozdrowieńcem oraz spełniasz kryteria dawcy, możesz rozpocząć proces oddania osocza.

Proces oddania osocza:

1. Wstępny wywiad i wyznaczenie terminu
   Procedura pobrania osocza trwa ok. 30-40 minut, aby zapewnić bezpieczeństwo oraz komfort wprowadzono możliwość telefonicznego lub internetowego zapisu na konkretny dzień/godzinę.
    
2. Rejestracja w Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (CKiK)
   Do CKiK należy zgłosić się z dokumentem, potwierdzającym tożsamość.
    
3. Procedura kwalifikacji wraz z pobraniem próbki krwi
   Po zarejestrowaniu pobierane są próbki krwi do wykonania badań laboratoryjnych kwalifikujących do oddania krwi.
    
4. Badanie lekarskie i decyzja o dopuszczeniu do oddania osocza lub krwi pełnej
   Lekarz przeprowadza ocenę wyników badań laboratoryjnych, analizuje informacje zawarte w wypełnionym kwestionariuszu i na podstawie zebranych informacji kwalifikuje do oddania krwi lub jednego z jej składników.
5. Pobranie osocza lub krwi pełnej
   Osocze pobierane jest w CKiK na dwa sposoby:

• metodą plazmaferezy – podczas jednego zabiegu (jednego wkłucia) pobierana jest krew, która jest rozdzielana na osocze i pozostałe składniki, następnie przetaczane z powrotem do tej samej żyły. Służy do tego specjalistyczny sprzęt zwany separatorem. Ta metoda pozwala na uzyskanie do 750 ml osocza. Oddanie osocza trwa od 30 do 40 minut.
• z pobranej krwi pełnej, która następnie jest dzielona na osocze oraz krwinki czerwone i płytki krwi, które również mogą zostać wykorzystane w lecznictwie. Jednorazowo można uzyskać w ten sposób ok. 200 ml osocza. Oddanie krwi pełnej trwa ok. 10 minut.

Doceniamy tych, którzy pomagają innym

Osoby, u których przebieg choroby jest ciężki, potrzebują przeciwciał w walce z zakażeniem. Osocze pobrane podczas jednej wizyty może zostać zastosowane aż u 3 pacjentów. Osocze pozwala uratować im zdrowie i życie. To szlachetny gest, który chcemy szczególnie docenić.

Osocze ozdrowieńców jest tym lekiem, który na tym etapie walki z pandemią jest bardzo ważny. Jest substancją ratującą życie, dlatego jeżeli ktoś decyduje się na oddanie osocza, to nie jest to tylko szlachetny czyn, ale to jest akt, który może oznaczać uratowanie życia, zdrowia wielu innym osobom

– podkreśla premier Mateusz Morawiecki.

Osoby, które oddadzą osoczę, będą mogły skorzystać z kilku przywilejów:

• 2 dni wolne od świadczenia pracy dla Honorowych Dawców Osocza i Honorowych Dawców Krwi,
• ulga za transport kolejowy (33%),
• pakiet konsultacji medycznej przez rok od ostatniego oddania krwi,
• prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej i usług farmaceutycznych,
• ulga PIT – osocze krwi to darowizna, którą można odliczyć od podatku. 

Prawdziwą nagrodą jest to, kiedy ktoś, kto oddaje osocze, może podarować je innemu, choremu. Dobra nie sposób jest wycenić. Ten akt oddania osocza wiąże się z czymś najbardziej cennym - przekazaniem naszego daru drugiej osobie i dzięki temu ta druga osoba może wyzdrowieć

– podsumował szef polskiego rządu.

Co dalej dzieje się z osoczem?

Pobrane osocze jest poddawane procedurze redukcji patogenów, dzielone na dawki wielkości 100-250 ml i zamrażane. W zależności od zawartości w osoczu przeciwciał neutralizujących wirusa, chorym na COVID-19 przetacza się 200-400 ml osocza.

Publiczna służba krwi jest przygotowana do pobierania i magazynowania osocza pobranego od ozdrowieńców. Osocze po pobraniu i wykonaniu niezbędnych procedur jest magazynowe w poszczególnych centrach krwiodawstwa, tak samo jak inne składniki krwi.

Od początku pandemii został powołany zespół ds. zarządzania ciągłością publicznej służby krwi, który na bieżąco analizuje sytuację w zakresie wirusa SARS-CoV-2 i dostosowuje zalecenia dla CKiK w oparciu o wytyczne rekomendowane przez instytucje europejskie, tj. KE, WHO, ECDC. Pierwsze procedury pobierania osocza od ozdrowieńców zostały wdrożone już w pierwszej połowie kwietnia 2020 roku.

* Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2017 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. z 2017 poz. 1741).