Międzyrządowe konsultacje Polski i Rumunii to element szerokiej współpracy dwóch największych państw na wschodniej flance NATO. W ostatnich latach oba kraje angażowały znaczne siły we wspólne operacje, m.in. przez obecność rumuńskiej grupy batalionowej w Polsce oraz kontyngent polskich żołnierzy w ramach Wielonarodowej Batalionowej Grupy Bojowej.

– Nasze kraje bardzo się zmieniły przez ostatnie 20-30 lat od odzyskania wolności, ale jedno się nie zmieniło. Nie zmieniły się warunki naszego bezpieczeństwa, bezpośrednio zależne od tego, w jakim nastawieniu jest Rosja – czy jest to kraj agresywny z jakim mamy dzisiaj do czynienia czy kraj, z którym można współistnieć pokojowo – zauważył premier Mateusz Morawiecki.

Obudzić sumienia Zachodu

Kwestia wojny w Ukrainie była jednym z głównych tematów spotkania szefów rządów. Premierzy Polski i Rumunii potępili nielegalną agresję sił zbrojnych Rosji w Ukrainie. Szefowie obu rządów wyrazili pełne i niezachwiane poparcie dla niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w jej granicach uznanych przez społeczność międzynarodową. 

W ramach konsultacji omówiono możliwości zapobiegania dalszej eskalacji konfliktu. Premier Mateusz Morawiecki podkreślił konieczność zaprzestania kuluarowych kalkulacji na rzecz solidarnych działań odczuwalnych przez cały system gospodarczy, bankowy i energetyczny w Rosji. 

– To jest to, co powiedziałem w Berlinie, że nie tylko gaz będzie płynął, jeśli popłynie przez Nord Stream 2 i nie tylko gaz płynie przez Nord Stream 1. Tymi rurami, tymi gazociągami, płynie również krew niewinnych ludzi. Nasi zachodni partnerzy muszą zdawać sobie z tego sprawę i skończyć z finansowaniem rosyjskiej machiny wojennej – podkreślił premier. I dodał: Rumunia jest dla Polski jednym z głównych partnerów, który budzi sumienia Zachodu. To jest też to, co robi Polska – wzywamy do najdalej posuniętych sankcji – budzimy sumienie Zachodu. 

Zbliżona ocena zagrożenia ze strony Rosji i świadomość znaczenia współpracy transatlantyckiej to fundament wspólnych działań na rzecz wzmacniania bezpieczeństwa europejskiego. Obydwa państwa przewodniczą obecnie współpracy tzw. Bukareszteńskiej Dziewiątki – B9 w skład której wchodzi 9 krajów wschodniej flanki NATO. Strona rumuńska bierze także aktywny udział w spotkaniach organizowanych w ramach współpracy wyszehradzkiej.

Bezpieczeństwo energetyczne Europy

Rosyjska napaść na Ukrainę podważyła nie tylko porządek międzynarodowy, ale także dotychczasową politykę energetyczną całego regionu. Premierzy Mateusz Morawiecki i Nicolae Ciucă omówili możliwe rozwiązania obecnej sytuacji oraz scenariusze wsparcia Ukrainy i Republiki Mołdawii zagrożonych kryzysem energetycznym i gazowym. 

– Budujemy strategię razem z Rumunią na kolejne lata, ale nawet już na kolejne miesiące poprzez dyskusję o interkonektorach i możliwych kierunkach dostaw – zapowiedział premier Polski. 
Podczas spotkania omówiono także projekt Baltic Pipe, którego zakończenie przewidziano do końca tego roku. W ocenie szefa polskiego rządu dopiero niezależność energetyczna od Rosji ma szansę doprowadzić do zasadniczej zmiany agresywnej polityki Rosji. 

– To uniezależnienie się wreszcie od Rosji, która bierze dolary z Europy Zachodniej i niestety zamienia je w machinę wojenną. I to jest coś czemu musimy przeciwdziałać – podsumował szef rządu i zaapelował do Komisji Europejskiej o szybką zgodę na embargo na rosyjski węgiel.

Kryzys humanitarny w Ukrainie i działania polskiego rządu

Polska udziela pomocy humanitarnej Ukrainie od początku kryzysu. Presja gospodarcza, kolejne sankcje oraz organizacja wielowymiarowej pomocy dla Ukrainy to zasadnicze działania polskich władz, które mają na celu zakończenie konfliktu. Szerokie środki na rzecz pomocy uchodźcom angażuje także rząd Rumunii. Rosyjska agresja została jednoznacznie potępiona przez czołowe postaci sceny politycznej w tym kraju.  

We współpracy z instytucjami ukraińskimi strona polska oferuje także m.in. pomoc osobom oczekującym na przekroczenie granicy polsko-ukraińskiej. Centrum Reagowania Kryzysowego Komisji Europejskiej (ERCC) tworzy w Polsce hub logistyczny dla pomocy płynącej ze wszystkich państw członkowskich.

- Wczoraj rozmawiałem o tym z Charlesem Michelem, przedwczoraj z Ursulą von der Leyen, ponieważ jest bardzo ważne, aby nasi partnerzy z zachodu Europy dostrzegali, docenili nasz ogromny wysiłek – podkreślił szef rządu. I dodał: my dzisiaj bronimy tutaj także Europy. My dzisiaj, poprzez nasze działania humanitarne, poprzez przyjęcie już ponad pół miliona uchodźców wojennych z Ukrainy, staramy się zapewnić bezpieczeństwo, ale także odpowiedzieć na te wyzwania związane z czasem wojny, czyli z katastrofą humanitarną, z którą mamy do czynienia na Ukrainie.

Nowe perspektywy współpracy

Polska i Rumunia od lat zacieśniają współpracę. Za sprawą zawartych podczas konsultacji porozumień dalsze działania obu rządów pozwolą na wspólne rozwijanie: 
•    ścisłej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, zarówno dwustronnej, regionalnej, w ramach NATO, UE oraz poprzez wspieranie współpracy NATO-UE w kontekście zmienionej sytuacji bezpieczeństwa w Europie;
•    koordynacji w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, zwłaszcza w zakresie pomocy udzielanej uchodźcom ukraińskim, kwestii granicznych, zwalczania przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i innych poważnych przestępstw, zarządzania sytuacjami nadzwyczajnymi i ochrony ludności oraz wymiaru sprawiedliwości;
•    współpracy w zakresie strategicznych rezerw państwowych oraz zapewniania zasobów i środków na sytuacje kryzysowe; 
•    współpracy w dziedzinie energii i zrównoważonego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru europejskiego oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego; 
•    koordynacji w odniesieniu do realizacji celów Partnerstwa Wschodniego po 2020 roku, uzgodnionych na szczycie Partnerstwa Wschodniego 15 grudnia 2021 roku, w tym w odniesieniu do pogłębienia współpracy sektorowej między tymi partnerami a UE oraz wzmocnienia wymiaru bezpieczeństwa Partnerstwa Wschodniego. 

W ostatnich tygodniach rząd Polski podejmował aktywne działania na rzecz wzmocnienia wschodniej flanki NATO oraz Unii Europejskiej. Na arenie unijnej Polska i Rumunia wspierają politykę rozszerzenia Unii Europejskiej. Premierzy obu krajów wyrazili pełne poparcie dla Ukrainy, Mołdawii i Gruzji w ich staraniach o dołączenie do UE.

Podczas spotkania przedstawiciele rządów Polski i Rumunii omówili także przebieg współpracy regionalnej. Jej ważny element to m.in. budowa drogi Via Carpatia, która sięga od Litwy do Rumunii, Bułgarii i Grecji. Odnogi tej trasy połączą także inne państwa, w tym Ukrainę.