Geograficzne sąsiedztwo, tożsamość wynikająca z doświadczeń historycznych oraz wyzwania społeczno-gospodarcze sprawiają, że Polska, Czechy, Węgry i Słowacja mają wiele wspólnych interesów. Świadczy o tym regularna i aktywna współpraca w wielu obszarach, takich jak bezpieczeństwo, migracje, polityka spójności, rozwój jednolitego rynku, czy gospodarka cyfrowa.

Grupa Wyszehradzka jest dziś znacznie silniejsza niż wcześniej. Eksperci nazywają nasze kraje lokomotywą rozwoju gospodarczego UE

– powiedział premier Mateusz Morawiecki.

Mamy odwagę, inspiracje, talenty oraz wizję, która jest szansą szybkiego dogonienia krajów Zachodniej Europy

– dodał.

Premier Czech Andrej Babisz zaznaczył, że V4 walczy nie tylko o interesy swoich obywateli, ale też o interesy Europy. Natomiast przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel zwrócił uwagę, że UE jest w wyjątkowym momencie, gdy mierzy się z pandemią COVID-19, która jest trudnym wyzwaniem.

 

Szczyt V4 w Krakowie: ważne deklaracje i zwiększenie funduszu dla młodzieży

Przywódcy Grupy Wyszehradzkiej wraz z przewodniczącym Rady Europejskiej omówili kwestie związane z walką z COVID-19 oraz unijną polityką klimatyczną i migracyjną. Poruszony został także temat polityki wschodniej, obejmującej relacje z Białorusią i Rosją oraz rozwój Partnerstwa Wschodniego.

Premierzy podpisali również deklarację rocznicową oraz dokument o współpracy przy wspólnych projektach cyfrowych. Deklaracja rocznicowa, podsumowująca sukcesy 30 lat współpracy wyszehradzkiej oraz wytyczająca zadania na przyszłość, jest jedną z najbardziej rozbudowanych deklaracji przyjętych na poziomie premierów w trzydziestoletniej historii V4.

Przywódcy Grupy Wyszehradzkiej uzgodnili ponadto zwiększenie funduszu dla młodzieży z państw V4 – do 10 mln euro.

 

Kraje grupy z silnym mandatem i głosem w dyskusji w UE

30 lat temu, przed krajami środkowoeuropejskimi otworzyły się nowe perspektywy i wyzwania. 15 lutego 1991 r. podpisana została „Deklaracja o współpracy Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Węgierskiej w dążeniu do integracji europejskiej” przez prezydentów Polski i Czechosłowacji oraz premiera Węgier w Wyszehradzie.

W momencie, gdy Europa Środkowa rozwijała szlaki dostaw od Wschodu na Zachód, Grupa Wyszehradzka przyjęła strategię integrującą region w wymiarze Północ-Południe. Obecnie kraje V4 stanowią realną siłę na gospodarczej mapie świata i z powodzeniem rywalizują z rynkami zachodnimi. W ostatnich latach wzrost gospodarczy krajów Grupy Wyszehradzkiej znacząco przewyższał średnią w UE, która wynosiła 2,1 proc. wobec 3,8 proc. w V4. Na tle UE, kraje Grupie Wyszehradzkiej mogą pochwalić się niższymi stopami bezrobocia, które w grudniu 2020 r. nie przekraczały średniej unijnej, a w Czechach i Polsce były najniższe w całej UE. Kraje V4 – odpowiadając za blisko 15 proc. obrotów w handlu zagranicznym UE – mają także silny mandat i głos w dyskusji wewnątrz UE.

 

Centrum Informacyjne V4 ds. COVID-19

Współpraca Polski, Czech, Węgier i Słowacji to istotny element integracji europejskiej, pozytywnie wpływający na rozwój UE i jej konkurencyjność gospodarczą, a także zwiększający możliwość oddziaływania Europy Środkowej na kierunek projektu europejskiego. Przykładem jest współpraca w walce z COVID-19 i powołanie Centrum Informacyjnego V4 ds. COVID-19. Istotnym elementem współpracy V4 są także działania na rzecz rozwoju innowacyjności czy sektora cyfrowego. W ramach współpracy Grupy Wyszehradzkiej od 2000 r. działa także Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, który ufundował dotychczas niemal 2400 stypendiów. Wsparł także realizację blisko 6 tys. projektów organizacji pozarządowych, samorządów, naukowców i artystów.

Szczyt w Krakowie stanowi kulminacyjny punkt obchodów 30. rocznicy współpracy wyszehradzkiej. Wcześniej, w ramach uroczystości jubileuszowych zorganizowana została m.in. wideokonferencja przewodniczących parlamentów oraz szczyt prezydentów V4 na Mierzei Helskiej. Spotkania podczas krakowskiego szczytu odbyły się na Zamku Królewskim na Wawelu – symbolicznym miejscu nawiązującym do zamku w Wyszehradzie i historycznych początków współpracy wyszehradzkiej, oraz w Centrum Konferencyjnym ICE, które stanowi symbol nowego, nowoczesnego oblicza Krakowa.

 

Polskie przewodnictwo w V4

Polska objęła rotacyjną prezydencję w Grupie Wyszehradzkiej 1 lipca 2020 r. Stało się to w bardzo trudnych okolicznościach związanych z pandemią COVID-19. Koronawirus ograniczył możliwość fizycznych spotkań i realizację części zaplanowanych wcześniej regionalnych inicjatyw i projektów. Jedną z wartości współpracy wyszehradzkiej, która przyczyniła się do jej sukcesu na przestrzeni ostatnich 30 lat, jest jej elastyczność i zdolność do przystosowywania się do nowych warunków i wyzwań.

Hasłem polskiej prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej jest „Powrót na właściwe tory”. Nawiązuje ono do bezprecedensowej sytuacji związanej z pandemią. Ograniczenia w funkcjonowaniu społeczeństwa, oświaty i gospodarki stawiają ogromne wyzwanie. Celem polskiej prezydencji jest nie tylko odtworzenie sytuacji sprzed wybuchu pandemii, ale również wypracowanie nowej jakości kontaktów międzyludzkich, biznesowych i instytucjonalnych.

 

Uroczyste przekazanie Polsce zbroi Zygmunta II Augusta

Po zakończeniu szczytu odbyło się spotkanie premiera Mateusza Morawieckiego z szefem węgierskiego rządu Viktorem Orbánem, podczas którego nastąpiło uroczyste przekazanie Polsce zbroi Zygmunta II Augusta.

To absolutnie wyjątkowy dar narodu węgierskiego dla narodu polskiego

– powiedział premier Mateusz Morawiecki.

Niech ta wielka przeszłość, którą uosabiał król Zygmunt August, będzie dobrym znakiem na przyszłość. Znakiem coraz silniejszej V4, coraz silniejszych Węgier i coraz silniejszej Polski

– dodał.

Dotychczas zbroja należała do w zbiorów muzeum w Budapeszcie. Przekazanie cennego zabytku Polsce stało się możliwe dzięki bliskim, ponadstandardowym relacjom władz Polski i Węgier w ostatnich latach.

Renesansowa zbroja została wykonana na początku XVI wieku jako dar Ferdynanda I dla Zygmunta Augusta – „młodego króla Polski” z okazji jego zaślubin z córką cesarza, Elżbietą. Z zachowanej korespondencji między Komorą tyrolską a cesarzem, wynika, że wykonał ją płatnerz innsbrucki Jörg Seusenhorfer. Zbroja zachowała się w zbiorach wiedeńskich i w ramach umowy o podziale zbiorów po I wojnie światowej przekazano ją w 1933 r. do Budapesztu. Uchodziła bowiem wówczas za zbroję Ludwika II, syna króla węgierskiego, gdyż monogram „E S” tłumaczono jako „Sancta Elisabetha”, albo „Sanctus Emericus”, zamiast „Elisabetha i Sigismund”. W 1939 r. badacz austriacki Bruno Thomas ustalił ponad wszelką wątpliwość, że zbroja należała jednak do Zygmunta II Augusta.