Jak podkreślił premier Mateusz Morawiecki, projekt ściśle definiuje katalog osób, które są odpowiedzialne za zło popełnione od czasów drugiej wojny światowej wobec polskich patriotów. Marzeniem naszego pokolenia było to, aby przywrócić sprawiedliwość na początku okresu transformacji. Jednak dopiero dziś staje się to możliwe – powiedział szef rządu. To opowiedzenie się po stronie ofiar, a przeciwko złu – dodał.

Projekt obejmie wszystkich członków Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, którzy stracą stopień wojskowy z mocy prawa. Przykładowo obejmie to m.in. generałów: Wojciecha Jaruzelskiego i Czesława Kiszczaka.

Zgodnie z przepisami, stopni wojskowych pozbawione zostaną także osoby, które z racji ukończonego wieku lub stanu zdrowia nie podlegają obowiązkowi służby wojskowej lub żołnierze rezerwy, którzy w latach 1943-1990 swoją postawą sprzeniewierzyli się polskiej racji stanu:

• pełniąc funkcje służbowe lub zajmując stanowiska dowódcze kierowali działaniami mającymi na celu zwalczanie polskiego podziemia niepodległościowego w latach 1943 – 1956 albo uczestnicząc w tym okresie w zwalczaniu polskiego podziemia niepodległościowego  dokonywali drastycznych czynów;
• wydając rozkazy użycia broni palnej wobec ludności cywilnej;
• będąc sędzią lub prokuratorem w organach wojskowej służby sprawiedliwości lub w jednostkach podległych oskarżali albo wydawali wyroki wobec żołnierzy i osób cywilnych ze względu na działalność na rzecz niepodległości i suwerenności Polski;
• będąc w stopniach wojskowych generałów, pełniąc funkcje służbowe inicjowali lub dopuszczali się prześladowań żołnierzy ze względu na religię i pochodzenie.

Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak zaznaczył, że ustawa degradacyjna ma wymiar symboliczny oraz przywraca normalność i sprawiedliwość. Jest to akt sprawiedliwości, na który czekaliśmy wszyscy bardzo długo – zaznaczył. Możemy powiedzieć, że – jak się wtedy mówiło – wrona orła nie pokona i rzeczywiście orzeł zwyciężył – dodał  minister.

Zgodnie z projektem, pozbawianie stopnia wojskowego będzie następowało w drodze postanowienia ministra obrony narodowej. Postanowienie w sprawie pozbawienia stopnia marszałka Polski, generałów i admirałów szef MON będzie wydawał za zgodą Prezydenta RP. Pozbawienie stopnia wojskowego będzie możliwe także pośmiertnie. Ustawa nie obejmie żołnierzy czynnych zawodowo.

***

1 marca obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. 67 lat temu,1 marca 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, władze komunistyczne rozstrzelały siedmiu członków niepodległościowego IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość". Rocznica tej zbrodni obchodzona jest od 2011 r. jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Inicjatorem ustanowienia Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych był śp. prezydent RP Lech Kaczyński.