– Zamek skupia wiele tragicznych momentów, ale i wiele aspiracji. Zamek to Polska w pigułce. Republikański duch w królewskiej oprawie – powiedział premier Mateusz Morawiecki. I dodał: – Czy dziś możemy powiedzieć, że Warszawa, stolica Polski, zabliźniła już rany z II Wojny Światowej? Otóż nie. Czekamy na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i części kamienic. Myślę, że dopiero odbudowa Pałacu Saskiego będzie historyczną klamrą, która w historyczny sposób zepnie Polskę przedwojenną z Polską wolną i niepodległą. Polska, z odbudowaną Warszawą, będzie wielka. Zamek Królewski jest tego symbolem i nadzieją dla nas wszystkich.

Historyczna siedziba władz Polski

Zamek Królewski w Warszawie to budowla barokowo-klasycystyczna. Obecnie mieści się w nim muzeum oraz pełni funkcje reprezentacyjne. Jest miejscem odwiedzanym przez koronowane głowy, przedstawicieli państw i dyplomatów oraz turystów z całego świata.

Początkowo zamek był rezydencją książąt mazowieckich. Późniejszym okresie swoją siedzibę miały w nim władze I Rzeczpospolitej. Rezydował w nim król i Sejm. To tutaj została uchwalona Konstytucja 3 Maja.  

Zamek był wielokrotnie okradany i niszczony. Po upadku powstania listopadowego był siedzibą administracji rosyjskiej, a w okresie I wojny światowej niemieckiego generalnego gubernatora.

Na początku dwudziestolecia międzywojennego siedziba byłych królów była przeznaczona dla Naczelnika Państwa. Później, aż do roku 1939 rezydował w nim prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Już na samym początku II wojny światowej Zamek Królewski został ograbiony oraz spalony przez Niemców. Dokładnie 17 września 1939 r. na skutek wielkiego pożaru zatrzymał się zegar na Wieży Zygmuntowskiej Zamku Królewskiego.

– Kiedy widzieliśmy na filmie płonące mury Zamku Królewskiego, to mieliśmy na uwadze, że Niemcy chcieli zniszczyć Polskę i polskość. Tak, jak zniszczyli zamek i Warszawę. Ze zniszczenia, które miało miejsce w 1944 r., został tylko mały fragment jednej ściany z oknem Stefana Żeromskiego – podkreślił Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.

Obywatelska odbudowa zamku

Ocalały fragmenty zamku oraz budynek Biblioteki Królewskiej został wpisany w połowie lat 60-tych XX wieku do rejestru zabytków. Od 1971 r. Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie kierował całą rekonstrukcją zamku.

Muzeum powstało dopiero w 1979 r. Powołano wtedy państwową instytucję kultury Zamek Królewski w Warszawie – Pomnik Historii i Kultury Narodowej. Dopiero w 2014 r. obiekt zaczął działać pod nazwą Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej. Na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1980 r. wpisano Zamek Królewski wraz ze Starym Miastem.

– Barbarzyński akt zniszczenia okazał się po 27 latach zarodkiem przyszłej odbudowy. Myślę, że ten gest, który komuniści wykonali w 1971 r. był niedoceniony. On organizował narodową wyobraźnię wokół odbudowy Zamku Królewskiego i powodował, że polskie rodziny składały się na odbudowę zamku. To wszystko spowodowało, że nowa rzeczywistość przyszła do nas. Zamek stał się symbolem ciągłości i znakiem przyszłości – powiedział szef rządu Mateusz Morawiecki.

Zamek Królewski jest miejscem uchwalenia pierwszej europejskiej konstytucji

Młode pokolenie Polaków oraz wielu zagranicznych gości nie pamięta zniszczeń Zamku Królewskiego w Warszawie. Celem obchodów jest przywołanie emocji sprzed lat oraz ukazanie skali społecznego zaangażowania i ofiarności obywateli.

W ramach obchodów jubileuszu zaplanowano wiele wydarzeń kulturalnych i naukowych. Realizowane są także zadania związane z funkcjonowaniem Zamku Królewskiego. Cały czas powiększana jest kolekcja dzieł sztuki.

Na rok 2024 zaplanowano prezentację nowego wystroju Sali Tronowej. W styczniu, 50 lat temu odbyło się pierwsze posiedzenie Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, które zapoczątkowało przywrócenie siedziby królów w stolicy.

– To miejsce i siedziba królów polskich. To miejsce uchwalenia Konstytucji 3 Maja i to świadek detronizacji cara Mikołaja I, jako króla Polski. To miejsce, gdzie ogniskowały się wydarzenia dla nas fundamentalne – powiedział premier Mateusz Morawiecki.