UC81

Projekty ustaw

C – projekty implementujące UE

Prawo własności przemysłowej jest jednym z najistotniejszych narzędzi wspierających działalność innowacyjną. Zapewnienie efektywnego i optymalnego korzystania z systemu ochrony własności przemysłowej stanowi bardzo istotną motywację do podejmowania tego rodzaju działalności.
Celem projektowanej ustawy jest uregulowanie w jednym akcie prawnym, w sposób przejrzysty instytucji i procedur dotyczących ochrony własności przemysłowej, zaproponowanie nowych rozwiązań umożliwiających ochronę praw wyłącznych, uproszczenie i skrócenie postępowań, w tym skrócenie czasu udzielania ochrony. Projekt jest odpowiedzią na liczne postulaty zgłaszane przez użytkowników systemu ochrony własności przemysłowej, tj. przedsiębiorców, przedstawicieli instytucji otoczenia biznesu i środowiska naukowego. Proponowana regulacja jest zgodna z założeniami polityki Rządu, zwłaszcza w odniesieniu do uproszczenia procedur i zwiększenia efektywności działania administracji publicznej. Projekt implementuje także dyrektywę 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 13 października 1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzorów, zwaną dalej „dpow”, oraz uwzględnia przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2411 z dnia 18 października 2023 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych produktów rzemieślniczych i przemysłowych, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 i (UE) 2019/1753(Dz. Urz. UE L 2023/2411 z 27.10.2023), zwane dalej „rozporządzeniem 2023/2411”.
Obecna ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1170), zwana dalej „PWP”, była nowelizowana ponad 20 razy. Na przestrzeni tych lat zaszły duże zmiany w gospodarce krajowej i światowej, w szczególności w czasie stanu epidemii, wywołanego wirusem SARS-CoV-2, który uwypuklił potrzeby skierowania szczególnej uwagi na innowacje i zaproponowanie sprawnego systemu ich ochrony. Duże znaczenie mają także zachodzące w gospodarce procesy cyfryzacji i elektronizacji, stąd też w projekcie zaproponowano rozwiązania wychodzące naprzeciw tym zjawiskom. Projekt w sposób kompleksowy reguluje zagadnienia związane z ochroną własności przemysłowej.
Obecne przepisy PWP nie pozwalają również na przeprowadzenie szybszej i odformalizowanej procedury,
która będzie bardziej przyjazna dla przedsiębiorców, co jest szczególnie istotne w kontekście licznych negatywnych skutków niedawnej epidemii, trwającej wojny na Ukrainie i ogólnie niepewnej sytuacji polityczno-gospodarczej na świecie.
Na gruncie przepisów PWP wciąż pozostają obszary, w których odpowiednie zmiany i dalsza harmonizacja
z regulacjami unijnymi mogłaby mieć korzystny wpływ na konkurencyjność i wzrost gospodarczy. Obecny system prawny w zakresie własności przemysłowej również z trudem nadąża za wyzwaniami i potrzebami nowoczesnej i szybko rozwijającej się gospodarki. Dlatego też, należy zastąpić obecnie obowiązujące przepisy PWP nową regulacją prawną.

W projekcie w sposób kompleksowy zostanie wprowadzona nowa regulacja w zakresie własności przemysłowej. Rozwiązanie przedstawionych powyżej problemów oraz zwiększenie poziomu innowacyjności polskiej gospodarki wymagają kompleksowego podejścia, w tym opracowania i wdrożenia skutecznych praktyk, rewizji istniejących i ulepszenia działań strategicznych oraz przyjęcia odpowiednich ram prawnych, aby pomóc polskim przedsiębiorcom coraz lepiej wykorzystywać możliwości oferowane przez prawa własności intelektualnej. Efektem tego rodzaju działań byłoby zwiększenie poziomu innowacyjności polskich przedsiębiorców, a przez komercyjne wykorzystanie nowatorskich rozwiązań – skuteczniejsze kształtowanie w Rzeczypospolitej Polskiej modelu gospodarki opartej na wiedzy.
Najistotniejsze zmiany obejmują:
1) w zakresie wynalazków proponuje się wprowadzenie zmian, których celem jest wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych obowiązujących regulacji oraz korekta redakcyjna. Jednocześnie nie proponuje się zasadniczych zmian w obszarze ochrony patentowej, gdyż istota tych regulacji wynika z licznych umów międzynarodowych, których Rzeczypospolita Polska jest stroną (np. Konwencji o udzielaniu patentów europejskich (Konwencja o patencie europejskim), sporządzonej w Monachium dnia 5 października 1973 r., zmienionej aktem zmieniającym artykuł 63 Konwencji z dnia 17 grudnia 1991 r. oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z dnia 21 grudnia 1978 r., 13 grudnia 1994 r., 20 października 1995 r., 5 grudnia 1996 r. oraz 10 grudnia 1998 r. wraz z Protokołami stanowiącymi jej integralną część (Dz. U. z 2004 r. poz. 737));
Projekt ustawy reguluje kwestię dokonywania zgłoszeń wynalazków – wymienia niezbędne elementy zgłoszenia
oraz wskazuje, w jaki sposób należy redagować opis zgłoszeniowy obejmujący opis wynalazku, zastrzeżenia patentowe i rysunki oraz wprowadza również nową instytucję wstępnego zgłoszenia wynalazku;
2) w zakresie wzorów użytkowych konieczne jest usprawnienie i przyspieszenie postępowania zgłoszeniowego. Jedna z istotnych zmian przedmiotowego projektu zakłada zastąpienie obecnego systemu badawczego systemem rejestrowym, przy jednoczesnym maksymalnym zapewnieniu pewności obrotu prawnego. Pozwoli to na szybsze rozpatrywanie zgłoszeń i skrócenie tego czasu ze średnio 24 miesięcy do około 12 miesięcy. Decyzja o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru użytkowego będzie wydawana bowiem po sprawdzeniu, czy zgłoszenie spełnia wymogi formalne. Krótszy czas rozpatrywania przyczyni się również do zwiększenia liczby zgłoszeń
oraz do maksymalizacji potencjalnych korzyści ekonomicznych dla zainteresowanych, w szczególności przedsiębiorców, wykorzystujących w swojej działalności ten przedmiot własności przemysłowej;
3) w zakresie przepisów dotyczących dodatkowych praw ochronnych oraz topografii układów scalonych zmiany wynikają z konieczności zachowania poprawności legislacyjnej, jak również poprawności redakcyjnej i językowej, tak aby można było dostosować te kategorie praw wyłącznych do całości projektowanej ustawy;
4) w zakresie wzorów przemysłowych implementuje się dpow, która znacznie modyfikuje zasady ochrony wzorów przemysłowych. Zaproponowano definicję wzoru przemysłowego oraz warunki ochrony w ten sposób, aby rozwiązania krajowe były w pełni zharmonizowane z dpow;
5) w zakresie znaków towarowych projekt ustawy wprowadza wyraźny podział na przepisy materialne i proceduralne;
6) w zakresie oznaczeń geograficznych wprowadzono rozwiązania dostosowujące przepisy krajowe do rozporządzenia 2023/2411. Projektowane przepisy mają na celu określenie procedury badania wniosków o rejestrację oraz określenie organów i instytucji właściwych w procesie oceny tych wniosków;
7) w zakresie procedowania spraw rozpatrywanych w trybie postępowania spornego przewiduje się, że zmianie ulegnie również sposób procedowania w tych sprawach. Działający w trybie postępowania spornego Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej zwany dalej „UP RP”, będzie orzekał na posiedzeniach niejawnych;
8) w celu zapewnienia stronom skutecznego alternatywnego sposobu rozwiązania sporu dostosowanego
do przedmiotów własności przemysłowej, projekt ustawy przewiduje wprowadzenie regulacji dotyczącej możliwości prowadzenia koncyliacji;
9) w celu rozwiązania problemu bezprawnego pozyskiwania informacji, projekt przewiduje wprowadzenie
tzw. depozytu. Takie rozwiązanie koresponduje z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2016, str. 1);
10) dostosowanie regulacji w zakresie struktury pobierania opłat i prowadzenia rejestrów;
11) w zakresie zapewnienia właściwej ścieżki rozwoju zawodowego dla asesorów i aplikantów eksperckich, zmieniono również przepisy odnoszące się do ich szkolenia, a także wprowadzono system okresowych ocen w trakcie trwania aplikacji i asesury.

MRiT

Krzysztof Paszyk Minister Rozwoju i Technologii

MRiT

IV kwartał 2025 r.