W 2024 r. polityka finansowa rządu będzie koncentrować się na wzmacnianiu potencjału polskiej gospodarki oraz realizacji obietnic, które złożył premier Donald Tusk. Wykonanie budżetu państwa będzie odbywać się przy zachowaniu dbałości o stabilność zadłużenia publicznego. W przyszłym roku wzrost PKB ma osiągnąć poziom 3 proc.

Najważniejsze rozwiązania

• W 2024 r. rząd przeznaczy środki m.in. na:

  • wzrost średnich wynagrodzeń nauczycieli o 30 proc., a w przypadku nauczycieli początkujących – o 33 proc.;

  • zwiększenie o ponad 2,3 mld zł dotacji przedszkolnej dla samorządów na sfinansowanie podwyżek dla nauczycieli w przedszkolach, finansowanych dotychczas ze środków własnych jednostek samorządu terytorialnego;

  • wzrost wynagrodzeń nauczycieli akademickich o 30 proc.;

  • wzrost wynagrodzeń i uposażeń, w tym kwot bazowych, o 20 proc. dla wszystkich pracowników państwowej sfery budżetowej oraz żołnierzy i funkcjonariuszy (z wyłączeniem osób, które zajmują kierownicze stanowiska państwowe); wzrosną także wynagrodzenia pracowników ZUS i KRUS; podwyżkę wkalkulowano również w dotacje dla jednostek pozabudżetowych, takich jak agencje wykonawcze czy niektóre państwowe osoby prawne;

  • realizację programu „Aktywny rodzic”, czyli finansowego wsparcia kobiet, które wracają na rynek pracy po urodzeniu dziecka;

  • finansowanie procedury in vitro z budżetu państwa – 500 mln zł;

  • finansowanie telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży – 10 mln zł, a także środki na naukę języka śląskiego;

  • odblokowanie wypłaty ponad 3,2 mld zł części rozwojowej subwencji ogólnej dla samorządów.

• Jednocześnie rząd zabezpieczył środki na kontynuację dotychczasowych działań, które dotyczą polityki społeczno-gospodarczej, w tym w szczególności na:

  • realizację programu „Rodzina 800+” – od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia na dzieci wzrośnie do 800 zł (rząd zaplanował na ten cel 63,7 mld zł);

  • realizację rodzinnego kapitału opiekuńczego, który przysługuje, co do zasady, na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie, w wieku od 12. do 36. miesiąca życia oraz realizację dofinansowania obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (na ten cel przeznaczono łącznie 2,6 mld zł);

  • podwójną waloryzację rent i emerytur w przypadku, gdy inflacja przekroczy 5 proc.;

  • wypłatę tzw. 13. i 14. emerytury w 2024 r.;

  • wypłatę uzupełniającego świadczenia rodzicielskiego dla osób, które wychowały co najmniej 4 dzieci i ze względu na długoletnie zajmowanie się potomstwem nie wypracowały emerytury w wysokości, która odpowiada co najmniej kwocie najniższej emerytury;

  • realizację od 2024 r. ustawy o świadczeniu wspierającym, której celem jest udzielenie osobom niepełnosprawnym z największymi trudnościami w samodzielnym funkcjonowaniu, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób – 3,8 mld zł;

  • zabezpieczenie środków na działalność kół gospodyń wiejskich, orkiestr dętych oraz klubów sportowych.

• Kontynuowane będzie czasowe stosowanie stawek obniżonych:

  • do 31 marca 2024 r. – obniżenie stawki VAT z 5 proc. do 0 proc. dla żywności oraz 0 proc. dla określonych produktów leczniczych;

  • 8 proc. – dla określonych towarów wykorzystywanych w produkcji rolnej w 2024 r.

Główne założenia budżetu

• Dochody budżetu państwa w 2024 r. mają wynieść ok. 682 mld zł.

• Wydatki powinny ukształtować się na poziomie ok. 866 mld zł.

• Deficyt budżetu państwa ma wynieść 184 mld zł.

Dane makroekonomiczne

• Produkt Krajowy Brutto – w 2024 r. nastąpi ożywienie gospodarcze, a wzrost PKB powinien osiągnąć 3,0 proc. Wpływ na to będzie miało zwiększenie dynamiki konsumpcji prywatnej oraz wzrost inwestycji.

• Spożycie prywatne – w 2024 r., wraz z poprawą sytuacji gospodarczej oraz waloryzacją świadczenia „500+” do 800 zł, dynamika spożycia prywatnego osiągnie poziom 3,3 proc.

• Inwestycje – w 2024 r. inwestycje ogółem zwiększą się o 4,4 proc.

• Eksport i import – w 2024 r., wraz z poprawą dynamiki popytu zagranicznego, wzrost eksportu wyniesie 3,6 proc. Natomiast import powinien ukształtować się na poziomie 3,9 proc.

• Stopa bezrobocia – oczekuje się, że w 2024 r., ze względu na poprawę tempa wzrostu gospodarczego, zwiększy się popyt na pracę. W efekcie, przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej wzrośnie o 1,2 proc. Stopa bezrobocia ma wynieść na koniec roku 5,2 proc.

• Przeciętne wynagrodzenie – prognozuje się, że w 2024 r. nominalny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniesie 9,8 proc.

• Inflacja – oczekuje się, że w 2024 r. inflacja wyniesie 6,6 proc. Jej poziom będzie zależał m.in. od zmian cen żywności i surowców energetycznych na rynkach światowych.

Pozostałe dane

• Prognozuje się, że w 2024 r. deficyt sektora GG (general government) wyniesie 5,1 proc. PKB.

  • Jest to poziom powyżej wartości referencyjnej dla deficytu nominalnego sektora instytucji rządowych i samorządowych, która została określona w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej na poziomie 3 proc. PKB. Dlatego w projekcie założony został wysiłek strukturalny 0,5 proc. PKB, który wymagany jest przez unijne reguły w przypadku przekroczenia przez deficyt progu 3 proc. PKB.

  • Prognozowany poziom deficytu jest również zgodny z krajowymi regułami fiskalnymi, w szczególności ze stabilizującą regułą wydatkową, która wyznacza maksymalny limit wydatków dla niemal całości sektora instytucji rządowych i samorządowych.

• Przewidywana relacja do PKB długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (wg definicji UE) wyniesie 49,3 proc. na koniec 2023 r. i 54,2 proc. na koniec 2024 r., tj. poniżej wartości referencyjnej, która zawarta jest w traktacie o funkcjonowaniu UE na poziomie 60 proc.

• Relacja państwowego długu publicznego do PKB wyniesie 39,1 proc. w 2023 r., a następnie wzrośnie do 42,5 proc. w 2024 r., pozostając bezpiecznie poniżej progu ostrożnościowego 55 proc., który określony jest w ustawie o finansach publicznych.