{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UA3","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UA{#UA_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"A - projekty wynikające z expose","value":"A - projekty wynikające z expose"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Wprowadzenie ustawy o bonie senioralnym (dalej jako: projekt ustawy) jest odpowiedzią polityki publicznej na wyzwania związane z godzeniem obowiązków wynikających z pracy i zapewnieniem wsparcia odpowiadającego potrzebom osób w wieku 75 lat lub więcej przez rodzinę. Konieczność opieki nad bliskimi seniorami niejednokrotnie wiąże się z ograniczeniem aktywności zawodowej (w tym w szczególności kobiet) lub ponoszeniem znaczących kosztów zapewnienia tej opieki na rynku prywatnym. Ponadto, niska podaż osób chcących świadczyć usługi w zakresie opieki nad osobami starszymi, powoduje że dostęp do tego typu usług jest znacząco ograniczony.\nPrognozy demograficzne, wskazujące na dynamiczny wzrost liczby osób starszych w Polsce w najbliższych dziesięcioleciach, stwarzają nowe wyzwania dla polityk publicznych w tym w obszarze zabezpieczenia społecznego.\nBon senioralny jest odpowiedzią na niezagospodarowaną przestrzeń pomiędzy pomocą społeczną i świadczeniami realizowanymi w jej ramach, a systemem ochrony zdrowia, w tym w szczególności opieką długoterminową.\nBon senioralny ma być w swoim założeniu usługą społeczną o charakterze opiekuńczym, dostosowaną do potrzeb osób w wieku 75 lat lub więcej i z tego względu powinien być realizowany na szczeblu lokalnym – blisko osób, do których jest kierowany.\nProjekt ustawy ma na celu:\n1) wsparcie osób aktywnych zawodowo w zapewnieniu opieki nad osobami w wieku 75 lat lub więcej, względem których ciąży na nich obowiązek alimentacyjny. Opieka nad starszym członkiem rodziny może być zadaniem mocno obciążającym dla członków rodziny. W szczególności ma to miejsce w sytuacjach znacznego pogorszenia sprawności psychofizycznej osoby starszej, wielochorobowości, czy chorób neurodegeneracyjnych, które są charakterystyczne dla wieku starszego. Sytuacje komplikuje także fakt, że w wyniku zmian gospodarczych w ostatnich trzydziestu latach, osłabieniu uległy więzi społeczne, natomiast wiele osób młodych opuściło miejscowości rodzinne na rzecz pracy i życia w innych miastach. Osoby starsze, które wraz z wiekiem z coraz większą trudnością mogą zaspokoić swoje podstawowe potrzeby dnia codziennego, żyją w oddaleniu od swoich dzieci i wnuków, czyli osób które w naturalny sposób stanowią podstawową siatkę wsparcia. Jednakże nawet w sytuacji zamieszkiwania w jednej miejscowości seniora i jego bliskich, opieka może być utrudniona w związku z obowiązkami zawodowymi i rodzinnymi dzieci lub dorosłych wnuków osób starszych. W obliczu ograniczonego dostępu do usług opieki nad osobami starszymi zarówno w ramach systemu pomocy społecznej, jak i opieki prywatnej, zapewnienie realizacji potrzeb osób starszych może być znacząco utrudnione. Może to wiązać się z koniecznością ograniczenia aktywności zawodowej lub w skrajnych przypadkach przedwczesnym wychodzeniem z rynku pracy, szczególne kobiet w celu zapewnienia opieki nad bliską osobą starszą. Rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy mają pomóc w opiece nad osobą, która ukończyła 75. rok życia oraz jest osobą z niezaspokojonymi potrzebami w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego.\nPomoc w postaci usług wsparcia podstawowych czynności dnia codziennego, ma za zadanie wesprzeć osoby aktywne zawodowo w organizacji opieki nad bliskim seniorem, i umożliwić kontynuowanie aktywności zawodowej.\n2) rozszerzenie wachlarza usług społecznych. Projekt ustawy zakłada, że osoba w wieku 75 lat lub więcej otrzyma usługi społeczne o charakterze opiekuńczym, które nie będą usługami świadczonymi w ramach ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901, z późn. zm.). Nowy rodzaj usług, będzie obejmował cztery kategorie tychże: podstawowe zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych, pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem.\nUsługi świadczone w ramach bonu będą miały charakter niemedyczny i ich celem będzie wsparcie w czynnościach życia codziennego osób starszych. Usługi będą świadczone w miejscu zamieszkania osoby starszej. Uzupełnią one już obecnie dostępne wsparcie w zakresie opieki nad osobami starszymi w ramach systemu pomocy społecznej (usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze) oraz w ramach systemu ochrony zdrowia (pielęgniarska domowa\nopieka długoterminowa).\n3) zwiększenie dostępu do usług wsparcia na rzecz seniorów . Projektowane rozwiązanie jest skierowane do osób, które nie kwalifikują się, ze względu na dochody gospodarstwa domowego, do skorzystania z usług opiekuńczych realizowanych w ramach pomocy społecznej. Zakłada się, że nie będzie możliwości łączenia usług w ramach bonu z usługami opiekuńczymi realizowanymi w ramach systemu pomocy społecznej oraz wsparciem finansowym, które mogą otrzymać osoby starsze w związku z niepełnosprawnością. Ma to umożliwić większej liczbie osób skorzystania z usług opieki oraz zmniejszenia tzw. „białych plam”, a więc gmin w których nie są dostępne usługi wsparcia dla osób starszych.\n4) zwiększenie podaży osób świadczących usługi opiekuńcze na rzecz osób starszych. W 2022 r. w ośrodkach pomocy społecznej zatrudnionych było 6845 pracowników wykonujących usługi opiekuńcze (w tym 704 pracowników wykonujących specjalistyczne usługi opiekuńcze), (Źródło: Sprawozdanie MRiPS-06,\nhttps://www.gov.pl/web/rodzina/statystyka-za-rok-2022). Dane te nie obejmują liczby osób zatrudnionych w domach pomocy społecznej oraz innych placówkach opieki całodziennej i całodobowej, a także kadry zatrudnionej w przedsiębiorstwach którym gmina zleciła to zadanie. Analizy przeprowadzone w ramach projektu pn. „Wsparcie realizacji badań panelowych osób w wieku 50 lat i więcej w międzynarodowym projekcie Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe (SHARE)” (Źródło: „Rozpoznanie potencjalnego popytu oraz podaży usług opiekuńczych na rzecz osób starszych” Raport cząstkowy nr 2 w ramach zadania 5 i 8 projektu „Wsparcie realizacji badań panelowych osób w wieku 50 lat i więcej w międzynarodowym projekcie Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe (SHARE)”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój. https://www.share50plus.pl/sites/share50plus.pl/files/2023-12/Raport%20cz%C4%85stkowy%20nr%202_.pdf) wskazują, że według stanu na 31 marca 2021 r. liczba pracujących w zawodach: asystent osoby niepełnosprawnej, opiekun osoby starszej, opiekun w domu pomocy społecznej i opiekunka środowiskowa w Polsce wyniosła 31 624 osoby (szacunek ten oparty został na wynikach badania GUS pt. „Zapotrzebowanie rynku pracy na pracowników według zawodów, edycja 2021”, które dostarcza wyników reprezentatywnych na poziomie średnich grup zawodów, dlatego też nie pozwala na precyzyjne określenie skali zatrudnienia w badanym obszarze). Ponad połowę z tych osób (tj. 56%) stanowiły osoby pracujące w domach pomocy społecznej. Wśród ogółu zatrudnionych w ww. zawodach, opiekunowie osoby starszej stanowili 21%. Jednocześnie, różne badania społeczne (Europejskie Badanie Warunków Życia-EU SILC, Badanie Zdrowia, Starzenia się Populacji i Procesów Emerytalnych (SHARE), badanie PolSenior2) wskazują na spadek samodzielności w radzeniu sobie z\npodstawowymi czynnościami dnia codziennego wraz z wiekiem. Przykładowo, zgodnie z wynikami Europejskiego Badania Warunków Życia (EU-SLIC) z 2022 r., 65,4% osób w wieku 75 lat lub więcej wskazywało na ograniczenie w wykonywaniu czynności zwykle wykonywanych przez ludzi, które spowodowane były przez problemy ze zdrowiem i trwały co najmniej 6 miesięcy (wskaźnik GALI). Wśród osób w wieku 60-74 lata udział ten był znacznie niższy i wyniósł 37,6%. Oznacza to, że liczba osób pracujących w zawodach związanych ze świadczeniem opieki dla osób starszych jest niewystarczająca względem potencjalnych potrzeb.\nPrzewiduje się, że rozwiązanie pozwoli na zbudowanie zasobu osób mogących świadczyć usługi w ramach bonu w pobliżu miejsca zamieszkania osoby świadczącej tego typu usługi. Pozwoli na zwiększenie legalnego zatrudnienia, m.in. na obszarach wiejskich, poprzez zapewnienie m.in. stałych dochodów osobom świadczącym usługi w ramach bonu, zwiększenie ich bezpieczeństwa socjalnego w związku z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne.\nZakłada się również, że pozwoli ono na zmniejszenie szarej strefy w zakresie usług opiekuńczych.\n5) aktywizacja społeczności lokalnych i wzrost aktywności zawodowej, w szczególności na obszarach wiejskich.\nZakłada, że realizacja bonu senioralnego będzie odbywała się na poziomie gminy. Gmina jest jednostką będącą najbliżej swoich mieszkańców, której będzie najłatwiej zorganizować system realizacji usług w ramach bonu senioralnego, który będzie dostosowany do potrzeb mieszkańców. Projekt ustawy zakłada możliwość realizacji usług przez gminę samodzielnie lub poprzez zlecenie ich realizacji m.in. podmiotom ekonomii społecznej, które prowadzą działalność w obszarze społecznym.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Projektowane rozwiązanie będzie nakierowane na osoby aktywne zawodowo, które w związku z wykonywaną pracą nie mogą zapewnić wsparcia bliskiej osobie starszej w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego. Jednocześnie, projektowane rozwiązanie polega na zapewnieniu osobom w wieku 75 lat lub więcej, którzy doświadczają niezaspokojonych potrzeb w realizacji czynności dnia codziennego wsparcia w zakresie usług dopasowanych świadczonych w jej miejscu zamieszkania.\nOsobą uprawnioną do korzystania z usług świadczonych w ramach bonu senioralnego będzie osoba, która ukończyła 75. rok życia w przypadku, której jest możliwe zidentyfikowanie określonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego, które to potrzeby nie mogą zostać zaspokojone przez rodzinę tej osoby.\nOsobą uprawnioną do pozyskania usług w ramach bonu senioralnego na rzecz osoby starszej będzie jej zstępny. Zstępny to osoba, na której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809) ciąży obowiązek alimentacyjny, która uzyskuje dochody z pracy (umowa o pracę, umowa cywilnoprawna, własna działalność gospodarcza, dochody z pracy w rolnictwie). Projekt ustawy zakłada, że dochód zstępnego uprawniający do ubiegania się o przyznanie bonu senioralnego nie może być niższy niż wysokość wynagrodzenia minimalnego za pracę oraz nie może przekraczać wysokości:\n1) dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa jednoosobowego lub\n2) trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa wieloosobowego (bez względu na liczbę osób w rodzinie).\nWsparcie w ramach bonu nie będzie przysługiwało na usługi o charakterze medycznym.\nW przypadku, w którym w gospodarstwie domowym wraz z osobą starszą zamieszkuje inna osoba dorosła, która nie pracuje i jest zdolna zapewnić jej pomoc wówczas wsparcie w ramach bonu senioralnego nie będzie przysługiwało.\nW przypadku gdy osoba w wieku 75 lat, na rzecz której składany jest wniosek o bon senioralny, zamieszkuje wraz z współmałżonkiem/partnerem w wieku co najmniej 75 lat, wówczas ocena potrzeby wsparcia uwzględnia także niezaspokojone potrzeby w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego współmałżonka/partnera.\nWniosek o przyznanie bonu senioralnego będzie składany przez zstępnego osoby w wieku 75 lat lub więcej do gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby w wieku 75 lat lub więcej. Projekt ustawy przewiduje, że wniosek w postaci elektronicznej będzie składany za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Elementem wniosku będzie kwestionariusz pozwalający na ocenę poziomu niezaspokojonych potrzeb, która będzie podstawą dla gminy do określenia rodzaju i intensywności wsparcia. Załącznikiem do wniosku będzie zgoda osoby w wieku 75 lat lub więcej na złożenie wniosku przez zstępnego. Gmina będzie mogła przeprowadzić weryfikację złożonego wniosku w środowisku osoby na rzecz której został on złożony, w celu potwierdzenia informacji dotyczącej zakresu jej niezaspokojonych potrzeb.\nMiesięczna wartość bonu senioralnego może wynosić maksymalnie 2150,00 zł, co odpowiada 50% wynagrodzenia minimalnego w II połowie 2024 r. Poprzez bon senioralny rozumie się prawo do skorzystania ze wsparcia w ramach usług o charakterze opiekuńczym w określonej liczbę godzin i zakresie podstawowych czynności dnia codziennego przez gminę.\nWartość bonu odpowiadać będzie liczbie godzin przemnożoną przez stawkę za jedną godzinę usług.\nWartość bonu senioralnego, która nie zostanie wykorzystana w danym miesiącu, nie jest dodawana do wartości bonu senioralnego ustalanej na kolejny miesiąc. Bon senioralny nie podlega wymianie na gotówkę czy też inne prawne środki płatnicze lub inne środki wymiany.\nUsługi świadczone w ramach bonu senioralnego będą przyznawane w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego w ramach 4 obszarów, które będą obejmować:\n1) podstawowe zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych lub\n2) pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych, lub\n3) podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjnej, lub\n4) zapewnienie kontaktów z otoczeniem.\nW przypadku odnotowania przez osobę wykonującą usługi w ramach bonu senioralnego znacznej zmiany potrzeb osoby w wieku 75 lat lub więcej, będzie ona zobowiązana do informowania o tym bezpośredniego zwierzchnika, wyznaczonego w podmiocie realizującym bon senioralny.\nProjektowane rozwiązanie zakłada, że gmina, do której zostanie złożony wniosek o przyznanie bonu senioralnego, będzie weryfikowała złożony wniosek, pod kątem spełnienia warunków określonych w ustawie z wykorzystaniem własnych zasobów lub też przy zaangażowaniu funkcjonujących w gminie jednostek\nGmina może samodzielnie realizować bon senioralny lub zlecić jego realizację różnym typom podmiotów np. podmiotom ekonomii społecznej, organizacjom pozarządowym lub podmiotom prywatnym. Wskazanie szerokiego katalogu podmiotów, którym gmina będzie mogła zlecić realizację usług w ramach bonu senioralnego ma również umożliwić rozwój lokalnych instytucji ekonomii społecznej. Takie podejście poszerza gminie zakres podmiotów, które mogą realizować usługi w ramach bonu senioralnego, nie ograniczając go przede wszystkim do ośrodków pomocy społecznej czy centrów usług społecznych, które zostały przekształcone z ośrodka pomocy społecznej.\nPodmiot realizujący bon senioralny będzie kontraktował (forma zatrudnienia czy świadczenia pracy nie będzie determinowana przez ustawę) osoby wykonujące usługi w ramach bonu senioralnego.\nNa poziomie projektowanych rozwiązań zakłada się ustanowienie minimalnych wymagań, które powinny spełniać osoby wykonującą usługi w ramach bonu senioralnego. W ramach tych wymagań, zakłada się, że osoba wykonująca usługi w ramach bonu senioralnego jest osobą, która:\n1) jest pełnoletnia;\n2) posiada wykształcenie co najmniej średnie, średnie branżowe, zasadnicze branżowe lub zasadnicze zawodowe;\n3) nie jest członkiem rodziny osoby w wieku 75 lat lub więcej, na rzecz której będzie świadczyć usługi w ramach bonu senioralnego;\n4) nie jest oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby w wieku 75 lat lub więcej, na rzecz której będzie świadczyć usługi w ramach bonu senioralnego;\n5) oświadczyła, że jest zdolna pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług w ramach bonu senioralnego;\n6) ukończyła szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy.\nOsoba świadcząca usługi w ramach bonu senioralnego przed przystąpieniem do ich świadczenia powinna odbyć co najmniej 30-godzinowe szkolenia. Zagadnienia wchodzące w przedmiot szkolenia powinny obejmować m.in.:\n1) organizacja opieki nad seniorem;\n2) podstawy metodyki pracy opiekuńczej;\n3) podstawy psychologii i socjologii w opiece nad seniorem;\n4) praktyczne aspekty wykonywania czynności opiekuńcze oraz związanych z aktywizacją społeczną.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Minister do spraw Polityki Senioralnej","value":"Minister do spraw Polityki Senioralnej"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Marzena Okła-Drewnowicz Minister do spraw Polityki Senioralnej","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Minister do spraw Polityki Senioralnej","value":"Minister do spraw Polityki Senioralnej"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}