{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UC82","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UC{#UC_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"C – projekty implementujące UE","value":"C – projekty implementujące UE"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projektowana ustawa ma na celu wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2225 z dnia 18 października 2023 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę 2008/48/WE (Dz. Urz. UE L 2023/2225 z 30.10.2023), zwanej dalej „dyrektywą 2023/2225”, oraz przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2673 z dnia 22 listopada 2023 r. zmieniającej dyrektywę 2011/83/UE w odniesieniu do umów o usługi finansowe zawieranych na odległość oraz uchylającej dyrektywę 2002/65/WE (Dz. Urz. UE L 2023/2673 z 28.11.2023), zwanej dalej „dyrektywą 2023/2673”.\n\nDyrektywa 2023/2225\n\nCelem dyrektywy 2023/2225 jest zwiększenie poziomu ochrony interesów konsumentów, którym są oferowane kredyty konsumenckie. Dyrektywa przewiduje pełną harmonizację przepisów dotyczących kredytu konsumenckiego w ramach Unii Europejskiej. Państwa członkowskie nie mogą więc przyjmować ani stosować przepisów krajowych niezgodnych z przepisami, które zostały ustanowione w dyrektywie 2023/2225, chyba że przepisy dyrektywy stanowią inaczej. Pełna harmonizacja będzie sprzyjać zapewnieniu wszystkim konsumentom w UE jednakowego, wysokiego poziomu ochrony ich interesów, oraz przyczyni się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego.\nW UE podstawowym aktem prawnym dotyczącym umów o kredyt konsumencki, poprzedzającym obecnie obowiązującą dyrektywę 2023/2225, była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48 z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG, zwana dalej „dyrektywą 2008/48”. Obowiązujące przepisy krajowe w zakresie kredytu konsumenckiego, które zawiera przede wszystkim ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, stanowią wdrożenie dyrektywy 2008/48. W 2014 i 2020 r. Komisja Europejska przedstawiła sprawozdania z wykonania dyrektywy 2008/48. Wynika z nich, że dyrektywa ta okazała się częściowo skuteczna pod względem zapewnienia wysokich standardów ochrony konsumentów i wspierania rozwoju jednolitego rynku kredytów, oraz że cele te są nadal istotne. Jako przyczyny braku pełnej skuteczności dyrektywy wskazywano m. in. nieprecyzyjne sformułowanie niektórych jej przepisów, jak również czynniki zewnętrzne, takie jak zmiany wynikające z transformacji cyfrowej, niejednolite stosowanie i egzekwowanie przepisów dotyczących kredytu konsumenckiego w państwach członkowskich, a także fakt, że niektóre aspekty rynku kredytów konsumenckich nie zostały objęte zakresem dyrektywy 2008/48. Transformacja cyfrowa przyczyniła się do zmian na rynku, których nie przewidziano w momencie przyjęcia dyrektywy 2008/48. W ostatnich latach znacznie rozwinięto i zróżnicowano asortyment kredytów oferowanych konsumentom. Pojawiły się nowe produkty kredytowe, szczególnie w środowisku internetowym, a zakres ich wykorzystywania stale się rozwija. Doprowadziło to do wzrostu niepewności prawa w odniesieniu do stosowania dyrektywy 2008/48 do takich nowych produktów. Nieprecyzyjne sformułowanie niektórych przepisów dyrektywy 2008/48, umożliwiające państwom członkowskim przyjmowanie rozbieżnych regulacji, wykraczających poza unormowania przewidziane w tej dyrektywie, doprowadziło do rozdrobnienia ram regulacyjnych w całej Unii w odniesieniu do szeregu aspektów umów o kredyt konsumencki. Stan faktyczny i prawny wynikający z różnic w przepisach w poszczególnych krajowych systemach prawnych prowadził, w niektórych przypadkach, do zakłóceń konkurencji między kredytodawcami w Unii i stwarzał przeszkody dla rynku wewnętrznego (np. zróżnicowane regulacje dotyczące umów kredytowych nieobjętych dyrektywą 2008/48/WE tj. kredytów poniżej 200 EUR, umów o kredyt nieoprocentowany i bez innych opłat, lecz z ograniczonymi opłatami należnymi od konsumenta z tytułu opóźnień czy możliwość wyłączenia z zakresu regulacji dyrektywy 2008/48/WE niektórych aspektów reklamy kredytów).\nW celu poprawy funkcjonowania rynku wewnętrznego kredytów konsumenckich na forum UE uznano, że należy ustanowić zharmonizowane unijne ramy dotyczące wymogów związanych z udzielaniem kredytów konsumenckich (m. in. w zakresie reklamy kredytów, wymogów odnośnie umów o kredyt konsumencki, usług pośrednictwa kredytowego).\nZ uwagi na rozwijający się rynek kredytów konsumenckich, w szczególności w środowisku internetowym, a także rosnącą mobilność obywateli UE, konieczne stało się przyjęcie nowej regulacji w zakresie kredytów konsumenckich w UE – dyrektywy 2023/2225, która umożliwi (po jej implementowaniu do krajowych systemów prawnych) zapewnienie odpowiedniej ochrony kredytobiorców w ramach form kredytowania, które będą stosowane w przyszłości, i przyczyni się do stworzenia równych warunków działania dla przedsiębiorców działających na rynku instytucji finansowych.\n\nDyrektywa 2023/2225 wprowadza zmiany w stosunku do rozwiązań przyjętych w dyrektywie 2008/48, których skutkiem jest:\n1) rozszerzenie zakresu zastosowania przepisów regulujących kredyty konsumenckie do:\n- kredytów w wysokości do 200 euro,\n- umów najmu i leasingu z opcją nabycia przedmiotu najmu i leasingu,\n- umów o kredyt, który jest nieoprocentowany i udzielany bez innych opłat,\n– umów o kredyt spłacany w terminie trzech miesięcy, za który należne są jedynie nieznaczne opłaty,\n2) rozszerzenie obowiązków kredytodawców w celu zwiększenia ochrony konsumentów. Zmiany wprowadzone w dyrektywie w tym zakresie dotyczą m. in. zaostrzenia wymogów w odniesieniu do obowiązkowych informacji przekazywanych w reklamie, wprowadzenia zakazu reklamy sugerującej, że kredyt poprawi sytuację finansową, zwiększa zasoby finansowe i stanowi substytut oszczędności lub może podnieść poziom życia, uproszczenia informacji przedumownych, nałożenia obowiązku przekazywania konsumentom odpowiednich wyjaśnień przed zawarciem umowy (odrębnie od informacji przedumownych).\nPonadto, w dyrektywie uszczegółowiono wymogi w zakresie procedur badań zdolności kredytowej oraz ustanowiono zasady świadczenia usług doradczych oraz niezależnych usług doradczych w zakresie zadłużenia.\nDyrektywa nakłada również obowiązek wprowadzenia przez państwa członkowskie UE górnych pułapów kosztów kredytu.\nW dyrektywie przewidziane zostały również rozwiązania zachęcające kredytodawców do dokonywania restrukturyzacji kredytów, przy których występują trudności ze spłatą (może być to m.in. wydłużenie okresu kredytowania, wakacje kredytowe, czy częściowe umorzenie). W dyrektywie wprowadzony został obowiązek ustanowienia i stosowania procedur dopuszczania do działalności kredytodawców oraz nadzoru nad nimi. Ponadto, dyrektywa 2023/2225 przewiduje tzw. opcje narodowe, czyli możliwość przyjęcia przez państwa członkowskie dodatkowych regulacji (lub regulacji stanowiących odstępstwo od reguł ustanowionych w dyrektywie) w zakresie kredytów konsumenckich, dotyczących m. in. możliwości wyłączenia z zakresu zastosowania szczególnego rodzaju kart obciążeniowych, reklamy (obowiązkowa informacja o RRSO), sprzedaży wiązanej, warunków prowadzenia doradztwa czy oceny zdolności kredytowej (szczegółowy opis opcji narodowych, wraz ze wskazaniem, które opcje będą uwzględnione w projektowanej ustawie, został przedstawiony w pkt 2).\nMając na względzie zakres dokonanych zmian w prawie UE w odniesieniu do zagadnień związanych z kredytem konsumenckim, jak również konieczność zapewnienia pełnej harmonizacji polskich przepisów z dyrektywą 2023/2225, niezbędne jest uchwalenie nowej ustawy o kredycie konsumenckim, która zastąpi obowiązującą regulację z 2011 roku. Wdrożenie do polskiego systemu prawnego przepisów prawa UE w zakresie kredytu konsumenckiego pozwoli na zapewnienie odpowiedniego poziomu ochrony konsumenta-kredytobiorcy na polskim rynku, m. in. poprzez objęcie zakresem swojej regulacji nowych rodzajów umów kredytowych czy też przez wprowadzenie środków umożliwiających wyeliminowanie niekorzystnych z punktu widzenia ochrony konsumentów zjawisk, które nasiliły się w ostatnich latach na rynku kredytów konsumenckich.\n\nDyrektywa 2023/2673\n\nCelem dyrektywy 2023/2673 jest uproszczenie i unowocześnienie ram legislacyjnych poprzez uchylenie obowiązującej dyrektywy 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotyczącej sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniającej dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (Dz. Urz. UE L 271 z 9.10.2002,str. 16, z późn. zm.), zwanej dalej „dyrektywą 2002/65/WE”. Celem dyrektywy 2023/2673 jest także włączenie do zakresu horyzontalnie stosowanej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 304 z 22.11.2011, str. 64, z późn. zm.), zwanej dalej „dyrektywą 2011/83/UE”, istotnych aspektów praw konsumentów w zakresie umów o usługi finansowe zawieranych na odległość.\nDyrektywa 2023/2673, podobnie jak uchylana dyrektywa 2002/65/WE, przesądza, że w zakresie, w jakim nie istnieją przepisy UE dotyczące poszczególnych produktów ani przepisy horyzontalne UE obejmujące konkretną usługę finansową dla konsumentów, dyrektywa ta ma zastosowanie horyzontalne do wszelkich obecnych lub przyszłych usług o charakterze bankowym, kredytowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, inwestycyjnym lub płatniczym, nabywanych za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. bez jednoczesnej fizycznej obecności przedsiębiorcy i konsumenta).\nDyrektywa 2023/2673 uchyla dyrektywę 2002/65/WE i włącza jej zmienione przepisy do dyrektywy 2011/83/UE (jako rozdział IIIa – Przepisy dotyczące umów o usługi finansowe zawieranych na odległość). Główne zmiany merytoryczne dotyczą:\n1) uwzględnienia aspektów nieuregulowanych w dyrektywie 2002/65/WE:\n- obowiązku nieodpłatnego przekazania konsumentowi przez przedsiębiorcę odpowiednich wyjaśnień dotyczących proponowanych umów o usługi finansowe, które powinny zawierać m.in. podstawowe cechy proponowanej umowy, w tym usługi dodatkowe, konkretne skutki dla konsumenta, jakie proponowana umowa może za sobą pociągać, w tym w stosownych przypadkach konsekwencje zalegania z płatnością lub opóźnieniaw płatnościach konsumenta (analogiczne rozwiązanie zawarte jest w art. 12 dyrektywy 2023/2225);\n- rodzaju przekazywanych informacji (np. na temat konsekwencji opóźnień w płatnościach lub braku płatności, o tym, że cena została indywidualnie dostosowana w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji, informacji o celach środowiskowych lub społecznych, na które ukierunkowana jest ta usługa finansowa, jeżeli w strategii inwestycyjnej danej usługi finansowej uwzględnia się czynniki środowiskowe lub społeczne);\n- obowiązku przesłania konsumentowi na trwałym nośniku przez przedsiębiorcę przypomnienia o prawie odstąpienia od umowy zawieranej na odległość oraz o procedurze, której należy przestrzegać w celu odstąpienia od umowy, jeżeli informacje przedkontraktowe zostaną przekazane konsumentowi w okresie krótszym niż jeden dzień przed związaniem konsumenta umową zawieraną na odległość;\n- rozszerzenia katalogu przypadków, kiedy nie ma zastosowania prawo do odstąpienia od umowy – są to umowy, których wykonanie zostało już w pełni zakończone przez obie strony na wyraźne życzenie konsumenta, zanim konsument wykona prawo do odstąpienia od umowy;\n- określenia górnej granicy kwoty, jakiej przedsiębiorca może żądać od konsumenta za rzeczywiście wykonaną usługę w przypadku skorzystania przez konsumenta z prawa do odstąpienia od umowy – kwota do zapłaty nie może przekroczyć kwoty, która jest proporcjonalna do zakresu już wykonanej usługi w porównaniu z całym zakresem umowy zawieranej na odległość, przy czym jej wysokość nie może być postrzegana jako kara;\n- możliwości prezentowania informacji przez przedsiębiorcę przy zastosowaniu techniki w warstwach, tj. techniki, w ramach której pewne informacje udzielane przed zawarciem umowy uznawane są za elementy kluczowe i w związku z tym umieszczane w wyróżniony sposób w pierwszej warstwie, a inne szczegółowe elementy tych informacji prezentowane są w warstwach dodatkowych. Korzystając z techniki prezentowania informacji w warstwach, przedsiębiorca powinien podać w pierwszej warstwie środków elektronicznych co najmniej tożsamość i główną działalność przedsiębiorcy, główne cechy usługi finansowej, łączną cenę do zapłaty przez konsumenta, informację o możliwości istnienia innych podatków lub kosztów oraz o istnieniu lub braku prawa do odstąpienia od umowy. Pozostałe wymogi dotyczące informacji udzielanych przed zawarciem umowy mogą być wyświetlane w innych warstwach. Przy zastosowaniu tej techniki, powinna istnieć możliwość wydrukowania wszystkich części informacji udzielanych przed zawarciem umowy w jednym dokumencie.\nPrzedsiębiorca ma prawo prezentować informacje w warstwach, w przypadku gdy informacje te są dostarczane drogą elektroniczną (motyw 42; art. 16a ust. 7);\n2) wydłużenia okresu na odstąpienie od umowy – co od zasady termin ten wynosi 14 dni, ale w odniesieniu do zawieranych na odległość umów dotyczących czynności związanych z emeryturami indywidualnymi wynosi on 30 dni. Dodatkowo, jeżeli konsument nie otrzymał określonych w przepisach informacji przedkontraktowych i warunków umownych, czas na odstąpienie od umowy upływa po okresie 12 miesięcy i 14 dni kalendarzowych po zawarciu umowy na odległość. Okres ten nie wygasa, jeżeli konsument nie został poinformowany, na trwałym nośniku, o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy;\n3) uczciwości w Internecie (możliwość kontaktu z osobą reprezentującą przedsiębiorcę oraz zakaz konfigurowania interfejsów internetowych w sposób, który może zaburzyć lub ograniczyć zdolność do podjęcia swobodnej, samodzielnej i świadomej decyzji);\n4) egzekwowania przepisów (rozszerzanie przepisów dotyczących egzekwowania i sankcji, które obowiązują na mocy dyrektywy 2011/83/UE, na umowy o usługi finansowe zawierane na odległość);\n5) możliwości zastosowania przepisów wdrażających dyrektywę 2023/2225 oraz dyrektywę 2014/17/UE do umów wyłączonych z zakresu zastosowania tych dyrektyw, na przykład w sprawie umów o kredyt, przy zawieraniu których od konsumenta wymaga się zdeponowania tytułem zabezpieczenia określonego przedmiotu do przechowania u kredytodawcy, a odpowiedzialność konsumenta jest ściśle ograniczona do tego zastawionego przedmiotu, lub w sprawie umów o kredyt, którego całkowita kwota przekracza 100 000 EUR. Ponadto państwa członkowskie mogłyby stosować tę dyrektywę również do kredytu wiązanego, który nie wchodzi w zakres definicji umowy o kredyt wiązany zawartej w niniejszej dyrektywie.\nPonadto, dyrektywa 2023/2673, dodając art. 11a, wzmacnia przysługujące konsumentom uprawnienie do odstąpienia od umowy zawartej na odległość poprzez nowe rozwiązanie dotyczące interfejsu internetowego – funkcję odstąpienia od umowy, oznaczonej wyrazami „odstąp od umowy tutaj” lub w sposób równoznaczny (przedsiębiorca ma obowiązek poinformowania konsumenta o istnieniu i umiejscowieniu tej funkcji). Rozwiązanie to dotyczy wszystkich rodzajów umów zawieranych na odległość, nie tylko usług finansowych. Celem tego rozwiązania jest zapewnienie, aby konsumenci mogli odstąpić od umowy zawartej na odległość tak samo łatwo, jak mogli ją zawrzeć. Rozwiązanie to znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy przedsiębiorca oferuje możliwość zawierania umów na odległość za pośrednictwem interfejsu internetowego, np. za pośrednictwem strony internetowej lub aplikacji. W takiej sytuacji przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić konsumentowi możliwość odstąpienia od umowy za pomocą stosownej funkcji. Funkcja ta powinna być stale dostępna i wyraźnie widoczna w okresie przysługującym konsumentowi na odstąpienie od umowy. Konsument powinien być w stanie łatwo i w prosty sposób znaleźć tę funkcję i skorzystać z niej. Celem uniknięcia sytuacji, w których konsument w sposób niezamierzony wykonuje prawo do odstąpienia od umowy, przedsiębiorca ma obowiązek wymagać od konsumenta potwierdzenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy za pomocą środków, które potwierdzają jego zamiar.\nFunkcja potwierdzenia będzie oznaczona wyrazami „potwierdź odstąpienie od umowy” lub w sposób równoznaczny.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Dyrektywa 2023/2225\n\nKonieczność opracowania nowej ustawy wynika z obowiązku wdrożenia do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy 2023/2225. Zastąpienie obowiązującej ustawy o kredycie konsumenckim nowym aktem prawnym jest uzasadnione zakresem i liczbą zmian oraz koniecznością uporządkowania, przeredagowania i niejednokrotnie uproszczenia przepisów z zakresu kredytu konsumenckiego.\nW ślad za dyrektywą 2023/2225 nowa ustawa będzie co do zasady powielała zasady zawarte w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, która implementowała regulacje dyrektywy 2002/65 i 2008/48. Zaznaczyć trzeba, że dyrektywa 2023/2225 ma charakter maksymalny, w związku z czym brak jest możliwości przyjęcia rozwiązań odmiennych od zawartych w dyrektywie, chyba że dyrektywa wprost zezwala na wprowadzenie regulacji szczególnych.\nProjektowana ustawa określać będzie:\n1) zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki;\n2) obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego w zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki oraz obowiązki konsumenta, kredytodawcy i pośrednika kredytowego w związku z zawartą umową o kredyt konsumencki,\n3) skutki uchybienia obowiązkom kredytodawcy,\n4) zasady prowadzenia działalności przez instytucje pożyczkowe, zasady funkcjonowania rejestru tych instytucji (w tym procedurę uzyskiwania wpisu do rejestru) oraz zasady wykonywania nadzoru nad działalnością tych instytucji,\n5) przepisy karne, które będą stosowane w związku z uchybianiem obowiązkom określonym w projektowanej ustawie.\nZasadniczo bez zmian pozostaną regulacje objęte zakresem ustawy o kredycie konsumenckim, które dotyczą:\n1) umowy o kredyt udzielany przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe swoim członkom,\n2) umowy o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego,\n3) umowy pożyczki,\n4) umowy kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego,\n5) umowy o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia,\n6) umowy o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia,\n7) umowy o kredyt odnawialny.\nW istotnej części niezmienny pozostanie zakres wyłączeń spod obowiązku stosowania ustawy o kredycie konsumenckim.\nWyłączenia te obejmują umowy:\n1) o świadczenie usług maklerskich zawieranych z podmiotami, o których mowa w art. 3 pkt 32 i 33 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,\n2) o kredyt będące wynikiem ugody sądowej oraz ugody będącej wynikiem postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich, o którym mowa w ustawie z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich,\n3) o kredyt udzielany wyłącznie pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy w ramach działalności dodatkowej, w której pracownik nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania lub jest zobowiązany do zapłaty rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania niższej od powszechnie stosowanych na rynku,\n4) odwróconego kredytu hipotecznego zawarte na podstawie ustawy z dnia 23 października 2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym,\n5) konsumenckiej pożyczki lombardowej, o których mowa w ustawie z dnia 14 kwietnia 2023 r. o konsumenckiej pożyczce lombardowej.\nPonadto, wyłączenie dotyczyć będzie także umów najmu lub leasingu, jeżeli ani umowa ani jakakolwiek umowa odrębna nie przewidują obowiązku lub opcji nabycia przedmiotu umowy (wymóg wynikający z dyrektywy 2023/2225 – w dotychczasowym stanie prawnym wyłączenie było ograniczone jedynie obowiązkiem nabycia przedmiotu umowy). Na gruncie obowiązującego prawa nie przewiduje się możliwości stosowania reguł kredytu konsumenckiego do umów najmu i leasingu, które przewidują opcje potencjalnego nabycia towaru.\nW porównaniu z obecnie obowiązującą ustawą zniesiona zostanie kwota maksymalna kredytu, której przekroczenie będzie wyłączać możliwość zastosowania ustawy o kredycie konsumenckim. W aktualnym stanie prawnym kwota ta wynosi 255 550 zł, czyli równowartość 75 000 EUR (zgodnie z dyrektywą 2008/48). Dyrektywa 2023/2225 podnosi ten limit do równowartości 100 000 EUR, zezwalając jednocześnie na stosowanie postanowień przepisów wdrażających dyrektywę do umów kredytowych z wyższą kwotą kredytu. Projektowana ustawa przewiduje zniesienie górnego limitu w ww. zakresie, co będzie skutkowało objęciem reżimem projektowanej ustawy całości konsumenckiego obrotu kredytowego.\nRozwiązanie to pozwoli na zapewnienie wszystkim konsumentom korzystającym z kredytu konsumenckiego jednakowego poziomu ochrony przewidzianej w dyrektywie 2023/2225. Już na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o kredycie konsumenckim, konsumenci zawierający umowę o kredyt konsumencki niezabezpieczony hipoteką, przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego otrzymują ochronę przewidzianą w ustawie bez względu na wysokość takiego kredytu.\nW celu umożliwienia konsumentom natychmiastowego nabycia towaru i usługi, na który jest zaciągany kredyt, wprowadzone będzie rozwiązanie, zgodnie z którym rozpoczęcie wykonywania umowy o kredyt konsumencki jest dozwolone, jeżeli zgodzi się na to konsument (art. 26 ust. 9 dyrektywy 2023/2225). Obecnie w polskim systemie prawnym takie rozwiązanie nie jest przewidziane.\nProjekt będzie przewidywać, w ślad za przepisami dyrektywy 2023/2225, modyfikację obowiązujących przepisów w zakresie obowiązków kredytodawców. Zmiany obejmą regulacje dotyczące:\n1) informacji przekazywanych w reklamie:\n- wprowadzone zostanie obowiązkowe ostrzeżenie o tym, że zaciąganie kredytu wiąże się z kosztami,\n- na kredytodawcę nałożony zostanie obowiązek przedstawiania informacji w sposób wyraźnie czytelny lub wyraźnie słyszalny,\n- doprecyzowane w przepisach zostanie, że informacje przekazywane w reklamie muszą być dostosowane do technicznych ograniczeń nośnika wykorzystywanego do reklamy,\n- zostanie wprowadzony zakaz reklamy sugerującej, że:\na) kredyt poprawi sytuację finansową,\nb) istniejące zadłużenie bądź informacje w bazach danych mają niewielki lub zerowy wpływ na szanse otrzymania kredytu,\nc) kredyt zwiększa zasoby finansowe i stanowi substytut oszczędności lub może podnieść poziom życia,\n2) uproszczenia informacji przedumownych – mają być one bardziej przyjazne dla konsumenta, a najbardziej istotne informacje na temat kredytu powinny się znaleźć na pierwszej stronie formularza informacyjnego (lub na pierwszych dwóch stronach, jeżeli nie jest możliwe przedstawienie tych informacji na jednej stronie w sposób widoczny),\n3) wprowadzenia przypomnienia (w terminie od 1 do 7 dni po zawarciu umowy) o prawie do odstąpienia od umowy w przypadku gdy informacje przedumowne przekazywane są konsumentowi w terminie krótszym niż dzień przed zawarciem umowy,\n4) nałożenia obowiązku przekazywania konsumentom odpowiednich wyjaśnień przed zawarciem umowy (odrębnie od informacji przedumownych), które:\n- umożliwią konsumentowi ocenę, czy kredyt jest dopasowany do jego potrzeb i sytuacji finansowej,\n- są bezpłatne,\n- obejmują informacje udzielane przed zawarciem umowy, główne cechy umowy lub usług dodatkowych,\n- wskazują skutki jakie umowa może pociągnąć, w tym konsekwencje braku spłaty,\n- w przypadku usług dodatkowych zawierają informację dla konsumenta czy każdy element takiego pakietu może zostać rozwiązany oddzielnie oraz jakie skutki się z tym wiążą,\n5) ustanowienia zasad świadczenia usług doradczych,\n6) wprowadzenia zakazu domyślnie zaznaczanych pól (konsument nie będzie musiał pamiętać o ręcznym odznaczaniu pól ze zgodami, których nie chce udzielić np. na niepotrzebne mu usługi dodatkowe; ponadto takie pola nie będą mogły być wstępnie zaznaczone),\n7) wprowadzenia wyraźnego zakazu udzielania kredytu w przypadku negatywnej oceny zdolności kredytowej i doprecyzowanie zasad badania zdolności kredytowej, w tym:\n- doprecyzowania, że badanie zdolności przeprowadza się na podstawie stosownych i dokładnych informacji o dochodach i wydatkach konsumenta oraz innych informacji dotyczących sytuacji konsumenta, które są konieczne i proporcjonalne do danego kredytu i związanych z nim ryzyk, a informacje te powinny być odpowiednio weryfikowane,\n- wprowadzenia obowiązku ustanowienia przez kredytodawcę procedur badania zdolności kredytowej i dokumentowania ich przebiegu,\n- dopuszczenia możliwości - w przypadku, gdy ocena zdolności kredytowej dokonywana jest przy wykorzystaniu zautomatyzowanego przetwarzania danych konsumenta - zażądania i uzyskania od kredytodawcy jasnego i zrozumiałego wyjaśnienia oceny zdolności kredytowej, w tym logiki i ryzyk uwzględnionych w toku zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych, a także jego znaczenia i wpływu na decyzję, przedstawienia kredytodawcy swojego stanowiska, oraz zażądania przeglądu oceny zdolności kredytowej i decyzji o udzieleniu kredytu przez kredytodawcę, nałożenia obowiązku wprowadzenia przez państwa\nczłonkowskie UE górnych pułapów kosztów kredytu,\n8) wprowadzenia obowiązku ustanowienia i stosowania procedur dopuszczania do działalności kredytodawców oraz nadzoru nad nimi,\n9) ustanowienia wymogów dotyczących kompetencji oraz sposobu wynagradzania personelu,\n10) określenia warunków prowadzenia działalności w zakresie niezależnych usług doradczych w zakresie zadłużenia:\n- usługi te mają być bezpłatne lub za ograniczoną opłatą,\n- kredytodawcy powinni kierować do podmiotów świadczących takie usługi konsumentów, którzy mają trudności w wypełnianiu swoich zobowiązań,\n11) wprowadzenia rozwiązań zachęcających kredytodawców do dokonywania restrukturyzacji kredytów, przy których występują trudności ze spłatą (m.in. wydłużenie okresu kredytowania, wakacje kredytowe czy częściowe umorzenie),\n12) zakazu niezamówionego udzielania kredytu - bez wyraźnej zgody konsumentów kredytodawcy nie będą mogli zawierać umowy o kredyt konsumencki.\nW zakresie przyjętych w projektowej ustawie opcji wdrożeniowych, które przewiduje dyrektywa 2023/2225, w celu zapewnienia jak najszerszej ochrony konsumentów, jako niewykwalifikowanych podmiotów zawierających umowy kredytowe z wysoce wyspecjalizowanym podmiotem w branży kredytów konsumenckich, jakie przewiduje dyrektywa 2023/2225, proponuje się:\n1) skorzystać z opcji przewidującej rekompensatę za przedterminową spłatę kredytu o stałym oprocentowaniu, gdy kwota spłaty przekroczy określony próg nie wyższy niż 10 000 EUR w okresie 12 miesięcy – art. 29 ust. 4 lit. a dyrektywy, oraz nie wprowadzać możliwości przewidzianej w art. 29 ust. 4 lit. b - rekompensata w kwocie wyższej, jeżeli kredytodawca udowodni, że poniósł stratę wyższą niż kwota rekompensaty przewidziana w przepisach krajowych,\n2) skorzystać z opcji wprowadzenia sprzedaży wiązanej i możliwości zezwolenia kredytodawcom, aby wymagali od konsumentów prowadzenia rachunku, jeśli służy on wyłącznie do celów kredytu (koszty związane z obsługą rachunku nie będą mogły się zmienić/zostać podwyższone w całym okresie trwania umowy kredytu),\n3) skorzystać z opcji zakazującej pobierania opłat za kredyt konsumencki przed zawarciem umowy o kredyt – art. 32 ust. 5 dyrektywy 2023/2225,\n4) skorzystać z przyznania właściwym organom krajowym uprawnienia do interwencji produktowej w celu wycofania produktów kredytowych w uzasadnionych przypadkach. W ślad za opcją określoną w art. 41 ust. 9 dyrektywy 2023/2225 przewiduje się przyznanie organom nadzoru finansowego uprawnienia w zakresie możliwości zakazania oferowania przez kredytodawców określonych produktów kredytowych konsumentom, jeżeli produkty te rażąco naruszają prawa konsumenckie,\n5) wprowadzić zakaz sprzedaży produktów i usług niezwiązanych z kredytem za wyjątkiem przypadku, gdy są oferowane bezpłatnie,\n6) wprowadzić zakaz reklamy produktów kredytowych, które podkreślą łatwość lub szybkość, z jaką można uzyskać kredyt, określają że rabat jest uwarunkowany zaciągnięciem kredytu oraz oferują okresy karencji dłuższe niż trzy miesiące na spłatę rat kredytu – art. 8 ust. 8 dyrektywy 2023/2225,\n7) wprowadzić możliwość zróżnicowania obowiązkowych wyjaśnień kierowanych przez kredytodawcę do konsumenta ze względu na okoliczności, w jakich kredyt jest oferowany, osobę, której kredyt jest oferowany oraz rodzaj kredytu (art. 12 ust. 2 dyrektywy 2023/2225),\n8) wprowadzić możliwość wymagania przez kredytodawców od konsumentów posiadania stosowanej polisy ubezpieczeniowej np. zgodnie z możliwością, jaką daje art. 14 ust. 3 dyrektywy 2023/2225. W takim przypadku, kredytodawca będzie zobowiązany do akceptowania polisy ubezpieczeniowej wystawionej przez ubezpieczyciela innego niż ubezpieczyciel preferowany przez kredytodawcę, pod warunkiem, że ta polisa stwarzać będzie równoważne gwarancje z poziomem gwarancji polisy zaproponowanej przez kredytodawcę,\n9) zakazać posługiwania się terminami ,,usługi doradcze”, ,,doradztwo”, jeśli usługi doradcze będą oferowane np. przez kredytodawców lub pośredników – art. 16 ust. 4 dyrektywy 2023/2225 (zakaz nie będzie obowiązywać przedsiębiorców wykonujących niezależne usługi doradcze),\n10) nie skorzystać z opcji wprowadzenia bardziej rygorystycznych, niż przewidziane w dyrektywie, wymogów w zakresie akceptowanego w sposób milczący przekroczenia salda środków, na mocy którego kredytodawca udostępnia konsumentowi środki finansowe w wysokości przekraczającej bieżące saldo rachunku bieżącego konsumenta (np. uzgodniony kredyt w rachunku bieżącym) – art. 25 ust. 6 dyrektywy 2023/2225,\n11) nie skorzystać z wyłączeń określonych w art. 2 ust. 5 dyrektywy 2023/2225 (niestosowanie regulacji dotyczących kredytu konsumenckiego do umów o kredyt w formie kart obciążeniowych, dostarczanych przez instytucję kredytową lub płatniczą, z okresem spłaty do 40 dni, jeżeli karty te są nieoprocentowane i obciążone jedynie opłatami z tytułu świadczenia usługi płatniczej) oraz nie wprowadzić do projektowanej ustawy obecnej regulacji art. 36d pkt 2 ustawy o kredycie konsumenckim, przewidującej wyłączenie stosowania wymogów określonych w art. 36a-art. 36c ustawy o kredycie konsumenckim w odniesieniu do kart kredytowych – w celu zapewnienia ochrony konsumentów przed nadmiernymi opłatami w związku z zaciąganiem kredytu na pomocą kart kredytowych. Przejęcie tej regulacji będzie oznaczało, że do umów o karty płatnicze zawartych z konsumentami przez kredytodawców i instytucje kredytowe będzie miał zastosowanie reżim ochronny przewidziany w dyrektywie 2023/2225 dotyczący np. obowiązków informacyjnych czy limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu. Z analiz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dokonanych na podstawie badania rynku kredytów konsumenckich w Polsce przeprowadzonego od kwietnia do lipca 2024 r. (szczegółowy raport badania rynku kredytów konsumenckich w Polsce stanowi załącznik do niniejszego wniosku) wynika m. in., że dla podmiotów pozabankowych karty kredytowe mogły stać się w praktyce wehikułem pożyczki gotówkowej służącym do ominięcia ustawowego limitu kosztów\npozaodsetkowych dla konsumentów. Ustalenia dokonane w toku ww. badania rynku uzasadniają zgłoszenie przez UOKiK propozycji zmian ustawowych, których celem jest ograniczenie kosztów związanych z korzystaniem z pozabankowych kart kredytowych przez konsumentów, a także innych zmian legislacyjnych, jakie są przewidziane w dyrektywie,\n12) nie skorzystać z wyłączeń określonych w art. 2 ust. 8 dyrektywy 2023/2225,\n13) nie skorzystać z opcji wprowadzenia zakazu pobierania opłat przez pośredników kredytowych (art. 32 ust. 4 dyrektywy 2023/2225),\n14) nie skorzystać z opcji ograniczenia określonych działań restrukturyzacyjnych kredytodawcy przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego – art. 35 ust. 1 i 2 dyrektywy 2023/2225,\n15) nie skorzystać z możliwości wprowadzenia dodatkowych opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu, zakazać dodatkowych opłat innych niż za opóźnienie (np. za monit), dopuścić możliwość stosowania tylko opłaty za zaległość (odsetki) – art. 35 ust. 3 dyrektywy 2023/2225,\n16) nie skorzystać z możliwości niestosowania wymogów dotyczących dopuszczenia do działalności i rejestracji i kredytodawców i pośredników kredytowych, do dostawców towarów i usług, którzy kwalifikują się jako mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa i działają w charakterze kredytodawców lub pośredników kredytowych, gdy jest to dla nich działalność dodatkowa – art. 37 ust. 3 dyrektywy 2023/2225,\n17) nie skorzystać z możliwości wyłączenia w reklamie/informacji o kredycie, elementów takich jak: w stosownych przypadkach, okresu obowiązywania umowy o kredyt; w przypadku kredytu w formie odroczonej płatności za określone towary lub usługi – ceny gotówkowej oraz kwoty ewentualnych zaliczek; w stosownych przypadkach, całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta oraz wysokości rat. – art. 2. ust. 8. Tym samym, każda reklama dotycząca kredytu konsumenckiego w Polsce będzie wymagała wskazania wszystkich elementów, o których mowa w art. 8 ust. 3 dyrektywy 2023/2225.\nOdnośnie do zapewnienia usług doradczych w kwestii zadłużenia przewiduje się skorzystać z istniejących procedur w zakresie świadczenia pomocy konsumentom w sprawach finansowych, w tym świadczonych przez Rzecznika Finansowego na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1109). Nie przewiduje\nsię wprowadzenia dodatkowych procedur pozasądowego rozstrzygania sporów konsumenckich w związku z przyjęciem nowych regulacji. Przyjmuje się, że istniejące podmioty zajmujące się finansowym arbitrażem konsumenckim (Rzecznik Finansowy, Komisja Nadzoru Finansowego) w wystarczającym stopniu zapewnią dostęp do polubownych rozstrzygnięć sporów (art. 40 dyrektywy 2023/2225).\nPonadto, proponuje się wprowadzenie następujących zmian w stosunku do obecnej regulacji przewidzianej w ustawie o kredycie konsumenckim:\n1) odwzorowanie przepisu dyrektywy, co do postaci utrwalenia umowy kredytu konsumenckiego. Przepisy UE stanowią, że w ramach zawierania umowy o kredyt konsumencki wystarczające do zapewnienia konsumentowi odpowiedniej ochrony jest sporządzenie umowy na papierze lub innym trwałym nośniku. Do zapewnienia tej ochrony nie jest jednak konieczne wprowadzenie określonej formy składania oświadczenia woli,\n2) dokonanie modyfikacji sankcji kredytu darmowego przez wprowadzenie zasady miarkowania odpowiedzialności kredytodawcy (nie każda nieprawidłowość powinna skutkować w całości darmowym kredytem), a także doprecyzowanie zakresu zastosowania sankcji,\n3) w celu zapewnienia wysokiej ochrony konsumenckiej przy udzielaniu kredytów w zakresie przeciwdziałania praktykom nieodpowiedzialnego udzielania kredytów i nadmiernemu zadłużeniu, proponuje się wprowadzenie sankcji kredytu darmowego w przypadku naruszenia wymogów w zakresie badania zdolności kredytowej konsumentów przy udzielaniu kredytu konsumenckiego,\n4) zmianę zasad odpowiedzialności kredytodawcy wynikającą z art. 59 ustawy o kredycie konsumenckim. Przepis ten określa odpowiedzialność subsydiarną, która sprowadza się do tego, że jeżeli sprzedawca lub usługodawca nie wykonał lub nienależycie wykonał zobowiązania wobec konsumenta, a żądanie przez konsumenta wykonania tego zobowiązania nie było skuteczne, konsumentowi przysługuje wówczas prawo dochodzenia swoich roszczeń o wykonanie tego zobowiązania od kredytodawcy. W rachubę wchodzi roszczenie, nie tylko finansowe, ale także roszczenie o naprawę lub wymianę towaru. Subsydiarna odpowiedzialność kredytodawcy polegająca na zastępczym wykonaniu zobowiązania sprzedawcy lub usługodawcy wobec konsumenta nie jest uzasadniona. Odpowiedzialność kredytodawcy powinna jednak zostać skonstruowana na zasadzie odpowiedzialności wyłącznie finansowej, bez możliwości żądania np. naprawy lub wymiany towaru. Kredytodawcy często nie mają możliwości zaspokojenia roszczeń konsumentów polegających na np. dokonaniu naprawy towaru lub wymiany towaru. Ochrona konsumentów będzie zapewniona poprzez otrzymanie stosownej gratyfikacji finansowej za uszczerbek w ich mieniu,\n5) doprecyzowanie, że wcześniejsza spłata kredytu przez konsumenta w całości, implikująca zobowiązanie kredytodawcy do rozliczenia się kredytodawcy z konsumentem w terminie 14 dni, na podstawie art. 52 ustawy o kredycie konsumenckim, nie obejmuje konieczności zapłaty przez konsumenta opłat (np. odsetek) powstałych po dniu dokonania spłaty,\n6) rezygnacja w projektowanej ustawie z obowiązującej regulacji art. 36d ustawy o kredycie konsumenckim, przewidującej wyłączenie stosowania wymogów określonych w art. 36a-art. 36c ustawy o kredycie konsumenckim w odniesieniu do kart kredytowych – w celu zapewnienia ochrony konsumentów przed nadmiernymi opłatami w związku z zaciąganiem kredytu za pomocą kart kredytowych,\n7) wprowadzenie zakazu sprzedaży łączonej kredytu z produktami lub usługami niefinansowymi - w celu ochrony konsumentów przed zawieraniem dodatkowych umów niepowiązanych z kredytem, które narażają konsumentów na dodatkowe koszty,\n8) przewiduje się jak najpełniej oddać istotę kredytu wiązanego, jak również uwzględnić wnioski wynikające z charakterystyki produktu na rynku poprzez doprecyzowanie zakresu stosowania przepisów dotyczących kredytu wiązanego do umów o kredyt, które tylko częściowo służą finansowaniu umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług, gdyż np. finansują również koszty kredytu – takie jak prowizja czy opłata.\n\nDyrektywa 2023/2673\n\nW przypadku implementacji dyrektywy 2023/2673 nie ma konieczności opracowania nowej ustawy, gdyż uchylana dyrektywa 2002/65/WE została implementowana w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumentów (Dz. U. z 2023 r. poz. 2759, z późn. zm.), zwanej dalej „UPK”. Przedmiotowy projekt przewiduje zatem stosowne punktowe zmiany w UPK. Zaznaczyć trzeba, że dyrektywa 2023/2673 również ma charakter maksymalny, w związku z czym brak jest możliwości przyjęcia rozwiązań odmiennych niż zawarte w tej dyrektywie.\nW zakresie przyjętych w projektowej ustawie opcji wdrożeniowych, jakie przewiduje dyrektywa 2023/2673, proponuje skorzystać z możliwości:\n- wprowadzenia wymogu językowego odnoszącego się do informacji, o których mowa w art. 16a ust. 1, tj. informacji które muszą być konsumentowi przedstawione przez przedsiębiorcę, zanim konsument zostanie związany umową zawieraną na odległość (np. dane identyfikujące przedsiębiorcę i informacje na temat głównej działalności przedsiębiorcy, opis głównych cech usługi finansowej, wskazanie łącznej ceny, którą konsument ma zapłacić\nprzedsiębiorcy za usługę finansową, włączając w to wszystkie związane z tym opłaty, koszty i wydatki itd.), w celu zapewnienia, że informacje te będą w pełni zrozumiałe dla konsumenta (art. 16a ust. 2 dyrektywy 2023/2673),\n- dostosowania sposobu i zakresu udzielania odpowiednich wyjaśnień do okoliczności oferowania danej usługi finansowej oraz osoby, której jest taka usługa oferowana (art. 16d ust. 2 dyrektywy 2023/2673).","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Prezes UOKiK","value":"Prezes UOKiK"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Tomasz Chróstny Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Prezes UOKiK","value":"Prezes UOKiK"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}