{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD84","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Celem projektu jest likwidacja Akademii Kopernikańskiej, zwanej dalej „Akademią”, i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, zwanej dalej „Szkołą”, utworzonych ustawą z dnia 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej (Dz. U. z 2024 r. poz. 463), zwanej dalej „ustawą”.\nGłównym problemem wymagającym rozwiązania jest nieefektywność działalności Akademii i Szkoły, wyrażająca się w wyraźnie ujemnym z perspektywy interesu publicznego bilansie kosztów ponoszonych ze środków publicznych i korzyści uzyskiwanych z działalności tych instytucji.\nW odniesieniu do Akademii należy zauważyć, że zadania przypisane jej w ustawie w znacznej mierze powielają zadania podmiotów, które działały na rzecz systemu szkolnictwa wyższego i nauki już przed jej utworzeniem. Przede wszystkim dotyczy to działalności w zakresie realizacji polityki stypendialno-grantowej, tj. przyznawania Stypendiów Kopernikańskich oraz Grantów Mikołaja Kopernika (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy). Polityki tego typu są realizowane przez inne instytucje, takie jak Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, które podobnie jak Akademia podlegają nadzorowi ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, zwanego dalej „ministrem”. Umożliwienie Akademii prowadzenia działań o charakterze stypendialnym i grantowym nie daje pożądanych efektów. Na tym tle należy zauważyć, że polityka Akademii w zakresie przyznawania grantów nie wyróżnia się innowacyjnością czy skoncentrowaniem na wyjątkowo ważnej – z puntu widzenia państwa – agendzie badawczej. Dodatkowo, praktyka Akademii w powyższym zakresie nie koresponduje z najlepszymi praktykami, jakie są stosowane przez inne instytucje realizujące politykę stypendialno-grantową, posiadające wysoką renomę i rozpoznawalność międzynarodową.\nPodobnie jest z innym zadaniem Akademii, tj. przyznawaniem Nagród Kopernikańskich (art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy). Jak zauważył dr hab. Robert Jastrzębski (ekspert do spraw legislacji w Biurze Analiz Sejmowych, autor opinii prawnej do prezydenckiego projektu ustawy o Akademii Kopernikańskiej, druk nr 2070) „Polska Akademia Umiejętności od 1873 r. przyznaje Nagrodę naukową imienia Mikołaja Kopernika. Nagroda ta była związana z ustanowieniem fundacji jego imienia przez Gminę miasta Krakowa, która powierzyła ówczesnej Akademii Umiejętności przyznawanie ze środków tej fundacji, w okresach pięcioletnich, nagrody za prace naukowe z astronomii i nauk z nią związanych, tj. astrofizyki, geodezji, geografii fizycznej, magnetyzmu ziemskiego i meteorologii.”. \nAnalogiczna sytuacja występuje w przypadku kolejnego ustawowego zadania Akademii, jakim jest organizacja Światowego Kongresu Kopernikańskiego (art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy). Wydarzenia rocznicowe tego typu organizuje cyklicznie Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. W efekcie, w 2023 r., w 550 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika zorganizowano dwa Światowe Kongresy Kopernikańskie. Pierwszy (w formie serii wydarzeń) został zorganizowany wspólnie przez cztery instytucje: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie i Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk; drugi natomiast (w formie trzydniowej konferencji) – przez Akademię. Były to działania wizerunkowo niespójne, niezrozumiałe dla odbiorców, generujące niepotrzebne koszty. \nZadanie związane z powoływaniem Ambasadorów Akademii Kopernikańskiej (art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy) jest z kolei realizowane przede wszystkim w ramach dyplomacji kulturalnej prowadzonej przez ministra właściwego do spraw zagranicznych. Zgodnie z art. 49 ustawy, zadaniem Ambasadorów Akademii Kopernikańskiej jest propagowanie polskiej nauki i kultury za granicą, wiedzy o polskiej historii oraz dziedzictwie narodowym w świecie, a także promocja współpracy w dziedzinie kultury, edukacji, nauki, życia społecznego oraz gospodarczego. Zadanie to w bardzo ograniczonym stopniu dotyczy kwestii najistotniejszej z punktu widzenia ministra, tj. dyplomacji naukowej.\nDwa inne zadania Akademii, tj. organizacja konferencji, sympozjów i seminariów oraz współpraca międzynarodowa (art. 3 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy), cechują się wysokim stopniem ogólności. Ustawa nie uszczegóławia wspomnianych zadań zarówno w zakresie celów, jak i metod działania. Powoduje to, że mogą one być – i są – realizowane w dowolny sposób, luźno związany z podstawowym obszarem aktywności Akademii. \nPodobieństwa z istniejącymi podmiotami występują nie tylko w sferze merytorycznych zadań, ale także w zakresie rozwiązań ustrojowych, w szczególności dotyczących najwyższego gremium kolegialnego Akademii – Zgromadzenia Ogólnego. Stanowi ono korporację uczonych, co jest rozwiązaniem skonstruowanym na zasadzie analogii do rozwiązań przyjętych w odniesieniu do Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. Uczeni tworzący te korporacje wchodzą w skład izb tematycznych (w przypadku Polskiej Akademii Umiejętności – wydziałów), a zadaniem Zgromadzenia Ogólnego (w przypadku Polskiej Akademii Umiejętności – Walnego Zgromadzenia) jest wyznaczanie nowych kierunków działania tych instytucji. Należy również dodać, że obie wskazane instytucje, są częścią systemu szkolnictwa wyższego i nauki, na rzecz którego działa Akademia.\nTrzeba także zwrócić uwagę na bardzo wysokie – na tle innych jednostek (np. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, Polska Akademia Nauk) – wynagrodzenia pracowników Akademii:\n1) średnia wynagrodzeń kadry zarządzającej Akademii (wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem funkcyjnym) przewyższała wynagrodzenie Sekretarza Generalnego Akademii wynoszące 15 782,68 zł;\n2) przeciętne wynagrodzenie w Akademii w 2023 r. wynosiło 17 238,21 zł (przy zatrudnieniu na poziomie 12,5 etatu).\nWysokie wynagrodzenia nie korespondują jednak ze sprawnością działania Akademii, rozumianą jako zdolność realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Powoduje to konieczność stałego korygowania działań Akademii przez ministra, także w trybie nadzoru w zakresie zgodności działania jej organów z przepisami prawa i statutem. Minister podejmował działania nadzorcze w szczególności w odniesieniu do działań dotyczących realizacji przez Akademię obowiązków planistyczno-sprawozdawczych czy prowadzenia polityki płacowej (dodatkowych świadczeń przyznawanych pracownikom Akademii).\nNatomiast w odniesieniu do Szkoły należy zauważyć, że jest ona funkcjonalnie powiązana z Akademią, której jednym z zadań jest wspieranie Szkoły (art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy). Ponadto Prezydium Akademii, zgodnie z art. 39 ustawy, wykonuje w Szkole zadania rady uczelni. Rektor – inaczej niż w przypadku innych uczelni publicznych – nie jest wybierany przez wspólnotę Szkoły (kolegium elektorów), lecz zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy powołuje go Prezydium Akademii na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Akademii.\nSzkoła została utworzona z dniem 1 marca 2023 r. Na mocy art. 66 ustawy do dnia 31 sierpnia 2027 r. Szkoła posiada status uczelni akademickiej. Zgodnie z art. 68 ustawy do dnia 31 sierpnia 2027 r. Szkole przysługują uprawnienia podmiotu posiadającego kategorię naukową B+ w dyscyplinach naukowych astronomia, nauki medyczne, filozofia, nauki teologiczne, nauki prawne oraz ekonomia i finanse. Warto odnotować, że wskazane wyżej uprawnienia zostały przyznane Szkole poza standardowym trybem przewidzianym dla innych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, w tym uczelni akademickich, wiążącym przyznanie tych uprawnień z oceną jakości działalności naukowej podmiotu. Posiadanie tych uprawnień umożliwia Szkole m.in. tworzenie szkół doktorskich oraz nadawanie stopni naukowych, mimo że Szkoła nie podlegała jeszcze ocenie jakości działalności naukowej. \nObecnie Szkoła nie prowadzi kształcenia na studiach, co oznacza, że nie realizuje podstawowego zadania uczelni określonego przez art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, 1088, 1234, 1672, 1872 i 2005 oraz 2024 r. po. 124 i 227). Szkoła oferuje wyłącznie kształcenie na studiach MBA i kształcenie doktorantów w ramach Szkoły Doktorskiej.\nNależy także zwrócić uwagę na faktyczny konflikt interesów występujący w relacjach Szkoły i Akademii. Dyrektor Biura Akademii (będący osobą zastępującą Sekretarza Generalnego Akademii), jest równocześnie zatrudniony w Szkole i zasiada w jej senacie. Analogiczna sytuacja zatrudnienia w Szkole i członkostwa w jej senacie dotyczy Dyrektora Centrum Badawczego Akademii, który zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy posiada głos doradczy w Prezydium Akademii.\nW związku z powyższym należy zauważyć, że Akademia realizuje zadania, które w bardzo znaczącym stopniu powielają zadania innych podmiotów takich jak Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju czy Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej. Jej działalność nie prowadzi do uzyskania efektu synergii, przyczynia się natomiast do rozproszenia sił i środków dostępnych w systemie szkolnictwa wyższego i nauki. \nSzkoła z kolei jest uczelnią, której status nie różni się zasadniczo od statusu innych uczelni w kraju. Jej kolegia (będące filiami w rozumieniu art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce) znajdują się w dużych ośrodkach miejskich, tj. w Toruniu, Olsztynie, Warszawie, Krakowie i Lublinie. Istnienie Szkoły nie wzmacnia zatem systemu szkolnictwa wyższego i nauki, gdyż powyższe miasta są silnymi ośrodkami akademickimi. Trzeba także zaznaczyć, że lokalizacja kolegiów nie była konsultowana ze wspólnotami akademickimi we wskazanych miastach na etapie projektowania ustawy.\n\n\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Zgodnie z projektowaną ustawą z dniem jej wejścia w życie nastąpi otwarcie likwidacji Akademii i Szkoły. W celu likwidacji tych podmiotów minister powoła likwidatora. Otwarcie likwidacji będzie oznaczało w szczególności: przejęcie przez likwidatora kompetencji organów oraz dyrektorów struktur Akademii, przejęcie przez likwidatora kompetencji organów Szkoły, wygaśnięcie kadencji organów Akademii i Szkoły, wygaśnięcie członkostwa w Akademii, wygaśnięcie umów na finansowanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika. W związku z powyższym, likwidator będzie wykonywał prawa i obowiązki pracodawcy względem pracowników Akademii i Szkoły, a zatem podejmował wobec nich odpowiednie decyzje kadrowe. Jednocześnie, kompetencje likwidatora obejmą sferę dysponowania majątkiem Akademii i Szkoły. Majątek ten stanie się źródłem finansowania kosztów likwidacji, w tym wynagrodzenia likwidatora. Akademia i Szkoła utracą osobowość prawną z dniem ogłoszenia przez ministra o zakończeniu likwidacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Utrata osobowości prawnej będzie oznaczała wygaśnięcie stosunków pracy pracowników Akademii i pracowników Szkoły niebędących nauczycielami akademickimi. Natomiast stosunki pracy nauczycieli akademickich wygasną z końcem roku akademickiego, w którym uczelnia zostanie postawiona w stan likwidacji.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MN","value":"MN"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Andrzej Szeptycki Podsekretarz Stanu ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MN","value":"MN"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III kwartał 2024 r. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}