Projekt ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów
{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UC53","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UC{#UC_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"C – projekty implementujące UE","value":"C – projekty implementujące UE"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja dodatkowa","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"30 czerwca 2021 r. Komisja Europejska, dostrzegając potrzebę rewizji obowiązującej od ponad dwudziestu lat dyrektywy 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (Dz. Urz. UE L 11 z 15.01.2002 r., str. 4), przedstawiła projekt nowego aktu prawnego, mającego obowiązywać w obszarze ogólnego bezpieczeństwa produktów. Prace legislacyjne zakończyły się przyjęciem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylającego dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG (zwanego dalej „rozporządzeniem 2023/988”). Akt ten ujednolica kwestie bezpieczeństwa produktów na terenie Unii Europejskiej i wzmacnia system nadzoru rynku poprzez stworzenie spójnego rynku wewnętrznego produktów podlegających wymaganiom zharmonizowanym (w ramach których prawo UE określa jednolite standardy dotyczace bezpieczeństwa danych produktów) i niezharmonizowanym (w ramach których prawo UE nie zawiera przepisów szczególnych regulujących bezpieczeństwo danych produktów) oraz określa przejrzyste obowiązki podmiotów gospodarczych odpowiedzialnych za obrót takimi produktami.\n Ponadto celem rozporządzenia jest również dostosowanie środowiska prawnego do zmienionej sytuacji rynkowej, związanej w szczególności z rozwojem nowych technologii oraz rosnącą popularnością sprzedaży internetowej (online). \nRozporządzenie jest stosowane bezpośrednio, jednakże prawodawca unijny pozostawił państwom członkowskim do uregulowania niektóre z istotnych kwestii związanych z jego stosowaniem, m.in. określenie szczegółowych zasad i procedur kontroli, prowadzonych zarówno stacjonarnie jak i online, a także zasad prowadzenia postępowań administracyjnych i systemu sankcji nakładanych za nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia. \nRozporządzenie 2023/988 jest powiązane z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów oraz zmieniającym dyrektywę 2004/42/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i (UE) nr 305/2011 (zwane dalej „rozporządzeniem 2019/1020”), które wyznacza ramy nadzoru rynku w krajach członkowskich. W związku z tym, niektóre przepisy rozporządzenia 2023/988 odwołują się do rozporządzenia 2019/1020, szczególnie w zakresie uprawnień organów nadzoru rynku i czerpią z instrumentów tam określonych.\nPrawidłowe stosowanie rozporządzenia 2023/988 i powiązanych regulacji rozporządzenia 2019/1020 wymaga wprowadzenia do prawa krajowego przepisów służących jego realizacji. W tym kontekście państwa członkowskie m.in.:\n1) określają język, w jakim producenci lub importerzy przekazują swoje instrukcje i informacje na temat bezpieczeństwa produktów (art. 9 ust. 7 oraz art. 11 ust. 4 rozporządzenia 2023/988);\n2) przekazują podmiotom gospodarczym informacje na temat krajowego wykonania i wdrażania rozporządzenia na poziomie krajowym (art. 17 ust. 2 rozporządzenia 2023/988);\n3) wyznaczają pojedynczy krajowy punkt kontaktowy dla systemu wczesnego ostrzegania Safety Gate (art. 25 ust. 2 rozporządzenia 2023/988);\n4) wyznaczają odpowiednie organy nadzoru rynku właściwe ds. ogólnego bezpieczeństwa produktów oraz określają jednolity urząd łącznikowy reprezentujący organy nadzoru rynku i informujący o strategii krajowej danego państwa (art. 10 ust. 3 rozporządzenia 2019/1020);\n5) nadają uprawnienia organom do prowadzenia kontroli w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów (art. 11 ust 1-7 rozporządzenia 2019/1020).\nObowiązujące do tej pory przepisy okazały się przestarzałe i nie pozwalały na skuteczne eliminowanie niebezpiecznych produktów z obrotu, szczególnie udostępnianych online. Nie nadążały też za cyfrową rewolucją i postępem technicznym. Wobec tego w ramach prac nad stosowaniem rozporządzenia 2023/988 zidentyfikowano dwa główne problemy, które należy zaadresować w omawianej ustawie:\n- zapewnienie skutecznej kontroli konsumenckich produktów nieżywnościowych, podlegających prawodawstwu niezharmonizowanemu, które napływają na jednolity rynek i stwarzają ryzyko dla konsumentów poprzez brak spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa,\n- konieczność dostosowania polskiego prawa do rozwiązań przyjętych w rozporządzeniu 2023/988, tak aby krajowe przepisy były w pełni stosowane od 13 grudnia 2024 r., kiedy ww. rozporządzenie zacznie obowiązywać w całej UE.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"W celu zapewnienia prawidłowego stosowania rozporządzenia 2023/988 konieczne jest dostosowanie systemu nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów w Polsce do jednolitych ram prawnych ustanowionych tym rozporządzeniem. Przepisy rozporządzenia 2023/988 o charakterze materialnoprawnym, określające m.in. wymagania w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów oraz obowiązki podmiotów gospodarczych, dostawców usług społeczeństwa informacyjnego oraz dostawców internetowych platform handlowych obowiązują bezpośrednio i jedynie wyjątkowo wymagają rozwinięcia w prawie krajowym. \nNatomiast w prawie krajowym należy przewidzieć regulacje służące realizacji przepisów ww. rozporządzenia o charakterze ustrojowym i proceduralnym, które dotyczą m.in.:\n- kompetencji organów nadzoru rynku; \n- prowadzenia kontroli bezpieczeństwa produktów, w tym kontroli sprzedaży na odległość wraz z wykorzystaniem zakupu bez ujawniania tożsamości organu; \n- prowadzenia postępowań administracyjnych w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów; \n- nakładania kar pieniężnych;\n- prowadzenia postępowań nakazowych wobec dostawców usług społeczeństwa informacyjnego i dostawców internetowych platform handlowych w sprawie ograniczenia podmiotowi gospodarczemu dostępu do interfejsu online albo usunięcia z interfejsu określonych treści dotyczących produktu. \nW tym kontekście należy zauważyć, że rozporządzenie 2023/988 w zakresie kompetencji organów i stosowanych środków nadzoru szeroko odsyła do przepisów rozporządzenia 2019/1020. Ponadto uregulowania w ustawie wymaga także szereg kwestii z zakresu współpracy z organami nadzoru rynku państw członkowskich UE, która pozwoli na skuteczne i szybkie reagowanie w przypadku udostępnienia produktów niebezpiecznych w jednym państwie członkowskim i możliwości ich przepływu na teren innego państwa.\nDla osiągnięcia założonego celu konieczne jest przyjęcie aktu krajowego, służącego stosowaniu rozporządzenia 2023/988. Projektowane przepisy powinny rozszerzyć lub nadać niezbędne kompetencje krajowym organom nadzoru rynku, a także organom administracji celno-skarbowej, by umożliwić tym organom skuteczne zatrzymywanie produktów niespełniających wymagań ogólnego bezpieczeństwa zanim zostaną udostępnione na rynku. W związku z ww. zakresem przedmiotowym (m.in. przyznanie kompetencji organom i określenie sankcji w postaci kar pieniężnych nakładanych na podmioty gospodarcze), nie jest możliwe zastosowanie rozwiązań pozalegislacyjnych, zaś jedynym skutecznym narzędziem interwencji jest przyjęcie aktu prawnego rangi ustawowej. Ze względu na szerokie spektrum zmian wprowadzonych przez rozporządzenie 2023/988 zasadne jest opracowanie nowej ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów.\nW projekcie przewiduje się, że organami nadzoru rynku w obszarze ogólnego bezpieczeństwa produktów będą Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwany dalej „Prezesem UOKiK”) oraz Wojewódzcy Inspektorzy Inspekcji Handlowej, tym samym zostanie utrzymany obowiązujący obecnie system organów, natomiast poszerzone zostaną ich kompetencje.\nPrezes UOKiK, poza generalnym zadaniem sprawowania nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów, będzie m.in.:\n- pełnił funkcję jednolitego urzędu łącznikowego, co wiąże się m.in. z uczestniczeniem w posiedzeniach Sieci do spraw Bezpieczeństwa Konsumentów, w pracach organów Rady Unii Europejskiej, grup Komisji Europejskiej oraz ze współpracą z innymi instytucjami międzynarodowymi w obszarze nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów;\n- sporządzał krajową strategię nadzoru rynku w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów;\n- prowadził punkt kontaktowy do spraw ogólnego bezpieczeństwa produktów;\n- uczestniczył we wzajemnych ocenach, czyli formie współpracy z KE oraz z organami nadzoru rynku państw członkowskich UE;\n- rozpatrywał wnioski z zakresu pomocy prawnej otrzymywane od organów nadzoru rynku państw członkowskich UE, tj. wnioski o udzielenie informacji oraz wnioski o podjęcie środków egzekwowania;\n- wykonywał zadania pojedynczego krajowego punktu kontaktowego systemu wczesnego ostrzegania Safety Gate;\n- prowadził akcje sprawdzające koordynowane przez KE i uczestniczył w projektach finansowanych ze środków unijnych;\n- zawierał porozumienia, które mają na celu podjęcie dobrowolnych zobowiązań w celu zwiększenia bezpieczeństwa produktów, z dostawcami internetowych platform handlowych oraz z organizacjami reprezentującymi konsumentów lub podmioty gospodarcze;\n- występował bez wszczynania postępowania do podmiotu gospodarczego, dostawcy internetowej platformy handlowej oraz dostawcy usług społeczeństwa informacyjnego o przekazanie wszelkich informacji, wyjaśnień i dokumentów w sprawach dotyczących bezpieczeństwa produktu oraz zgodności produktu z przepisami rozporządzenia 2023/988 (tzw. wystąpienia miękkie);\n- rozpatrywał zawiadomienia konsumentów oraz innych podmiotów dotyczące bezpieczeństwa produktu, zgodności produktu z przepisami rozporządzenia 2023/988 oraz środków ochrony prawnej oferowanych konsumentom w przypadku odzyskania produktu;\n- prowadził postępowania w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów wobec podmiotów gospodarczych i w ramach tego postępowania będzie stosował następujące środki: \na) nakaz wyeliminowania ryzyk stwarzanych przez produkt, \nb) nakaz zapewnienia zgodności z przepisami rozporządzenia 2023/988, \nc) nakaz ostrzeżenia konsumentów, \nd) zakaz wprowadzania produktu do obrotu lub udostępniania na rynku, \ne) nakaz natychmiastowego wycofania produktu z obrotu, \nf) nakaz usunięcia z interfejsu online treści odnoszących się do produktu lub umieszczenie w nim wyraźnego ostrzeżenia dla użytkowników końcowych, \ng) nakaz odzyskania produktu od konsumentów, \nh) nakaz zniszczenia produktu lub uczynienie go niezdatnym do użytku w inny sposób;\n- prowadził postępowania wobec dostawców internetowych platform handlowych mające na celu usunięcie określonych treści dotyczących produktów z interfejsu online oraz zamieszczenia w nim określonego ostrzeżenia, jeżeli podmiot gospodarczy udostępniający produkt online nie realizuje adresowanej do niego decyzji;\n- prowadził postępowania wobec dostawców usług społeczeństwa informacyjnego mające na celu nieodpłatne ograniczenie podmiotowi gospodarczemu dostępu do interfejsu online, jeżeli podmiot gospodarczy udostępniający produkt online nie realizuje adresowanej do niego decyzji;\n- wymierzał administracyjne kary pieniężne za nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia 2023/988 oraz przepisów ustawy;\n- współpracował z organami celno-skarbowymi w ramach procedury celnej dopuszczenia produktów do obrotu.\t\nWojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej (zwany dalej „WIIH”), tak jak obecnie, będzie prowadził kontrolę produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa. WIIH uzyska przy tym kompetencję do prowadzenia kontroli również w sposób zdalny w odniesieniu do produktów oferowanych do sprzedaży na odległość. Kontrola w tej formie będzie prowadzona za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pośrednictwem operatora pocztowego. Uprawnienia kontrolne WIIH zostaną dostosowane i poszerzone o kompetencje wynikające z rozporządzenia 2023/988. W toku kontroli WIIH będzie mógł m.in.:\n- żądać przedstawienia odpowiednich dokumentów, specyfikacji technicznych, danych lub informacji niezbędnych do stwierdzenia, czy produkt jest bezpieczny i zgodny z przepisami rozporządzenia 2023/988, w tym udzielenia dostępu do wbudowanego oprogramowania;\n- żądać przedstawienia informacji na temat łańcucha dostaw, szczegółów sieci dystrybucji, ilości produktów na rynku oraz innych modeli produktu o takich samych właściwościach technicznych jak produkt będący przedmiotem kontroli;\n- żądać przedstawienia informacji niezbędnych do ustalenia własności stron internetowych;\n- sprawdzać, w ramach posiadanych uprawnień, bezpieczeństwo produktów wprowadzonych do obrotu lub udostępnionych na rynku, aż do ostatniego etapu ich używania, w tym poprzez pobieranie próbek produktu i poddawanie ich badaniom organoleptycznym lub laboratoryjnym;\n- dokonać zakupu kontrolnego.\nKompetencja do dokonania zakupu kontrolnego realizuje – wynikające z rozporządzenia 2023/988 w zw. z rozporządzeniem 2019/1020 – uprawnienie do dokonania zakupu bez ujawniania tożsamości organu (art. 14 ust. 4 lit. j rozporządzenia 2019/1020). Uprawnienie to ma szczególne znaczenie w odniesieniu do kontroli produktów oferowanych do sprzedaży online oraz w inny sposób na odległość, choć pozostawia się możliwość dokonania takiego zakupu także przy kontroli stacjonarnej w celu uniknięcia przekazania tzw. „złotej próbki” produktu. Projektowane rozwiązanie opiera się na doświadczeniach przy stosowaniu zakupu kontrolnego na gruncie ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1980). Jednakże w porównaniu do przywołanej ustawy przewiduje się możliwość prowadzenia kontroli produktów oferowanych do sprzedaży na odległość całkowicie w formie zdalnej, a nie jedynie w zakresie czynności dokonania zakupu kontrolnego.\nPonadto w zakresie innych zadań, WIIH będzie m.in.:\n- współpracował z Prezesem UOKiK przy opracowaniu krajowej strategii nadzoru rynku;\n- przekazywał, na wniosek Prezesa UOKiK, niezbędne informacje albo podejmował kontrolę w związku z wnioskiem o udzielenie pomocy prawnej ze strony organu nadzoru rynku państwa członkowskiego UE;\n- uczestniczył w akcjach sprawdzających, koordynowanych przez KE, poprzez prowadzenie kontroli;\n- mógł, bez wszczynania kontroli, wystąpić do podmiotu gospodarczego, dostawcy internetowej platformy handlowej oraz dostawcy usług społeczeństwa informacyjnego o przekazanie wszelkich informacji, wyjaśnień i dokumentów w sprawach dotyczących bezpieczeństwa produktu oraz zgodności produktu z przepisami rozporządzenia 2023/988 (tzw. wystąpienia miękkie);\n- współpracował z organami celno-skarbowymi w ramach procedury celnej dopuszczenia produktów do obrotu.\nRealizując fakultatywną możliwość odzyskiwania kosztów poniesionych przez organy nadzoru rynku, utrzymane zostanie rozwiązanie umożliwiające organom odzyskiwanie kosztów przeprowadzonych badań i opinii biegłych od podmiotu gospodarczego, który wprowadził do obrotu lub udostępnił na rynku produkt niebezpieczny lub niezgodny z przepisami rozporządzenia 2023/988. Ponadto przewiduje się regulację dotyczącą zwrotu przez organ produktu zakupionego w ramach zakupu kontrolnego w celu odzyskania koszów dokonanego zakupu.\nPaństwa członkowskie są zobowiązane ustanowić sankcje, które będą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Wobec tego projekt będzie różnicował kary pieniężne, których górna wartość uzależniona będzie od ciężaru naruszeń. Kary będą nakładane w drodze decyzji administracyjnych.\nPonadto projektowana ustawa określi zasady współpracy organów nadzoru rynku z organami celno-skarbowymi, które będą obowiązane do kontroli produktów objętych procedurą celną dopuszczenia do obrotu w zakresie wymogów ogólnego bezpieczeństwa. \nNie wszystkie przepisy projektowanej ustawy dotyczą bezpośrednio realizacji rozporządzenia 2023/988. Część regulacji o takim charakterze, które obowiązują obecnie na gruncie ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. z 2021 r. poz. 222) i są kompatybilne z systemem ogólnego bezpieczeństwa produktów w Polsce, zostanie utrzymana. W szczególności przewiduje się kontynuowanie krajowego systemu monitorowania wypadków konsumenckich, który prowadzi Minister Zdrowia. Ponadto przewiduje się zawarcie w projektowanej ustawie delegacji do wydania rozporządzenia, odpowiadającej upoważnieniu obowiązującemu obecnie na gruncie art. 9 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów, na podstawie którego wydano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie dodatkowych wymagań dotyczących znakowania obuwia przeznaczonego do sprzedaży konsumentom (Dz. U. poz. 2409). Rozporządzenie to wdraża przepisy dyrektywy 94/11/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 marca 1994 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do etykietowania materiałów używanych w głównych częściach składowych obuwia przeznaczonego do sprzedaży konsumentom, dlatego konieczne jest wydanie analogicznego rozporządzenia na gruncie nowej ustawy.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Prezes UOKiK","value":"Prezes UOKiK"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ współpracujący przy opracowaniu projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Daniel Mańkowski Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Prezes UOKiK","value":"Prezes UOKiK"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2025 r. - ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła w trybie obiegowym 30 września 2025 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UC53
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
C – projekty implementujące UE
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
30 czerwca 2021 r. Komisja Europejska, dostrzegając potrzebę rewizji obowiązującej od ponad dwudziestu lat dyrektywy 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (Dz. Urz. UE L 11 z 15.01.2002 r., str. 4), przedstawiła projekt nowego aktu prawnego, mającego obowiązywać w obszarze ogólnego bezpieczeństwa produktów. Prace legislacyjne zakończyły się przyjęciem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylającego dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG (zwanego dalej „rozporządzeniem 2023/988”). Akt ten ujednolica kwestie bezpieczeństwa produktów na terenie Unii Europejskiej i wzmacnia system nadzoru rynku poprzez stworzenie spójnego rynku wewnętrznego produktów podlegających wymaganiom zharmonizowanym (w ramach których prawo UE określa jednolite standardy dotyczace bezpieczeństwa danych produktów) i niezharmonizowanym (w ramach których prawo UE nie zawiera przepisów szczególnych regulujących bezpieczeństwo danych produktów) oraz określa przejrzyste obowiązki podmiotów gospodarczych odpowiedzialnych za obrót takimi produktami. Ponadto celem rozporządzenia jest również dostosowanie środowiska prawnego do zmienionej sytuacji rynkowej, związanej w szczególności z rozwojem nowych technologii oraz rosnącą popularnością sprzedaży internetowej (online). Rozporządzenie jest stosowane bezpośrednio, jednakże prawodawca unijny pozostawił państwom członkowskim do uregulowania niektóre z istotnych kwestii związanych z jego stosowaniem, m.in. określenie szczegółowych zasad i procedur kontroli, prowadzonych zarówno stacjonarnie jak i online, a także zasad prowadzenia postępowań administracyjnych i systemu sankcji nakładanych za nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia. Rozporządzenie 2023/988 jest powiązane z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów oraz zmieniającym dyrektywę 2004/42/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i (UE) nr 305/2011 (zwane dalej „rozporządzeniem 2019/1020”), które wyznacza ramy nadzoru rynku w krajach członkowskich. W związku z tym, niektóre przepisy rozporządzenia 2023/988 odwołują się do rozporządzenia 2019/1020, szczególnie w zakresie uprawnień organów nadzoru rynku i czerpią z instrumentów tam określonych. Prawidłowe stosowanie rozporządzenia 2023/988 i powiązanych regulacji rozporządzenia 2019/1020 wymaga wprowadzenia do prawa krajowego przepisów służących jego realizacji. W tym kontekście państwa członkowskie m.in.: 1) określają język, w jakim producenci lub importerzy przekazują swoje instrukcje i informacje na temat bezpieczeństwa produktów (art. 9 ust. 7 oraz art. 11 ust. 4 rozporządzenia 2023/988); 2) przekazują podmiotom gospodarczym informacje na temat krajowego wykonania i wdrażania rozporządzenia na poziomie krajowym (art. 17 ust. 2 rozporządzenia 2023/988); 3) wyznaczają pojedynczy krajowy punkt kontaktowy dla systemu wczesnego ostrzegania Safety Gate (art. 25 ust. 2 rozporządzenia 2023/988); 4) wyznaczają odpowiednie organy nadzoru rynku właściwe ds. ogólnego bezpieczeństwa produktów oraz określają jednolity urząd łącznikowy reprezentujący organy nadzoru rynku i informujący o strategii krajowej danego państwa (art. 10 ust. 3 rozporządzenia 2019/1020); 5) nadają uprawnienia organom do prowadzenia kontroli w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów (art. 11 ust 1-7 rozporządzenia 2019/1020). Obowiązujące do tej pory przepisy okazały się przestarzałe i nie pozwalały na skuteczne eliminowanie niebezpiecznych produktów z obrotu, szczególnie udostępnianych online. Nie nadążały też za cyfrową rewolucją i postępem technicznym. Wobec tego w ramach prac nad stosowaniem rozporządzenia 2023/988 zidentyfikowano dwa główne problemy, które należy zaadresować w omawianej ustawie: - zapewnienie skutecznej kontroli konsumenckich produktów nieżywnościowych, podlegających prawodawstwu niezharmonizowanemu, które napływają na jednolity rynek i stwarzają ryzyko dla konsumentów poprzez brak spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa, - konieczność dostosowania polskiego prawa do rozwiązań przyjętych w rozporządzeniu 2023/988, tak aby krajowe przepisy były w pełni stosowane od 13 grudnia 2024 r., kiedy ww. rozporządzenie zacznie obowiązywać w całej UE.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
W celu zapewnienia prawidłowego stosowania rozporządzenia 2023/988 konieczne jest dostosowanie systemu nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów w Polsce do jednolitych ram prawnych ustanowionych tym rozporządzeniem. Przepisy rozporządzenia 2023/988 o charakterze materialnoprawnym, określające m.in. wymagania w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów oraz obowiązki podmiotów gospodarczych, dostawców usług społeczeństwa informacyjnego oraz dostawców internetowych platform handlowych obowiązują bezpośrednio i jedynie wyjątkowo wymagają rozwinięcia w prawie krajowym. Natomiast w prawie krajowym należy przewidzieć regulacje służące realizacji przepisów ww. rozporządzenia o charakterze ustrojowym i proceduralnym, które dotyczą m.in.: - kompetencji organów nadzoru rynku; - prowadzenia kontroli bezpieczeństwa produktów, w tym kontroli sprzedaży na odległość wraz z wykorzystaniem zakupu bez ujawniania tożsamości organu; - prowadzenia postępowań administracyjnych w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów; - nakładania kar pieniężnych; - prowadzenia postępowań nakazowych wobec dostawców usług społeczeństwa informacyjnego i dostawców internetowych platform handlowych w sprawie ograniczenia podmiotowi gospodarczemu dostępu do interfejsu online albo usunięcia z interfejsu określonych treści dotyczących produktu. W tym kontekście należy zauważyć, że rozporządzenie 2023/988 w zakresie kompetencji organów i stosowanych środków nadzoru szeroko odsyła do przepisów rozporządzenia 2019/1020. Ponadto uregulowania w ustawie wymaga także szereg kwestii z zakresu współpracy z organami nadzoru rynku państw członkowskich UE, która pozwoli na skuteczne i szybkie reagowanie w przypadku udostępnienia produktów niebezpiecznych w jednym państwie członkowskim i możliwości ich przepływu na teren innego państwa. Dla osiągnięcia założonego celu konieczne jest przyjęcie aktu krajowego, służącego stosowaniu rozporządzenia 2023/988. Projektowane przepisy powinny rozszerzyć lub nadać niezbędne kompetencje krajowym organom nadzoru rynku, a także organom administracji celno-skarbowej, by umożliwić tym organom skuteczne zatrzymywanie produktów niespełniających wymagań ogólnego bezpieczeństwa zanim zostaną udostępnione na rynku. W związku z ww. zakresem przedmiotowym (m.in. przyznanie kompetencji organom i określenie sankcji w postaci kar pieniężnych nakładanych na podmioty gospodarcze), nie jest możliwe zastosowanie rozwiązań pozalegislacyjnych, zaś jedynym skutecznym narzędziem interwencji jest przyjęcie aktu prawnego rangi ustawowej. Ze względu na szerokie spektrum zmian wprowadzonych przez rozporządzenie 2023/988 zasadne jest opracowanie nowej ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów. W projekcie przewiduje się, że organami nadzoru rynku w obszarze ogólnego bezpieczeństwa produktów będą Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwany dalej „Prezesem UOKiK”) oraz Wojewódzcy Inspektorzy Inspekcji Handlowej, tym samym zostanie utrzymany obowiązujący obecnie system organów, natomiast poszerzone zostaną ich kompetencje. Prezes UOKiK, poza generalnym zadaniem sprawowania nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów, będzie m.in.: - pełnił funkcję jednolitego urzędu łącznikowego, co wiąże się m.in. z uczestniczeniem w posiedzeniach Sieci do spraw Bezpieczeństwa Konsumentów, w pracach organów Rady Unii Europejskiej, grup Komisji Europejskiej oraz ze współpracą z innymi instytucjami międzynarodowymi w obszarze nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów; - sporządzał krajową strategię nadzoru rynku w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów; - prowadził punkt kontaktowy do spraw ogólnego bezpieczeństwa produktów; - uczestniczył we wzajemnych ocenach, czyli formie współpracy z KE oraz z organami nadzoru rynku państw członkowskich UE; - rozpatrywał wnioski z zakresu pomocy prawnej otrzymywane od organów nadzoru rynku państw członkowskich UE, tj. wnioski o udzielenie informacji oraz wnioski o podjęcie środków egzekwowania; - wykonywał zadania pojedynczego krajowego punktu kontaktowego systemu wczesnego ostrzegania Safety Gate; - prowadził akcje sprawdzające koordynowane przez KE i uczestniczył w projektach finansowanych ze środków unijnych; - zawierał porozumienia, które mają na celu podjęcie dobrowolnych zobowiązań w celu zwiększenia bezpieczeństwa produktów, z dostawcami internetowych platform handlowych oraz z organizacjami reprezentującymi konsumentów lub podmioty gospodarcze; - występował bez wszczynania postępowania do podmiotu gospodarczego, dostawcy internetowej platformy handlowej oraz dostawcy usług społeczeństwa informacyjnego o przekazanie wszelkich informacji, wyjaśnień i dokumentów w sprawach dotyczących bezpieczeństwa produktu oraz zgodności produktu z przepisami rozporządzenia 2023/988 (tzw. wystąpienia miękkie); - rozpatrywał zawiadomienia konsumentów oraz innych podmiotów dotyczące bezpieczeństwa produktu, zgodności produktu z przepisami rozporządzenia 2023/988 oraz środków ochrony prawnej oferowanych konsumentom w przypadku odzyskania produktu; - prowadził postępowania w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów wobec podmiotów gospodarczych i w ramach tego postępowania będzie stosował następujące środki: a) nakaz wyeliminowania ryzyk stwarzanych przez produkt, b) nakaz zapewnienia zgodności z przepisami rozporządzenia 2023/988, c) nakaz ostrzeżenia konsumentów, d) zakaz wprowadzania produktu do obrotu lub udostępniania na rynku, e) nakaz natychmiastowego wycofania produktu z obrotu, f) nakaz usunięcia z interfejsu online treści odnoszących się do produktu lub umieszczenie w nim wyraźnego ostrzeżenia dla użytkowników końcowych, g) nakaz odzyskania produktu od konsumentów, h) nakaz zniszczenia produktu lub uczynienie go niezdatnym do użytku w inny sposób; - prowadził postępowania wobec dostawców internetowych platform handlowych mające na celu usunięcie określonych treści dotyczących produktów z interfejsu online oraz zamieszczenia w nim określonego ostrzeżenia, jeżeli podmiot gospodarczy udostępniający produkt online nie realizuje adresowanej do niego decyzji; - prowadził postępowania wobec dostawców usług społeczeństwa informacyjnego mające na celu nieodpłatne ograniczenie podmiotowi gospodarczemu dostępu do interfejsu online, jeżeli podmiot gospodarczy udostępniający produkt online nie realizuje adresowanej do niego decyzji; - wymierzał administracyjne kary pieniężne za nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia 2023/988 oraz przepisów ustawy; - współpracował z organami celno-skarbowymi w ramach procedury celnej dopuszczenia produktów do obrotu. Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej (zwany dalej „WIIH”), tak jak obecnie, będzie prowadził kontrolę produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa. WIIH uzyska przy tym kompetencję do prowadzenia kontroli również w sposób zdalny w odniesieniu do produktów oferowanych do sprzedaży na odległość. Kontrola w tej formie będzie prowadzona za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pośrednictwem operatora pocztowego. Uprawnienia kontrolne WIIH zostaną dostosowane i poszerzone o kompetencje wynikające z rozporządzenia 2023/988. W toku kontroli WIIH będzie mógł m.in.: - żądać przedstawienia odpowiednich dokumentów, specyfikacji technicznych, danych lub informacji niezbędnych do stwierdzenia, czy produkt jest bezpieczny i zgodny z przepisami rozporządzenia 2023/988, w tym udzielenia dostępu do wbudowanego oprogramowania; - żądać przedstawienia informacji na temat łańcucha dostaw, szczegółów sieci dystrybucji, ilości produktów na rynku oraz innych modeli produktu o takich samych właściwościach technicznych jak produkt będący przedmiotem kontroli; - żądać przedstawienia informacji niezbędnych do ustalenia własności stron internetowych; - sprawdzać, w ramach posiadanych uprawnień, bezpieczeństwo produktów wprowadzonych do obrotu lub udostępnionych na rynku, aż do ostatniego etapu ich używania, w tym poprzez pobieranie próbek produktu i poddawanie ich badaniom organoleptycznym lub laboratoryjnym; - dokonać zakupu kontrolnego. Kompetencja do dokonania zakupu kontrolnego realizuje – wynikające z rozporządzenia 2023/988 w zw. z rozporządzeniem 2019/1020 – uprawnienie do dokonania zakupu bez ujawniania tożsamości organu (art. 14 ust. 4 lit. j rozporządzenia 2019/1020). Uprawnienie to ma szczególne znaczenie w odniesieniu do kontroli produktów oferowanych do sprzedaży online oraz w inny sposób na odległość, choć pozostawia się możliwość dokonania takiego zakupu także przy kontroli stacjonarnej w celu uniknięcia przekazania tzw. „złotej próbki” produktu. Projektowane rozwiązanie opiera się na doświadczeniach przy stosowaniu zakupu kontrolnego na gruncie ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1980). Jednakże w porównaniu do przywołanej ustawy przewiduje się możliwość prowadzenia kontroli produktów oferowanych do sprzedaży na odległość całkowicie w formie zdalnej, a nie jedynie w zakresie czynności dokonania zakupu kontrolnego. Ponadto w zakresie innych zadań, WIIH będzie m.in.: - współpracował z Prezesem UOKiK przy opracowaniu krajowej strategii nadzoru rynku; - przekazywał, na wniosek Prezesa UOKiK, niezbędne informacje albo podejmował kontrolę w związku z wnioskiem o udzielenie pomocy prawnej ze strony organu nadzoru rynku państwa członkowskiego UE; - uczestniczył w akcjach sprawdzających, koordynowanych przez KE, poprzez prowadzenie kontroli; - mógł, bez wszczynania kontroli, wystąpić do podmiotu gospodarczego, dostawcy internetowej platformy handlowej oraz dostawcy usług społeczeństwa informacyjnego o przekazanie wszelkich informacji, wyjaśnień i dokumentów w sprawach dotyczących bezpieczeństwa produktu oraz zgodności produktu z przepisami rozporządzenia 2023/988 (tzw. wystąpienia miękkie); - współpracował z organami celno-skarbowymi w ramach procedury celnej dopuszczenia produktów do obrotu. Realizując fakultatywną możliwość odzyskiwania kosztów poniesionych przez organy nadzoru rynku, utrzymane zostanie rozwiązanie umożliwiające organom odzyskiwanie kosztów przeprowadzonych badań i opinii biegłych od podmiotu gospodarczego, który wprowadził do obrotu lub udostępnił na rynku produkt niebezpieczny lub niezgodny z przepisami rozporządzenia 2023/988. Ponadto przewiduje się regulację dotyczącą zwrotu przez organ produktu zakupionego w ramach zakupu kontrolnego w celu odzyskania koszów dokonanego zakupu. Państwa członkowskie są zobowiązane ustanowić sankcje, które będą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Wobec tego projekt będzie różnicował kary pieniężne, których górna wartość uzależniona będzie od ciężaru naruszeń. Kary będą nakładane w drodze decyzji administracyjnych. Ponadto projektowana ustawa określi zasady współpracy organów nadzoru rynku z organami celno-skarbowymi, które będą obowiązane do kontroli produktów objętych procedurą celną dopuszczenia do obrotu w zakresie wymogów ogólnego bezpieczeństwa. Nie wszystkie przepisy projektowanej ustawy dotyczą bezpośrednio realizacji rozporządzenia 2023/988. Część regulacji o takim charakterze, które obowiązują obecnie na gruncie ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. z 2021 r. poz. 222) i są kompatybilne z systemem ogólnego bezpieczeństwa produktów w Polsce, zostanie utrzymana. W szczególności przewiduje się kontynuowanie krajowego systemu monitorowania wypadków konsumenckich, który prowadzi Minister Zdrowia. Ponadto przewiduje się zawarcie w projektowanej ustawie delegacji do wydania rozporządzenia, odpowiadającej upoważnieniu obowiązującemu obecnie na gruncie art. 9 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów, na podstawie którego wydano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie dodatkowych wymagań dotyczących znakowania obuwia przeznaczonego do sprzedaży konsumentom (Dz. U. poz. 2409). Rozporządzenie to wdraża przepisy dyrektywy 94/11/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 marca 1994 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do etykietowania materiałów używanych w głównych częściach składowych obuwia przeznaczonego do sprzedaży konsumentom, dlatego konieczne jest wydanie analogicznego rozporządzenia na gruncie nowej ustawy.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
Prezes UOKiK
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Daniel Mańkowski Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
Prezes UOKiK
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2025 r. - ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła w trybie obiegowym 30 września 2025 r.