Projekt przewiduje utworzenie nowej, eksperckiej i niezależnej instytucji – Rady Fiskalnej, dzięki której zwiększy się transparentność finansów publicznych. Rozwiązanie jest odpowiedzią na przepisy unijne, które zobowiązują państwa UE do posiadania niezależnych instytucji fiskalnych. Polska jest jedynym krajem UE, który nie ma jeszcze takiej jednostki.

Najważniejsze rozwiązania

• Rada Fiskalna będzie niezależną instytucją o charakterze doradczym, opiniotwórczym i eksperckim.
  • Rada rozpocznie swoją działalność w 2026 roku (w 2025 roku tworzone będzie Biuro Rady oraz wyłaniani będą jej członkowie).
• Do najważniejszych zadań Rady Fiskalnej będzie należeć:
  • ocena prognoz makroekonomicznych, które wykorzystywane są na potrzeby opracowania projektu ustawy budżetowej oraz projektu średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego;
  • opiniowanie zgodności ustawy budżetowej z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi;
  • ocena spójności i efektywności ram budżetowych.
• Pierwszy raz Rada będzie opiniowała projekt budżetu państwa na 2027 rok.
• Co do zasady Rada będzie miała 14 dni na wydanie opinii. Minister Finansów będzie zobowiązany zastosować się do opinii Rady lub w ciągu 2 miesięcy wyjaśnić przyczyny niezastosowania się do niej.
• Rada Fiskalna będzie składać się z 7 niezależnych ekspertów, którzy będą wybierani przez:
  • Prezydenta RP,
  • Prezesa NIK,
  • Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich,
  • Ministra Finansów,
  • stronę pracowników Rady Dialogu Społecznego,
  • stronę pracodawców Rady Dialogu Społecznego,
  • stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
• Członkami Rady Fiskalnej będą mogły zostać osoby, które posiadają co najmniej tytuł zawodowy magistra, mają wieloletnie doświadczenie w dziedzinach związanych z finansami publicznymi oraz spełniają wysokie wymogi dotyczące niezależności, np. niezajmowania kierowniczego stanowiska państwowego w ciągu ostatnich 5 lat.
• Wszyscy kandydaci będą musieli przejść weryfikację przed komisją sejmową, aby potwierdzić ich bezstronność oraz wymagane wykształcenie i doświadczenie.
  • Po otrzymaniu pozytywnej opinii, Minister Finansów powoła członków Rady.
• Przewodniczący Rady Fiskalnej będzie natomiast wybierany w otwartej procedurze.