Rząd chce usprawnić proces inwestycyjny związany z utworzeniem Centralnego Portu Komunikacyjnego. Zwiększy się także zakres realizacji CPK o działania ukierunkowane na pobudzenie polskiej gospodarki. Chodzi o powstanie w centralnej Polsce globalnego węzła przepływu ludzi i dóbr oraz o lokalizację nowych inwestycji w sektorach wysokorozwiniętych.

Centralny Port Komunikacyjny to nowy system transportowy dla Polski, który zintegruje transport lotniczy, kolejowy i drogowy. W ramach tego projektu w odległości 37 km na zachód od Warszawy, na obszarze ok. 28 km kw., zostanie wybudowany Port Lotniczy Solidarność, który w ramach pierwszego etapu będzie w stanie obsługiwać 40 mln pasażerów rocznie.

W skład CPK wejdą też inwestycje kolejowe: węzeł w bezpośredniej bliskości portu lotniczego i połączenia na terenie kraju, które umożliwią przejazd między Warszawą a największymi polskimi miastami w czasie nie dłuższym niż 2,5 godz. Inwestycje CPK powinny umożliwić stworzenie prawie 300 tys. nowych miejsc pracy do 2040 r. W rejonie Portu Solidarność powstanie Airport City, w skład którego wejdą m.in. obiekty targowo-kongresowe, konferencyjne i biurowe.

Najważniejsze rozwiązania

• Przedsiębiorstwo państwowe „Porty Lotnicze” (PPL) zostanie przekształcone w spółkę akcyjną o nazwie „Polskie Porty Lotnicze Spółka Akcyjna”, w której Skarb Państwa będzie jedynym akcjonariuszem. Następnie akcje należące do Skarbu Państwa zostaną wniesione do Centralnego Portu Komunikacyjnego sp. z o.o.
  • Rozwiązanie to spowoduje integrację PPL z CPK poprzez skupienie w jednym podmiocie kompetencji i odpowiedzialności dotyczących planowania i zarządzania krajową infrastrukturą lotniskową. Pozwoli to również na zwiększenie koordynacji działań inwestycyjnych w tym zakresie. Silna grupa kapitałowa będzie mogła efektywniej przeciwstawić się wymaganiom rynkowym i być generatorem rozwoju gospodarczego, a jednocześnie w sytuacjach nadzwyczajnych (np. kryzys wywołany pandemią) być stabilnym oparciem dla całego sektora.
• Spółka Celowa otrzyma uprawnienia do sprawnej realizacji inwestycji i inwestycji towarzyszących CPK: 
  • Chodzi o uprawnienia odpowiadające uprawnieniom innych inwestorów celu publicznego, co umożliwi wykorzystanie specustaw inwestycyjnych dla realizacji inwestycji towarzyszących projektowi CPK.
  • Jeśli chodzi o inwestycje kolejowe, Spółka Celowa uzyska status wnioskodawcy wszczęcia postępowania o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej oraz beneficjenta tej decyzji.
  • Wprowadzona zostanie możliwość wczesnej realizacji prac przygotowawczych inwestycji (na wzór rozwiązań prawnych dotyczących budowy obiektów energetyki jądrowej).
• Ustanowione zostaną nowe zadania Pełnomocnika Rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego i Spółki. Pełnomocnik będzie odpowiedzialny za zapewnienie optymalnych warunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przestrzennego regionu CPK. Umożliwi to efektywne zaplanowanie takich elementów inwestycji, jak Airport City oraz nowe obszary mieszkaniowe i gospodarcze.
  • Chodzi o zapewnienie kompleksowej interwencji publicznej w sferze gospodarki, planowania przestrzennego oraz zrównoważonego rozwoju. Realizacja inwestycji będzie się wiązać z intensywnymi przemianami jej otoczenia (urbanizacją terenów, zmianą szlaków komunikacyjnych), jak również wpłynie korzystnie na szeroko rozumiane życie społeczno-gospodarcze (ożywienie gospodarcze obszaru otoczenia lotniska, zmiany na rynku pracy wynikające z rosnącego zapotrzebowania na kadrę oraz usługi). Budowa szybkich połączeń kolejowych wpłynie również na rozwój poszczególnych regionów, w szczególności zagrożonych wykluczeniem komunikacyjnym.
• Wprowadzone zostaną zmiany wynikające z dialogu ze stroną społeczną.
  • Przyjęte zostaną punktowe modyfikacje zasad pozyskiwania nieruchomości, będące efektem dialogu ze stroną społeczną (efektem tego dialogu są również rozwiązania w innych obszarach, m.in. Program Dobrowolnych Nabyć – projekt przewiduje szereg zachęt do zbywania nieruchomości na szerokim obszarze przyszłej lokalizacji CPK przed formalnym ustaleniem tej lokalizacji w drodze decyzji administracyjnej). Dotyczy to w pozostałym zakresie:
    • zwiększenia zaliczki na poczet odszkodowania (po decyzji I instancji) oraz rozszerzenia kręgu uprawnionych do uzyskania zaliczki;
    • wprowadzenia mechanizmu umożliwiającego wydłużenie terminu wydania nieruchomości po wydaniu decyzji lokalizacyjnej CPK, ponad ustawowe 120 dni – zależnie od możliwości wynikających z harmonogramu robót przygotowawczych i budowlanych.
• Oczekiwanym efektem nowych przepisów będzie wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych oraz ograniczenie obciążeń administracyjnych, co wpłynie pozytywnie na skrócenie procesu inwestycyjnego.