Powrót

Projekt ustawy o wsparciu dla rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19 oraz zmianie ustawy o wykonywaniu zadań z zakresu promocji polskiej gospodarki przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu Spółka Akcyjna

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD99","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","value":"projekty ustaw","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","value":"D – pozostałe projekty","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Z uwagi na sytuację związaną z wpływem COVID-19 na gospodarkę, zakłady ubezpieczeń oferujące ubezpieczenia należności dokonują przeglądu swoich portfeli. Mogą znacznie obniżyć limity lub zlikwidować w ogóle ekspozycję w odniesieniu do wybranych branż, kontrahentów lub rynków. Taki scenariusz będzie zdecydowanie negatywny dla polskiej gospodarki, ponieważ polscy przedsiębiorcy będą mieli ograniczony dostęp do zabezpieczenia swoich transakcji, w wyniku czego obniżeniu mogą ulec obroty handlowe oraz potrzebna będzie dodatkowa płynność w sytuacji ograniczenia możliwości sprzedaży w kredycie kupieckim.\nUbezpieczenie należności handlowych (ubezpieczenie tzw. kredytu kupieckiego) zapewnia ochronę należnych wierzytelności powstałych w okresie trwania ubezpieczenia. W trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeń monitoruje na bieżąco kondycję finansową kontrahentów (odbiorców towarów lub usług). Jeśli kontrahenci nie uregulują swoich zobowiązań np. w wyniku niewypłacalności, ubezpieczony podmiot otrzymuje odszkodowanie za należności z tytułu dostarczonych towarów lub świadczonych usług, łącznie z należnym podatkiem VAT jeśli umowa ubezpieczenia tak stanowi. W ramach umowy ubezpieczenia należności zakład ubezpieczeń przyznaje ubezpieczonemu limity kredytowe na należności od poszczególnych kontrahentów. Limit ten jest maksymalną kwotą należności podlegających ochronie ubezpieczeniowej. W przypadku ubezpieczeń należności handlowych zakład ubezpieczeń może podjąć decyzję o ograniczeniu lub zamknięciu limitu na danego kontrahenta w trakcie okresu ubezpieczenia.\nKredyt kupiecki jest jednym z najważniejszych źródeł krótkoterminowego finansowania przedsiębiorstw. Przedsiębiorca udzielający swojemu kontrahentowi takiego kredytu naraża się na ryzyko braku płatności za swoje towary lub usługi, szczególnie w pogarszającej się sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw. Może on zminimalizować to ryzyko zapewniając sobie ochronę w postaci ubezpieczenia należności handlowych. Ubezpieczenia należności handlowych pełnią w związku z tym bardzo ważną rolę w stabilizacji płynności finansowej przedsiębiorstw. Ubezpieczenie to wpływa też pozytywnie na ocenę zdolności kredytowej danego przedsiębiorstwa, bowiem zabezpiecza jego płynność. Jest również kluczowym produktem wykorzystywanym do poprawy płynności finansowej firm w Polsce, zarówno przez banki w zakresie krótkoterminowego finansowania, gdzie polisa ubezpieczeniowa często stanowi zabezpieczenie finansowania opartego o należności handlowe, jak również przez firmy faktoringowe (i banki) w zakresie faktoringu pełnego.\nWartość ubezpieczonych w 2019 r. transakcji handlowych w kredycie kupieckim realizowanych przez przedsiębiorców mających siedzibę w Polsce szacowana jest na ponad 534 mld zł (wartość obrotu realizowanego zarówno z przedsiębiorcami krajowymi jak i zagranicznymi). Bazując na doświadczeniach z okresu kryzysu finansowego z lat 2008-2009 należy się spodziewać, iż ubezpieczyciele należności w celu ograniczenia ryzyka strat związanych ze spodziewanym wzrostem niewypłacalności polskich przedsiębiorstw oraz zatorami płatniczymi znacząco ograniczą swoją ekspozycję na ryzyko w postaci przyznawanych limitów kredytowych. W zależności od rozwoju sytuacji istnieje zagrożenie, że ekspozycja ta może zostać zredukowana o 20% do 50% (możne to skutkować pomniejszeniem dostępnego finansowania, w postaci linii kredytowych o 80 mld zł) w porównaniu ze stanem przed pojawieniem się pandemii COVID-19. Dla polskich przedsiębiorców oznaczać to będzie ograniczenie możliwości zawierania transakcji handlowych w kredycie kupieckim, a tym samym istotne pogorszenie płynności finansowej, w tym znaczny wzrost ryzyka niewypłacalności polskich przedsiębiorstw. Dla Skarbu Państwa spadek transakcji handlowych oznaczał będzie pogorszenie się sytuacji makroekonomicznej oraz zmniejszenie wpływów zarówno z tytułu podatków CIT jak i VAT.\nProjektowane rozwiązanie ma na celu ograniczenie ww. ryzyk poprzez przyjęcie poniższych rozwiązań. Proponuje się zastosować instrument wspierający rynek należności handlowych powstałych w okresie 1 kwietnia – 31 grudnia 2020 r. Ewentualne przedłużenie wsparcia, warunkowane długotrwałością pandemii COVID-19, będzie wymagało nowelizacji niniejszego projektowanej ustawy. Projekt upoważnia Radę Ministrów do przyjęcia rządowego programu wsparcia dla rynku ubezpieczeń należności handlowych, w którym zostaną określone szczegółowe warunki tego wsparcia.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Proponowane rozwiązanie polega na umożliwieniu zakładom ubezpieczeń uprawnionym do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach grupy 14 Działu II, o której mowa w załączniku do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (zakłady ubezpieczające ryzyko kredytu) do scedowania (zreasekurowania) części ryzyka na Skarb Państwa w zamian za przekazanie odpowiedniej części składki ubezpieczeniowej. W ten sposób komercyjni ubezpieczyciele należności będą mogli ograniczyć swoje ryzyko związane z możliwością wzrostu liczby i wartości wypłacanych odszkodowań w okresie pogorszenia się koniunktury gospodarczej. Skarb Państwa będzie miał natomiast możliwość, poprzez odpowiednie postanowienia umów reasekuracyjnych, wpływania na politykę oceny ryzyka zakładów ubezpieczeń, dzięki czemu zreasekurowanie portfela może zostać uzależnione od utrzymania przyznawanych limitów kredytowych polskim przedsiębiorcom na poziomie zbliżonym do okresu sprzed wybuchu pandemii COVID-19.\nProponuje się aby cesja ryzyka objęła ubezpieczenia należności zarówno w obrocie krajowym, jak i z transakcji eksportowych z Polski. Udział Skarbu Państwa w ryzyku, w zakresie wypłaty odszkodowań, wynosił będzie 80% do momentu, gdy kwota wypłaconych przez zakład ubezpieczeń odszkodowań objętych ww. umową, pomniejszona o kwoty uzyskane z regresów, osiągnie równowartość 243,75% składki przypisanej brutto przez dany zakład z tytułu ubezpieczeń należności handlowych w 2019 r. W tym czasie udział Skarbu Państwa w wypłacanych odszkodowaniach, w należnej zakładowi zainkasowanej składce ubezpieczeniowej i w uzyskiwanych przez zakład ubezpieczeń w postępowaniach regresowych kwotach będzie równoważny. W przypadku wypłaty odszkodowań mieszczących się kwotowo w zakresie 243,75% - 375% składki przypisanej brutto za zeszły rok, udział Skarbu Państwa w wypłacanych odszkodowaniach wzrósłby do 100% wartości tych odszkodowań i podobnie do Skarbu Państwa zakład ubezpieczeń odprowadzałby wszystkie kwoty uzyskane z regresów dotyczących tych odszkodowań. Zobowiązanie Skarbu Państwa nie będzie mogło przekroczyć kwoty stanowiącej równowartość 375% składki przypisanej brutto zakładu ubezpieczeń z ubezpieczenia należności handlowych w 2019 r.","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","value":"MR","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Olga Ewa Semeniuk Podsekretarz Stanu","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","value":"MR","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2020 r. - ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 16 czerwca 2020 r. w trybie obiegowym","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","value":"zrealizowany","registerId":20476989,"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD99
Rodzaj dokumentu:
projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Z uwagi na sytuację związaną z wpływem COVID-19 na gospodarkę, zakłady ubezpieczeń oferujące ubezpieczenia należności dokonują przeglądu swoich portfeli. Mogą znacznie obniżyć limity lub zlikwidować w ogóle ekspozycję w odniesieniu do wybranych branż, kontrahentów lub rynków. Taki scenariusz będzie zdecydowanie negatywny dla polskiej gospodarki, ponieważ polscy przedsiębiorcy będą mieli ograniczony dostęp do zabezpieczenia swoich transakcji, w wyniku czego obniżeniu mogą ulec obroty handlowe oraz potrzebna będzie dodatkowa płynność w sytuacji ograniczenia możliwości sprzedaży w kredycie kupieckim.
Ubezpieczenie należności handlowych (ubezpieczenie tzw. kredytu kupieckiego) zapewnia ochronę należnych wierzytelności powstałych w okresie trwania ubezpieczenia. W trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeń monitoruje na bieżąco kondycję finansową kontrahentów (odbiorców towarów lub usług). Jeśli kontrahenci nie uregulują swoich zobowiązań np. w wyniku niewypłacalności, ubezpieczony podmiot otrzymuje odszkodowanie za należności z tytułu dostarczonych towarów lub świadczonych usług, łącznie z należnym podatkiem VAT jeśli umowa ubezpieczenia tak stanowi. W ramach umowy ubezpieczenia należności zakład ubezpieczeń przyznaje ubezpieczonemu limity kredytowe na należności od poszczególnych kontrahentów. Limit ten jest maksymalną kwotą należności podlegających ochronie ubezpieczeniowej. W przypadku ubezpieczeń należności handlowych zakład ubezpieczeń może podjąć decyzję o ograniczeniu lub zamknięciu limitu na danego kontrahenta w trakcie okresu ubezpieczenia.
Kredyt kupiecki jest jednym z najważniejszych źródeł krótkoterminowego finansowania przedsiębiorstw. Przedsiębiorca udzielający swojemu kontrahentowi takiego kredytu naraża się na ryzyko braku płatności za swoje towary lub usługi, szczególnie w pogarszającej się sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw. Może on zminimalizować to ryzyko zapewniając sobie ochronę w postaci ubezpieczenia należności handlowych. Ubezpieczenia należności handlowych pełnią w związku z tym bardzo ważną rolę w stabilizacji płynności finansowej przedsiębiorstw. Ubezpieczenie to wpływa też pozytywnie na ocenę zdolności kredytowej danego przedsiębiorstwa, bowiem zabezpiecza jego płynność. Jest również kluczowym produktem wykorzystywanym do poprawy płynności finansowej firm w Polsce, zarówno przez banki w zakresie krótkoterminowego finansowania, gdzie polisa ubezpieczeniowa często stanowi zabezpieczenie finansowania opartego o należności handlowe, jak również przez firmy faktoringowe (i banki) w zakresie faktoringu pełnego.
Wartość ubezpieczonych w 2019 r. transakcji handlowych w kredycie kupieckim realizowanych przez przedsiębiorców mających siedzibę w Polsce szacowana jest na ponad 534 mld zł (wartość obrotu realizowanego zarówno z przedsiębiorcami krajowymi jak i zagranicznymi). Bazując na doświadczeniach z okresu kryzysu finansowego z lat 2008-2009 należy się spodziewać, iż ubezpieczyciele należności w celu ograniczenia ryzyka strat związanych ze spodziewanym wzrostem niewypłacalności polskich przedsiębiorstw oraz zatorami płatniczymi znacząco ograniczą swoją ekspozycję na ryzyko w postaci przyznawanych limitów kredytowych. W zależności od rozwoju sytuacji istnieje zagrożenie, że ekspozycja ta może zostać zredukowana o 20% do 50% (możne to skutkować pomniejszeniem dostępnego finansowania, w postaci linii kredytowych o 80 mld zł) w porównaniu ze stanem przed pojawieniem się pandemii COVID-19. Dla polskich przedsiębiorców oznaczać to będzie ograniczenie możliwości zawierania transakcji handlowych w kredycie kupieckim, a tym samym istotne pogorszenie płynności finansowej, w tym znaczny wzrost ryzyka niewypłacalności polskich przedsiębiorstw. Dla Skarbu Państwa spadek transakcji handlowych oznaczał będzie pogorszenie się sytuacji makroekonomicznej oraz zmniejszenie wpływów zarówno z tytułu podatków CIT jak i VAT.
Projektowane rozwiązanie ma na celu ograniczenie ww. ryzyk poprzez przyjęcie poniższych rozwiązań. Proponuje się zastosować instrument wspierający rynek należności handlowych powstałych w okresie 1 kwietnia – 31 grudnia 2020 r. Ewentualne przedłużenie wsparcia, warunkowane długotrwałością pandemii COVID-19, będzie wymagało nowelizacji niniejszego projektowanej ustawy. Projekt upoważnia Radę Ministrów do przyjęcia rządowego programu wsparcia dla rynku ubezpieczeń należności handlowych, w którym zostaną określone szczegółowe warunki tego wsparcia.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
Proponowane rozwiązanie polega na umożliwieniu zakładom ubezpieczeń uprawnionym do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach grupy 14 Działu II, o której mowa w załączniku do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (zakłady ubezpieczające ryzyko kredytu) do scedowania (zreasekurowania) części ryzyka na Skarb Państwa w zamian za przekazanie odpowiedniej części składki ubezpieczeniowej. W ten sposób komercyjni ubezpieczyciele należności będą mogli ograniczyć swoje ryzyko związane z możliwością wzrostu liczby i wartości wypłacanych odszkodowań w okresie pogorszenia się koniunktury gospodarczej. Skarb Państwa będzie miał natomiast możliwość, poprzez odpowiednie postanowienia umów reasekuracyjnych, wpływania na politykę oceny ryzyka zakładów ubezpieczeń, dzięki czemu zreasekurowanie portfela może zostać uzależnione od utrzymania przyznawanych limitów kredytowych polskim przedsiębiorcom na poziomie zbliżonym do okresu sprzed wybuchu pandemii COVID-19.
Proponuje się aby cesja ryzyka objęła ubezpieczenia należności zarówno w obrocie krajowym, jak i z transakcji eksportowych z Polski. Udział Skarbu Państwa w ryzyku, w zakresie wypłaty odszkodowań, wynosił będzie 80% do momentu, gdy kwota wypłaconych przez zakład ubezpieczeń odszkodowań objętych ww. umową, pomniejszona o kwoty uzyskane z regresów, osiągnie równowartość 243,75% składki przypisanej brutto przez dany zakład z tytułu ubezpieczeń należności handlowych w 2019 r. W tym czasie udział Skarbu Państwa w wypłacanych odszkodowaniach, w należnej zakładowi zainkasowanej składce ubezpieczeniowej i w uzyskiwanych przez zakład ubezpieczeń w postępowaniach regresowych kwotach będzie równoważny. W przypadku wypłaty odszkodowań mieszczących się kwotowo w zakresie 243,75% - 375% składki przypisanej brutto za zeszły rok, udział Skarbu Państwa w wypłacanych odszkodowaniach wzrósłby do 100% wartości tych odszkodowań i podobnie do Skarbu Państwa zakład ubezpieczeń odprowadzałby wszystkie kwoty uzyskane z regresów dotyczących tych odszkodowań. Zobowiązanie Skarbu Państwa nie będzie mogło przekroczyć kwoty stanowiącej równowartość 375% składki przypisanej brutto zakładu ubezpieczeń z ubezpieczenia należności handlowych w 2019 r.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MR
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Olga Ewa Semeniuk Podsekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MR
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2020 r. - ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 16 czerwca 2020 r. w trybie obiegowym
Informacja o rezygnacji z prac nad projektem:
Status realizacji:
zrealizowany