Najważniejsze rozwiązania

• Powstaną nowe placówki dla nieletnich – okręgowe ośrodki wychowawcze.
  • Trafiać do nich będą osoby, które popełniły czyn karalny (przestępstwo lub przestępstwo skarbowe) i skończyły 13 lat.
  • W wyjątkowych przypadkach, w okręgowych ośrodkach wychowawczych będą mogły być umieszczane osoby, które choć nie popełniły czynu karalnego, ale są mocno zdemoralizowane (np. zażywają narkotyki), a stosowane wobec nich środki okazały się nieskuteczne (np. młodzi ludzie wiele razy uciekali z młodzieżowych ośrodków wychowawczych).
  • O umieszczeniu w okręgowym ośrodku wychowawczym zadecyduje sąd rodzinny.
• Wprowadzona zostanie możliwość pozasądowego reagowania na niewłaściwe zachowanie nieletnich.
  • Dyrektor placówki, do której nieletni uczęszcza, będzie mógł podjąć oddziaływania wychowawcze we własnym zakresie – bez konieczności zawiadamiania sądu rodzinnego lub Policji o przejawie demoralizacji lub popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego. Wyjątkiem będą przestępstwa ścigane z urzędu lub przestępstwa skarbowe.
  • Za mniej poważne występki nieletni będą mogli być np. kierowani do prac porządkowych na terenie szkoły i wokół niej. Będzie to możliwe po uzyskaniu zgody od rodziców albo opiekuna nieletniego oraz samego nieletniego. Jeśli takiej zgody nie będzie – dyrektor będzie miał obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego o demoralizacji lub czynie karalnym.
• Określona zostanie minimalna granica wieku odpowiedzialności za demoralizację – na poziomie 10 lat. Dotychczasowe przepisy nie zawierają zapisu o minimalnym wieku takiej osoby.
• Funkcjonować będzie komisja do spraw środka leczniczego dla nieletnich. Będzie ona wskazywać sądom odpowiednią dla nieletniego placówkę, w razie problemów ze zdrowiem psychicznym nastolatka. Obecnie sądy rodzinne muszą same radzić sobie z poszukiwaniem właściwego ośrodka terapeutycznego, co jest skomplikowane i opóźnia pomoc. 
• W okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich zorganizowane zostaną oddziały przeznaczone dla nieletnich wychowanek, które urodziły dziecko i zgłosiły chęć opiekowania się nim.

Nowe przepisy mają wejść w życie, co do zasady, 1 września 2022 r.