W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu małego dziecka „Aktywny rodzic”

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UA9","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UA{#UA_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"A - projekty wynikające z expose","value":"A - projekty wynikające z expose"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"W obliczu dynamicznych zmian demograficznych, społecznych oraz ekonomicznych z jakimi mierzy się Polska na początku XXI wieku, rysuje się potrzeba intensyfikacji działań zmierzających do kompleksowego wsparcia rodzin w ich codziennych wyzwaniach. Istotne w tym kontekście jest zagadnienie umożliwienia i zachęcenia do aktywności zawodowej rodziców dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia (tj. w wieku po zakończeniu urlopu rodzicielskiego na dziecko przez rodzica, a przed osiągnięciem przez dziecko wieku uprawniającego do korzystania z opieki przedszkolnej), w szczególności matek, aby mogły powrócić lub wejść na rynek pracy po przerwie związanej z opieką nad małym dzieckiem. Macierzyństwo i obowiązki opiekuńcze są jedną z głównych przyczyn nierówności płci na rynku pracy. Obecnie rodzice, najczęściej matki, po urodzenia dziecka muszą wybierać między życiem rodzinnym a zawodowym. W tym okresie zdecydowana większość kobiet ma, co do zasady, roczną przerwę, często związaną z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, jednak część z nich wraca do pracy dopiero po kilku latach lub staje się trwale nieaktywna zawodowo. Rolą państwa jest stworzenie kompleksowego systemu wsparcia dla tych rodziców, umożliwiającego im efektywne godzenie ról rodzinnych i zawodowych. \nAnaliza aktywności rodziców dzieci na rynku pracy wskazuje, że wśród ojców-pracowników występuje stale wysoki poziom aktywności zawodowej bez względu na liczbę posiadanych dzieci. Natomiast w przypadku kobiet widoczne jest powiązanie ich aktywności zawodowej z liczbą posiadanych dzieci oraz wiekiem najmłodszego (lub jedynego) dziecka. Według danych Eurostatu wskaźnik zatrudnienia dla kobiet w wieku 20-49 lat w 2022 r. (ostatnie dane) z dziećmi w wieku do lat 6 wyniósł 66,1%. Współczynnik ten dla kobiet z jednym dzieckiem wyniósł 68,9%, z dwójką 68,2% i z trójką lub więcej dzieci 56,2%.\nPonadto zagadnienie umożliwienia i ułatwienia rodzicom dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia aktywności zawodowej nabiera także szczególnego znaczenia w kontekście niekorzystnych tendencji demograficznych w Polsce. Wśród barier wskazywanych przez rodziców w posiadaniu potomstwa Polacy wskazują również brak instytucji opieki dostępnej nie tylko terytorialnie, ale i finansowano, a także brak zaufania do jakości świadczonej opieki nad dziećmi w żłobkach i innych instytucjach opieki nad najmłodszymi dziećmi.\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Projekt ustawy będzie częścią programu „Aktywny Rodzic” – systemowej strategii wspierania rodziców w łączeniu ról zawodowych z rolami rodzicielskimi. Projektowana ustawa stanowi kompleksowe podejście do wspierania rodziców dzieci w tzw. wieku żłobkowym, zapewniając im różnorodne formy wsparcia w zależności od ich potrzeb i sytuacji życiowej.\nProjekt ustawy przewiduje wprowadzenie do systemu prawnego trzech świadczeń wspierających rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowywaniu i rozwoju małego dziecka: „aktywni rodzice w pracy”, „aktywnie w żłobku” oraz „aktywnie w domu”. \nŚwiadczenie „aktywni rodzice w pracy” jest kierowane do aktywnych zawodowo rodziców dziecka w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. W ustawie zdefiniowana zostanie aktywność zawodowa, której poziom/rodzaj będzie uprawniał do otrzymywania ww. świadczenia. Świadczenie to będzie przysługiwać w wysokości 1500 zł miesięcznie przez okres 24 miesięcy od 12 do 35 miesiąca życia dziecka. Od rodziców będzie zależało na co przeznaczą te środki – będą mogli np. sfinansować z nich opiekę sprawowaną przez babcię (w tym emerytkę) na podstawie umowy uaktywniającej (to jest umowy zawieranej z nianią). W przypadku wykorzystania przez rodziców umowy uaktywniającej, składki od tej umowy będą dodatkowo finansowane. Pozwoli to na dokonywanie corocznej waloryzacji wysokości emerytury osoby zatrudnianej na te umowę. Jest to szczególnie istotne dla osób w wieku emerytalnym.\nZamiast funkcjonującego obecnie dofinansowania w wysokości do 400 zł do opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna wprowadzone zostanie świadczenie „aktywnie w żłobku”. Świadczenie to wynosić będzie 1500 zł, nie więcej niż wysokość opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w instytucji opieki.\nŚwiadczenie „aktywnie w domu” będzie stanowiło wsparcie dla rodziców dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia, którzy nie będą uprawnieni lub z własnej woli nie zdecydują się na skorzystanie z dwóch wyżej opisanych świadczeń. Będzie to w szczególności dotyczyć sytuacji, gdy rodzice pozostaną nieaktywni zawodowo i nie będą mogli uzyskać prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub ich dziecko nie będzie uczęszczało do instytucji opieki i nie będą mogli pobierać świadczenia „aktywnie w żłobku”. Świadczenie „aktywnie w domu” będzie przysługiwało na analogicznych zasadach, jak obecnie funkcjonujący rodzinny kapitał opiekuńczy, z tą różnicą, że świadczenie „aktywnie w domu” będzie można uzyskać na każde, w tym na pierwsze i jedyne dziecko w wieku od 12 do 35 miesiąca życia oraz świadczenie „aktywnie w domu” będzie przysługiwało wyłącznie w wysokości 500 zł miesięcznie przez 24 miesiące (nie będzie możliwości pobierania świadczenia w wysokości 1000 zł przez 12 miesięcy, jak ma to miejsce w przypadku rodzinnego kapitału opiekuńczego). Wprowadzenie świadczenia „aktywnie w domu” skutkuje koniecznością uchylenia dotychczas obowiązującej ustawy z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. z 2023 r. poz. 883).\nRodzic będzie miał możliwość, w miarę potrzeb i indywidualnej sytuacji, zmiany, nawet wielokrotnej, jednego świadczenia na inne. Przy czym na to samo dziecko, za dany miesiąc, może być pobierane tylko jedno świadczenie wspierające rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowywaniu i rozwoju małego dziecka.\nProjekt wprowadza zmiany w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3, mające na celu zwiększenie dostępności miejsc i podnoszenie jakości świadczonych usług w tych instytucjach. Ponadto wprowadza regulacje dające ministrowi właściwemu do spraw rodziny możliwość ogłaszania i realizacji programów obejmujących dodatkowe działania w zakresie poprawy jakości opieki w instytucjach opieki na dziećmi do lat 3, promowania i uświadamiania rodzicom jak istotna z punktu widzenia rozwoju małego dziecka jest właściwa opieka instytucjonalna oraz przeprowadzania badań czy ewaluacji wprowadzonych rozwiązań celem ich usprawniania i doskonalenia.\nTym samym projekt ustawy wpisuje się również w założenia i cele strategiczne Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności realizując kamienie milowe obejmujące reformy na rzecz poprawy sytuacji rodziców na rynku pracy poprzez zwiększenie dostępu do wysokiej jakości opieki nad dziećmi do lat 3. Przede wszystkim jest wypełnieniem kamienia milowego A58 G Wejście w życie nowelizacji ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3., zapewniającej stabilne długoterminowe finansowanie usług opieki nad dziećmi do lat 3, ale także kamienia milowego A57 Wdrożenie standardów jakości opieki nad dziećmi, w tym wytycznych edukacyjnych oraz standardów usług opiekuńczych dla dzieci do lat 3, zapewniających wysoką jakość, w tym edukacyjną i opiekuńczą.\n\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MRPiPS","value":"MRPiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Aleksandra Gajewska Sekretarz Stanu ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MRPiPS","value":"MRPiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2024 r. ZREALIZOWANY, Rada Ministrów przyjęła 9 kwietnia 2024 r. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UA9
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
A - projekty wynikające z expose
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
W obliczu dynamicznych zmian demograficznych, społecznych oraz ekonomicznych z jakimi mierzy się Polska na początku XXI wieku, rysuje się potrzeba intensyfikacji działań zmierzających do kompleksowego wsparcia rodzin w ich codziennych wyzwaniach. Istotne w tym kontekście jest zagadnienie umożliwienia i zachęcenia do aktywności zawodowej rodziców dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia (tj. w wieku po zakończeniu urlopu rodzicielskiego na dziecko przez rodzica, a przed osiągnięciem przez dziecko wieku uprawniającego do korzystania z opieki przedszkolnej), w szczególności matek, aby mogły powrócić lub wejść na rynek pracy po przerwie związanej z opieką nad małym dzieckiem. Macierzyństwo i obowiązki opiekuńcze są jedną z głównych przyczyn nierówności płci na rynku pracy. Obecnie rodzice, najczęściej matki, po urodzenia dziecka muszą wybierać między życiem rodzinnym a zawodowym. W tym okresie zdecydowana większość kobiet ma, co do zasady, roczną przerwę, często związaną z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, jednak część z nich wraca do pracy dopiero po kilku latach lub staje się trwale nieaktywna zawodowo. Rolą państwa jest stworzenie kompleksowego systemu wsparcia dla tych rodziców, umożliwiającego im efektywne godzenie ról rodzinnych i zawodowych.
Analiza aktywności rodziców dzieci na rynku pracy wskazuje, że wśród ojców-pracowników występuje stale wysoki poziom aktywności zawodowej bez względu na liczbę posiadanych dzieci. Natomiast w przypadku kobiet widoczne jest powiązanie ich aktywności zawodowej z liczbą posiadanych dzieci oraz wiekiem najmłodszego (lub jedynego) dziecka. Według danych Eurostatu wskaźnik zatrudnienia dla kobiet w wieku 20-49 lat w 2022 r. (ostatnie dane) z dziećmi w wieku do lat 6 wyniósł 66,1%. Współczynnik ten dla kobiet z jednym dzieckiem wyniósł 68,9%, z dwójką 68,2% i z trójką lub więcej dzieci 56,2%.
Ponadto zagadnienie umożliwienia i ułatwienia rodzicom dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia aktywności zawodowej nabiera także szczególnego znaczenia w kontekście niekorzystnych tendencji demograficznych w Polsce. Wśród barier wskazywanych przez rodziców w posiadaniu potomstwa Polacy wskazują również brak instytucji opieki dostępnej nie tylko terytorialnie, ale i finansowano, a także brak zaufania do jakości świadczonej opieki nad dziećmi w żłobkach i innych instytucjach opieki nad najmłodszymi dziećmi.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Projekt ustawy będzie częścią programu „Aktywny Rodzic” – systemowej strategii wspierania rodziców w łączeniu ról zawodowych z rolami rodzicielskimi. Projektowana ustawa stanowi kompleksowe podejście do wspierania rodziców dzieci w tzw. wieku żłobkowym, zapewniając im różnorodne formy wsparcia w zależności od ich potrzeb i sytuacji życiowej.
Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie do systemu prawnego trzech świadczeń wspierających rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowywaniu i rozwoju małego dziecka: „aktywni rodzice w pracy”, „aktywnie w żłobku” oraz „aktywnie w domu”.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” jest kierowane do aktywnych zawodowo rodziców dziecka w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. W ustawie zdefiniowana zostanie aktywność zawodowa, której poziom/rodzaj będzie uprawniał do otrzymywania ww. świadczenia. Świadczenie to będzie przysługiwać w wysokości 1500 zł miesięcznie przez okres 24 miesięcy od 12 do 35 miesiąca życia dziecka. Od rodziców będzie zależało na co przeznaczą te środki – będą mogli np. sfinansować z nich opiekę sprawowaną przez babcię (w tym emerytkę) na podstawie umowy uaktywniającej (to jest umowy zawieranej z nianią). W przypadku wykorzystania przez rodziców umowy uaktywniającej, składki od tej umowy będą dodatkowo finansowane. Pozwoli to na dokonywanie corocznej waloryzacji wysokości emerytury osoby zatrudnianej na te umowę. Jest to szczególnie istotne dla osób w wieku emerytalnym.
Zamiast funkcjonującego obecnie dofinansowania w wysokości do 400 zł do opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna wprowadzone zostanie świadczenie „aktywnie w żłobku”. Świadczenie to wynosić będzie 1500 zł, nie więcej niż wysokość opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w instytucji opieki.
Świadczenie „aktywnie w domu” będzie stanowiło wsparcie dla rodziców dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia, którzy nie będą uprawnieni lub z własnej woli nie zdecydują się na skorzystanie z dwóch wyżej opisanych świadczeń. Będzie to w szczególności dotyczyć sytuacji, gdy rodzice pozostaną nieaktywni zawodowo i nie będą mogli uzyskać prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub ich dziecko nie będzie uczęszczało do instytucji opieki i nie będą mogli pobierać świadczenia „aktywnie w żłobku”. Świadczenie „aktywnie w domu” będzie przysługiwało na analogicznych zasadach, jak obecnie funkcjonujący rodzinny kapitał opiekuńczy, z tą różnicą, że świadczenie „aktywnie w domu” będzie można uzyskać na każde, w tym na pierwsze i jedyne dziecko w wieku od 12 do 35 miesiąca życia oraz świadczenie „aktywnie w domu” będzie przysługiwało wyłącznie w wysokości 500 zł miesięcznie przez 24 miesiące (nie będzie możliwości pobierania świadczenia w wysokości 1000 zł przez 12 miesięcy, jak ma to miejsce w przypadku rodzinnego kapitału opiekuńczego). Wprowadzenie świadczenia „aktywnie w domu” skutkuje koniecznością uchylenia dotychczas obowiązującej ustawy z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. z 2023 r. poz. 883).
Rodzic będzie miał możliwość, w miarę potrzeb i indywidualnej sytuacji, zmiany, nawet wielokrotnej, jednego świadczenia na inne. Przy czym na to samo dziecko, za dany miesiąc, może być pobierane tylko jedno świadczenie wspierające rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowywaniu i rozwoju małego dziecka.
Projekt wprowadza zmiany w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3, mające na celu zwiększenie dostępności miejsc i podnoszenie jakości świadczonych usług w tych instytucjach. Ponadto wprowadza regulacje dające ministrowi właściwemu do spraw rodziny możliwość ogłaszania i realizacji programów obejmujących dodatkowe działania w zakresie poprawy jakości opieki w instytucjach opieki na dziećmi do lat 3, promowania i uświadamiania rodzicom jak istotna z punktu widzenia rozwoju małego dziecka jest właściwa opieka instytucjonalna oraz przeprowadzania badań czy ewaluacji wprowadzonych rozwiązań celem ich usprawniania i doskonalenia.
Tym samym projekt ustawy wpisuje się również w założenia i cele strategiczne Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności realizując kamienie milowe obejmujące reformy na rzecz poprawy sytuacji rodziców na rynku pracy poprzez zwiększenie dostępu do wysokiej jakości opieki nad dziećmi do lat 3. Przede wszystkim jest wypełnieniem kamienia milowego A58 G Wejście w życie nowelizacji ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3., zapewniającej stabilne długoterminowe finansowanie usług opieki nad dziećmi do lat 3, ale także kamienia milowego A57 Wdrożenie standardów jakości opieki nad dziećmi, w tym wytycznych edukacyjnych oraz standardów usług opiekuńczych dla dzieci do lat 3, zapewniających wysoką jakość, w tym edukacyjną i opiekuńczą.

Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MRPiPS
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Aleksandra Gajewska Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MRPiPS
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2024 r. ZREALIZOWANY, Rada Ministrów przyjęła 9 kwietnia 2024 r.
Status realizacji:
Zrealizowany