{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD58","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Szerokie spektrum zagadnień, jakimi zajmuje się psycholog, w szczególności zakres jego oddziaływania na zdrowie i życie odbiorców świadczeń psychologicznych wskazuje, że zawód ten powinny wykonywać osoby o odpowiednich kwalifikacjach i postawie etycznej. Z tego względu zawód psychologa, jako zawód zaufania publicznego, został prawnie uregulowany w ustawie z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. z 2019 r. poz. 1026), zwanej dalej „ustawą”.\nJednakże ustawa ta nie funkcjonuje w praktyce ze względu na liczne wady prawne i legislacyjne. Jest niezgodna z prawem europejskim, ponieważ jej przepisy nie przewidują możliwości odbycia stażu adaptacyjnego lub przeprowadzenia testu umiejętności w ramach procedury uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Ponadto ogranicza formy prowadzenia prywatnej praktyki psychologicznej jedynie do indywidualnej działalności gospodarczej oraz spółki partnerskiej.\nUstawa wskazuje otwarty katalog usług psychologicznych (wyraz: „w szczególności”) przy jednoczesnym braku definicji tych usług (art. 4 ustawy). Nie można zatem ocenić, jakie działanie jest usługą psychologiczną. W konsekwencji nie można zastosować przepisu karnego (art. 61 ustawy), ponieważ nikt nie może podlegać odpowiedzialności karnej gdy nie jest precyzyjnie wskazany czyn podlegający penalizacji. \nDodatkowo poważne wątpliwości budzi konstrukcja art. 6 ustawy odnoszącego się do nadzoru sprawowanego przez ministra właściwego do spraw pracy nad wykonywaniem ustawy. Przepis ten nie określa formy nadzoru, uprawnień nadzorczych, środków prawnych służących ich realizacji, naruszając tym samym art. 7 Konstytucji, który obliguje organy państwa do działania na podstawie i w granicach prawa. Podobnie, w sposób ogólnikowy i nieprecyzyjny, skonstruowano delegację upoważniającą do wydania rozporządzenia w sprawie podyplomowego stażu zawodowego psychologa (art. 8 ust. 9 ustawy), co narusza art. 92 Konstytucji.\nUstawa nie wskazuje również na czym polega ograniczone prawo wykonywania zawodu psychologa, kto jest uprawniony do opracowania programu specjalizacji. Nie zostały wyraźnie określone kompetencje poszczególnych organów samorządu zawodowego psychologów.\nWskazane wyżej nieprawidłowości stworzyły stan niepewności prawa zarówno dla samych psychologów, dla odbiorców świadczeń psychologicznych, a także dla organów administracji publicznej, które nie mogą wykonywać swoich ustawowych obowiązków. Obecnie, pomimo obowiązywania ustawy, nie jest możliwe uzyskanie prawa wykonywania zawodu psychologa, które stosownie do art. 7 ustawy, powstaje z chwilą dokonania wpisu na listę psychologów regionalnej izby psychologów, z uwagi na niepowołanie organów samorządu zawodowego psychologów. \nWskazane wyżej nieprawidłowości spowodowały, że nie zostały wydane żadne akty wykonawcze do ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.\nBrak funkcjonującego systemu odpowiedzialności zawodowej psychologów powoduje, że nie ma podmiotu, do którego mogą być składane skargi na psychologów ani organów odpowiedzialnych za sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem tego zawodu. \nOdbiorcy świadczeń psychologicznych powierzają swoje zdrowie psychiczne osobom, których kwalifikacje nie podlegają ocenie właściwego kompetentnego organu i które nie odbyły stażu. Strony postępowań sądowych kwestionują opinie przedstawiane przez biegłych psychologów, wskazując, że nie mają oni prawa wykonywania zawodu. Przedstawione problemy były przedmiotem wystąpień kierowanych do ministra właściwego do spraw pracy przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Pacjenta, sędziów sądów powszechnych za pośrednictwem Ministerstwa Sprawiedliwości oraz licznych skarg obywatelskich. \nZ uwagi na konieczność dokonania licznych zmian w ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, jej nowelizacja nie jest możliwa. Zgodnie bowiem z § 84 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie zasad techniki prawodawczej, jeżeli zmiany wprowadzane w ustawie miałyby być liczne albo miałyby naruszać konstrukcję lub spójność ustawy, opracowuje się projekt nowej ustawy.\nZawód psychologa jest zawodem zaufania publicznego. Zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji, w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego, których zadaniem jest sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Jest to wyjątek od generalnej zasady wolności wykonywania zawodu wyrażonej w art. 65 ust. 1 Konstytucji i jako taki musi być regulowany w ustawie. Niezbędne jest zatem legislacyjne uregulowanie zasad wykonywania tego zawodu.\nPotrzeba zagwarantowania należytej jakości świadczonych przez psychologów usług przemawia za decyzją o ograniczeniu swobody w wykonywaniu zawodu psychologa i wprowadzeniu projektowanej regulacji.\nWypracowanie jednolitych zasad dotyczących tego zawodu zapewni odpowiedni standard udzielania świadczeń psychologicznych oraz możliwość weryfikacji kompetencji wykonujących go osób.\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Prawna regulacja dostępu do zawodu psychologa umożliwi jego wykonywanie osobom z odpowiednimi kwalifikacjami oraz postawą etyczną. Zakres przedmiotowy projektowanej ustawy określa zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawodu psychologa, zasady i warunki wykonywania zawodu psychologa, zasady organizacji i działania samorządu zawodowego psychologów oraz zasady odpowiedzialności zawodowej psychologa.\nUstawa wskazuje, że zawód psychologa jest zawodem zaufania publicznego, a tytuł zawodowy „psycholog” podlega ochronie prawnej.\nPsycholog uzyskuje prawo wykonywania zawodu z dniem wpisu na Regionalną Listę Psychologów, zwaną „Listą”. Listę prowadzi regionalna rada psychologów, zwana „regionalną radą”. \nRegionalna rada wpisuje na Listę osobę, która spełnia następujące wymagania: \n1) ukończyła w Rzeczypospolitej Polskiej:\na) studia pierwszego stopnia na kierunku psychologia i studia drugiego stopnia na kierunku psychologia oraz uzyskała tytuł zawodowy magistra albo\nb) jednolite studia magisterskie na kierunku psychologia oraz uzyskała tytuł zawodowy magistra lub\n2) posiada dyplom wydany w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, uznany za równoważny z dyplomem uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzającym tytuł zawodowy psychologa, lub \n3) posiada kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa nabyte w państwie członkowskim Unii Europejskiej, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 334);\n4) korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych;\n5) nie była prawomocnie skazana na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego;\n6) posiada znajomość języka polskiego w stopniu wystarczającym do wykonywania zawodu psychologa.\nW przypadku osób, które ukończyły studia w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej – konieczne jest posiadanie dyplomu uznanego za równoważny z dyplomem magistra uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzającego tytuł zawodowy psychologa. Jeżeli osoba posiada uznane w Rzeczypospolitej Polskiej kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa nabyte w państwie członkowskim Unii Europejskiej, również uzyska wpis na Listę.\nUstawa określa zakres danych objętych wpisem oraz dokumenty, które dołącza się do wniosku.\nOd wniosku o wpis na Listę pobierana jest opłata w wysokości nie wyższej niż 10% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.\nOd dnia uzyskania wpisu na Listę, psycholog wykonuje zawód samodzielnie. Psycholog wykonuje zawód zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej i z należytą starannością oraz z zasadami etyki zawodowej określonymi w Kodeksie Etyki Zawodowej, a także z poszanowaniem prywatności i godności osobistej odbiorców świadczeń psychologicznych, którym udziela świadczeń psychologicznych.\nRegionalna rada podejmuje uchwałę w przedmiocie wpisu na Listę. Do uchwał regionalnej rady psychologów i Krajowej Rady Psychologów stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775), dotyczące decyzji administracyjnej. Od ostatecznej uchwały skargę do sądu administracyjnego może wnieść także minister właściwy do spraw pracy. W sprawach ostatecznej uchwały, w których skargę do sądu administracyjnego wniósł inny uprawniony podmiot, minister właściwy do spraw pracy może wziąć udział w postępowaniu sądowym na prawach przysługujących prokuratorowi.\nPo uzyskaniu wpisu na Listę, psycholog współpracuje z opiekunem w sprawach dotyczących rozwoju zawodowego. Celem opieki jest rozwinięcie w praktyce etycznych standardów wykonywania zawodu psychologa, wzmocnienie kompetencji zawodowych oraz udzielanie wsparcia psychologowi rozpoczynającemu wykonywanie zawodu. Listę opiekunów prowadzi właściwa regionalna rada. Ramowe zasady rozwoju zawodowego lub współpracy z opiekunem ustala Krajowy Zjazd. Listę opiekunów prowadzi właściwa regionalna rada. Okres opieki trwa 12 miesięcy i kończy się wydaniem przez opiekuna pisemnej opinii na temat rozwoju zawodowego i kontynuacji wykonywania zawodu przez psychologa.\nWykonywanie zawodu psychologa polega na udzielaniu świadczeń psychologicznych. Określony został zamknięty katalog usług psychologicznych oraz są zdefiniowane ich poszczególne rodzaje. Za wykonywanie zawodu psychologa uważa się także prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii oraz działalności dydaktycznej w zakresie psychologii.\nPsycholog ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji przekazanych przez odbiorcę świadczeń psychologicznych oraz ochrony danych osobowych uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu, przewidziane są jednak wyjątki od tej zasady, np. gdy wynika to z odrębnych przepisów czy odbiorca świadczeń psychologicznych lub jego przedstawiciel ustawowy wyrażą pisemną zgodę na ujawnienie tajemnicy, po uprzednim poinformowaniu ich o skutkach jej ujawnienia.\nPsycholog ma obowiązek prowadzenia dokumentacji psychologicznej odbiorcy świadczeń psychologicznych. Dokumentacja psychologiczna jest objęta tajemnicą zawodową psychologa. Przechowuje się ją w postaci papierowej lub elektronicznej w warunkach organizacyjnych i technicznych zapewniających jej ochronę przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą oraz uniemożliwiających dostęp osób nieupoważnionych. Określone zostały również zasady prowadzenia, przechowywania, przekazywania i niszczenia dokumentacji psychologicznej.\nPsycholog ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego poprzez kształcenie ustawiczne. Doskonalenie zawodowe, w tym superwizja, jest organizowane przez samorząd zawodowy psychologów w ustalonych okresach edukacyjnych. Przebieg doskonalenia zawodowego psychologa dokumentuje się w karcie doskonalenia zawodowego.\nPsychologowie są zorganizowani na zasadach samorządu zawodowego, który jest niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlega tylko przepisom ustaw. \nAlternatywną opcją, która była rozpatrywana, było powierzenie funkcji samorządu zawodowego jednej z organizacji psychologów. Byłoby to jednak zaprzeczeniem zasady samorządności, której wyrazem jest powoływanie samorządu zawodowego, decydującego o sprawach danej grupy zawodowej niezależne od nadrzędnej władzy. Z uwagi na obligatoryjną przynależność do samorządu dla osób chcących wykonywać dany zawód, żadna z organizacji psychologów nie powinna być uprzywilejowana w procesie powoływania organów samorządu zawodowego. Rozwiązanie takie wykluczałoby bowiem pozostałą część środowiska zawodowego w wyznaczaniu form i standardów pracy psychologów i dlatego zostało odrzucone.\nPrzynależność do samorządu jest obowiązkowa. Samorząd jest dwustopniowy. Jednostkami organizacyjnymi samorządu jest Krajowa Izba oraz regionalne izby psychologów. Liczba i obszar działania poszczególnych regionalnych izb jest ustalana przez Krajowy Zjazd z tym zastrzeżeniem, że nie może być mniejsza niż cztery. Obszar Regionalnych Izb musi uwzględniać podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej na województwa. Siedzibą Krajowej Izby jest Warszawa.\nDo zadań samorządu należy w szczególności sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa, ustanawianie zasad etyki zawodowej dotyczących wykonywania zawodu psychologa oraz dbanie o ich przestrzeganie, prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej psychologów, reprezentowanie psychologów i ochrona ich interesów zawodowych, doskonalenie zawodowe psychologów, współdziałanie z organami administracji publicznej oraz organizacjami w kraju i za granicą w sprawach dotyczących wykonywania zawodu psychologa, a także opiniowanie aktów prawnych dotyczących zawodu psychologa.\nWskazane zostały organy samorządu oraz zakres ich zadań. Na szczeblu centralnym organami Krajowej Izby Psychologów są: Krajowy Zjazd, Krajowa Rada, Krajowa Komisja Rewizyjna, Krajowa Komisja Dyscyplinarna oraz Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny. Na szczeblu regionalnym organami regionalnej izby są: regionalny zjazd, regionalna rada, regionalna komisja rewizyjna, regionalna komisja dyscyplinarna oraz regionalny rzecznik dyscyplinarny. Kadencja organów samorządu trwa cztery lata. \nWprowadzenie dla organów samorządu możliwości obradowania na posiedzeniach prowadzonych z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej ułatwi organizację spotkań.\nSamorząd reprezentuje osoby wykonujące zawód zaufania publicznego oraz sprawuje pieczę nad wykonywaniem tego zawodu. Samorząd ponadto dokonuje czynności związanych z dopuszczeniem do wykonywania zawodu oraz ustala zasady etyki zawodowej, w celu zapewnienia standardów należytego wykonywania zawodu. Dysponuje również karami dyscyplinarnymi, między innymi odnoszącymi się wprost do prawa wykonywania zawodu (zawieszenie prawa wykonywania zawodu, pozbawienie prawa wykonywania zawodu). \nPonadto określone zostały przesłanki odpowiedzialności dyscyplinarnej, co umożliwi zgłaszanie nieprawidłowości lub wnoszenie skarg do podmiotu ustawowo uprawnionego do prowadzenia postępowań dyscyplinarnych wobec psychologów. Odpowiedzialność dyscyplinarna psychologów nie wyłącza odpowiedzialności przewidzianej w odrębnych przepisach. Karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, kara pieniężna w wysokości nie wyższej niż 100% przeciętnego wynagrodzenia, zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 3 miesięcy do 3 lat oraz skreślenie z Listy skutkujące pozbawieniem prawa do wykonywania zawodu psychologa. Obok tych kar można orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od roku do 5 lat.\nPrzewidziana została szczegółowa procedura postępowania dyscyplinarnego. \nW celu zapobieżenia niebezpieczeństwu preferowania przez samorząd zawodowy interesu partykularnego kosztem interesu publicznego, mającego stanowić granicę i cel przypisania zadań publicznych tworzonemu ustawowo samorządowi, w ustawie wprowadzono nadzór nad działalnością samorządu pełniony przez ministra właściwego do spraw pracy. W ramach nadzoru minister właściwy do spraw pracy może:\n1) wnieść skargę do sądu administracyjnego od ostatecznej uchwały regionalnej rady w przedmiocie wpisu na Listę, od ostatecznej uchwały regionalnej rady o odmowie przyznania prawa wykonywania zawodu psychologa oraz od ostatecznej uchwały Krajowej Rady rozpatrującej odwołanie wnioskodawcy w przedmiocie odmowy przyznania prawa wykonywania zawodu psychologa; \n2) zaskarżyć do Sądu Najwyższego uchwały organów samorządu pod zarzutem niezgodności z prawem, w celu realizacji tego uprawnienia Krajowa Rada przesyła ministrowi właściwemu do spraw pracy uchwały Krajowej Rady i Krajowego Zjazdu, a regionalna rada – odpowiednio uchwały regionalnej rady i regionalnego zjazdu;\n3) zwrócić się do Krajowego Zjazdu, regionalnego zjazdu, Krajowej Rady lub regionalnej rady z wnioskiem o podjęcie uchwały w sprawie należącej do właściwości samorządu psychologów;\n4) wnioskować o zwołanie Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu;\n5) złożyć do Sądu Apelacyjnego w Warszawie odwołanie od orzeczenia wydanego przez Krajową Komisję Dyscyplinarną.\nPonadto w celu zagwarantowania wykonywania nadzoru przez ministra właściwego do spraw pracy, zobowiązano Krajową Radę do przesyłania ministrowi właściwemu do spraw pracy, w terminie do dnia 31 maja, informacji z działalności samorządu psychologów za rok poprzedni. \nPrzewidziana jest odpowiedzialność karna za:\n1) posługiwanie się tytułem zawodowym psychologa przez osobę nieposiadającą prawa wykonywania zawodu psychologa;\n2) udzielanie świadczeń psychologicznych przez osobę nieposiadającą prawa wykonywania zawodu psychologa;\n3) dopuszczenie do udzielania świadczeń psychologicznych osoby, która nie posiada prawa wykonywania zawodu psychologa.\nPrzepisy ustawy nie naruszają wynikających z odrębnych przepisów uprawnień i obowiązków psychologów, zasad dotyczących wydawania orzeczeń psychologicznych oraz terminu ich ważności, a także trybu odwoławczego w zakresie orzecznictwa psychologicznego. Przepisy ustawy nie naruszają także uprawnień psychologów do posługiwania się tytułem specjalisty uzyskanym stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2023 r. poz. 506).\nNie ma możliwości osiągnięcia celu środkami pozalegislacyjnymi.\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MRPiPS","value":"MRPiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Agnieszka Dziemianowicz-Bąk Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MRPiPS","value":"MRPiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"I kwartał 2026 r. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}