Rząd realizuje zapowiedzi dotyczące deregulacji i ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Nowe przepisy przewidują deregulację prawa gospodarczego i administracyjnego, w tym poprawę środowiska prawnego, w którym działają polskie firmy. Do głównych zmian należą ułatwienia przy podejmowaniu pierwszych kroków w biznesie, prostsze zasady wykonywania działalności gospodarczej oraz prawo przyjazne przedsiębiorcom. Z 12 do 6 dni skróci się maksymalny czasu kontroli mikroprzedsiębiorców.

Pierwszy pakiet deregulacyjny przewiduje blisko 40 zmian, które poprawiają warunki prowadzenia działalności gospodarczej. Ich celem jest zmniejszenie liczby zbędnych i nadmiernych przepisów, dzięki czemu obywatele i przedsiębiorcy zaoszczędzą czas oraz pieniądze. Nowe rozwiązania zapewnią także szybsze i sprawniejsze procedury administracyjne, co przełoży się na efektywność pracy administracji. Poprawią się ponadto warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.  

Najważniejsze rozwiązania

• Wprowadzone zostają bardziej przystępne zasady kontroli działalności gospodarczej.
  • Z 12 do 6 dni skróci się maksymalny czas kontroli mikroprzedsiębiorców.
  • Częstotliwość planowych kontroli zostaje dostosowana do poziomu ryzyka związanego z wykonywaną przez przedsiębiorcę działalnością – im mniejsza kategoria ryzyka, tym mniejsza liczba kontroli.
  • Organ, które przeprowadzają kontrole działalności gospodarczej, np. ZUS, Inspekcja Handlowa i inne, będą musiały publikować informację o kategorii ryzyka przypisanej do poszczególnych przedsiębiorców podlegających kontroli.
  • Przed rozpoczęciem kontroli, każdy organ będzie musiał doręczyć przedsiębiorcy wstępną listę informacji i dokumentów, które powinien udostępnić. Rozwiązanie to usprawni organizację i przebieg kontroli.
  • Przedsiębiorca będzie mógł wnieść sprzeciw wobec czynności kontrolnych.
    • Będzie to możliwe w przypadku, gdy organ w sposób nieuprawniony powołuje się na okoliczności uzasadniające niestosowanie ograniczeń kontroli określonych w Prawie przedsiębiorców, np. ze względu na podejrzenie popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary.
    • Do tej pory sprzeciw wobec takich czynności był niemożliwy.
• Wprowadzone zostają ułatwienia przy podejmowaniu pierwszych kroków w biznesie. Chodzi w szczególności o ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej, której nie trzeba rejestrować.
  • Jednoznaczne rozstrzygnięto, że – co do zasady – osoby wykonujące działalność nierejestrową powinny posługiwać się w obrocie gospodarczym numerem PESEL.
  • Dzięki rozwiązaniu, wyeliminowane zostaną wątpliwości dotyczące funkcjonowania działalności nierejestrowej.
• Uproszczone zostają zasady wykonywania działalności gospodarczej.
  • W urzędzie nie trzeba już będzie przedkładać dokumentu prokury lub pełnomocnictwa, jeżeli umocowanie da się wykazać w publicznych rejestrach, np. KRS.
  • Wprowadzona zostaje zmiana definicji rzemiosła i rzemieślnika.
    • Nowe przepisy umożliwią przedsiębiorcom rzemieślnikom szeroki wybór prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej.

• Poprawi się relacja między administracją publiczną a przedsiębiorcami. Usprawniona zostaje także praca urzędów.
  • Wprowadzona zostaje możliwość umarzania z urzędu należności dotyczących kar administracyjnych, w tym także zaległych kar.
    • Rozwiązanie umożliwi wyeliminowanie administracyjnych kar pieniężnych, m.in. w stosunku do których egzekucja nie będzie skuteczna, np. z powodu braku majątku.
  • Na szerszą skalę stosowane będą tzw. wezwania miękkie, czyli możliwość wystąpienia do przedsiębiorcy bez wszczynania postępowania. Takie rozwiązanie stosowane jest z powodzeniem w sprawach dotyczących praw konsumentów.
  • Wprowadzone zostają dodatkowe bodźce zachęcające do mediacji w sprawach administracyjnych.
  • Organ administracji nie będzie żądał od przedsiębiorcy, aby posługiwał się pieczątką, jeżeli obowiązek taki nie wynika z przepisów.
  • Organy administracji będą mogły wydawać tzw. decyzje hybrydowe.
    • W przypadku, gdy decyzja administracyjna wydana w postaci papierowej ma zawierać wiele załączników, to – za zgodą przedsiębiorcy – będą one mogły być przekazane na trwałym nośniku informacji.
  • Wprowadzona zostaje elektronizacja postępowań przed Krajową Izbą Odwoławczą.
    • Dzięki temu możliwe będzie prowadzenie zdalnych rozpraw przed KIO.

• Umożliwione zostaje zawieranie umowy leasingu w formie dokumentowej.

• Prawo gospodarcze stanie się bardziej przyjazne przedsiębiorcom.
  • Projekty ustaw, które nakładają obowiązki na przedsiębiorców będą musiały mieć 6 miesięczne vacatio legis.
  • Wprowadzona zostaje zasada równoważenia obowiązków administracyjnych, nawiązująca do koncepcji tzw. „one in, one out”.
    • Chodzi o to, aby przy projektowaniu nowych obowiązków, projektodawca dążył do zmniejszenia obciążeń wynikających z przepisów, które obowiązują już w danej dziedzinie.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie zasadniczo od 1 maja 2025 roku, z wyjątkiem przepisów odnoszących się do postępowań odwoławczych przed KIO, które zaczną obowiązywać 1 stycznia 2026 roku.