UD143

Projekty ustaw

D – pozostałe projekty

Projekt ustawy ma na celu wprowadzenie zmian:
– w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37, 1222 i 1248), dalej jako „k.p.k.”, oraz w ustawie z dnia z dnia 24 sierpnia 2001 r. – kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2024 r. poz. 977 i 1544), które regulują następujące kwestie:
1) rozszerzenie funkcjonowania portalu informacyjnego sądów powszechnych o wnoszenie do sądu pism poprzez umożliwienie umieszczanie ich treści w portal;
2) umożliwienie szerszego stosowania komunikacji elektronicznej w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych;
3) dostosowanie polskiego prawa krajowego do postanowień ratyfikowanej w dniu 26 Kwietnia 2024 r. umowy międzynarodowej – Protokół między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 24 maja 1993 r.;
4) uregulowanie kwestii w zakresie rozwiązania problemu niemożliwości sprowadzenia ściganych z niektórych państw z uwagi na brak dwustronnej umowy o ekstradycji lub innych wielostronnych umów sektorowych w sprawach karnych wiążących Polskę i dane państwo w odniesieniu do określonego typu przestępstwa;
5) w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U z 2024 r. poz. 334), dalej jako „p.u.s.p.”, umożliwiających Ministrowi Sprawiedliwości żądania sądowych lub informacji z takich akt. W konsekwencji należało ująć odpowiednie zmiany w ustawie z dnia z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2024 r. poz. 390).
Ad.1. W dniu 14 marca 2024 r. wszedł w życie art. 133a k.p.k. umożliwiający w postępowaniach karnych i wykroczeniowych, doręczanie pism procesowych lub innych pism przez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym za pośrednictwem portalu informacyjnego funkcjonującego w sądach.
Rozwiązania przewidziane w tym przepisie ograniczają się jedynie do dokonywania za pośrednictwem portalu informatycznego doręczeń pism prokuratorowi, obrońcy i pełnomocnikowi będącemu adwokatem lub radcą prawnym oraz Prokuratorii Generalnej.
Istnieją jednak możliwości techniczne po stronie portalu informacyjnego, umożliwiające dwustronną komunikację elektroniczną z sądem. Wprowadzenie rozwiązań tego rodzaju postulowane jest przez różne podmioty. Pisma w tym zakresie skierował m.in. Prezes Najwyższej Izby Kontroli. Naczelna Rada Adwokacka złożyła petycję w przedmiocie
rozszerzania funkcjonalności portalu informacyjnego i umożliwienia za jego pośrednictwem składania pism do sądu.
Z uwagi na fakt, że rozwiązania umożliwiające składanie pism za pośrednictwem portalu informacyjnego wiążą się z funkcjonowaniem określonych systemów informatycznych, zachodzi potrzeba wprowadzania ich w sposób stopniowy.
Pozwoli to na należyte dostosowanie systemów informatycznych do pojawiających się potrzeb i zapewni bezpieczeństwo w ich funkcjonowaniu oraz umożliwi sądom i stronom sukcesywne wdrożenie w nowe rozwiązania techniczne i legislacyjne.
Na początkowym etapie wprowadzenia możliwości składania pism przez portal informacyjny, zasadnym jest wprowadzenie ograniczeń podmiotowych i przedmiotowych.
Zaproponowane w projektowanych przepisach regulacje zmierzają do wprowadzenia możliwości wnoszenia do sądu pism przez prokuratora, obrońcę i pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym oraz Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, za pośrednictwem kont posiadanych w portalu informacyjnym (zgodnie z aktualnie obowiązującym art. 133a k.p.k., podmiotom tym doręczane są pisma za pośrednictwem portalu) i jedynie w przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie. Projektowane przepisy przewidują możliwość wniesienia do sądu przez portal informacyjny: wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, środków odwoławczych, a także odpowiedzi na środek odwoławczy i pism w toku postępowania odwoławczego, zarówno na gruncie kodeksu postępowania karnego jaki postępowania w sprawach o wykroczenia.
Na aktualnym etapie informatyzacji sądów, zasadnym jest, aby możliwości wnoszenia pism do sądu za pośrednictwem portalu informacyjnego miały charakter fakultatywny. Oznacza to, że wybór sposobu wniesienia pisma należałby do podmiotów uprawnionych do skorzystania z tych możliwości. Dotychczasowe formy wnoszenia pism do sądu czy przez złożenie pisma na biurze podawczym lub za pośrednictwem operatora pocztowego, byłyby nadal dostępne.
Niewątpliwie umożliwienie składania pism przez portal informacyjny, ułatwiałoby wykonywanie czynności procesowych wskazanym w przepisie podmiotom, obniżałoby koszty tych czynności. Pozytywnie wpłynęłoby na sprawność postępowania, a także przyczyniałoby się do przyśpieszenia postępowań (z chwilą wniesienia pismo byłoby już faktycznie w sądzie) oraz usprawniałaby czynności sądowe (pismo nie trafiałoby na biuro podawcze, gdzie następnie jest przekazywane do właściwego wydziału, a potem dołączane do sprawy, tylko od razu znalazłoby się w sprawie, której dotyczy).
Nadto w projekcie zaproponowano możliwość rozszerzenia portalu na dokonywanie doręczeń pism przez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym – dla stron postępowania. To rozwiązanie miałoby również charakter fakultatywny.
Wybór takiego sposobu doręczeń należałby do strony, która dokonała wyboru takiego sposobu doręczania jej pism.
Mając na względzie okoliczność, że doręczanie pism dla stron postępowania przez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym, byłoby możliwe jedynie w sytuacji, gdy strona posiada konto w portalu informacyjnym i od jej woli zależny jest wybór takiego sposobu doręczeń, zasadnym jest wprowadzenie rozwiązania, że oświadczenie o wyborze (lub rezygnacji) z doręczeń za pośrednictwem portalu informacyjnego, należy złożyć za pośrednictwem tegoż portalu (opatrując to oświadczenie podpisem elektronicznym, zaufanym lub osobistym).
Rozwiązanie będzie niosło za sobą pozytywne skutki. Umożliwienie dokonywania doręczeń pism przez portal informacyjny stronom (które wniosą o taki sposób dokonywania doręczeń), istotnie usprawni pracę sądów (odciążeni zostaną pracownicy sekretariatów sądowych z pracochłonnej obsługi korespondencji papierowej), nadto skutkować będzie zmniejszeniem wydatków z tytułu doręczenia korespondencji za pośrednictwem operatora pocztowego. Ułatwił i usprawni obiór korespondencji stronom (bez konieczności wizyty w urzędzie pocztowym).
Ad. 2. Projekt przewiduje nowelizację art. 613 k.p.k., która ma na celu szersze otwarcie wymiaru sprawiedliwości na komunikację elektroniczną w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych. Już obecnie bieżąca korespondencja robocza w obrocie międzynarodowym (przekazywanie pism i wiadomości w sprawach wywołanych wnioskami, o których mowa w Dziale XIII k.p.k., tj. w szczególności o ekstradycję, pomoc prawną, przekazanie orzeczenia do wykonania, ale nie będących wnioskami jako takimi) prowadzona jest powszechnie pocztą elektroniczną. Proponowany przepis art. 613 § 3 k.p.k. nie ma celu zmiany tej dobrej praktyki, dlatego odnosi się do „wniosku”, tj. pisma inicjującego postępowanie w sprawie.
W stosunkach z niektórymi państwami istnieją też instrumenty międzynarodowe pozwalające na kierowanie samych wniosków w formie elektronicznej. Przykładami mogą być art. 10 ust. 4 Decyzji Ramowej o ENA (implementowany w art. 607d § 4 k.p.k.) lub art. 7 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi o współpracy prawnej w sprawach karnych, podpisanej w Abu Dhabi dnia 22 września 2022 r. Projektowany art. 613 § 3 k.p.k. będzie funkcjonować obok, a nie zamiast już funkcjonujących przepisów (klauzula „bez uszczerbku”). Będzie wskazywał na dodatkowe uprawnienie Ministra Sprawiedliwości do określenia elektronicznej formy przekazywania wniosków także z państwami w stosunkach, z którymi podobne instrumenty nie funkcjonują.
Minister będzie mógł określić: (1) państwa obce, (2) rodzaje wniosków, które w obrocie z tymi państwami mogą być przekazywane za pomocą środków komunikacji elektronicznej, (3) szczegółowy sposób tej komunikacji (np. to, że przekazanie wniosku jest dopuszczane w wypadku, gdy odbywa się pocztą elektroniczną w sposób umożliwiający stwierdzenie autentyczności przekazywanych dokumentów albo ewentualne wypadki, gdy dokumenty muszą być opatrzone podpisem elektronicznym lub pieczęcią elektroniczną).
Minister weźmie pod uwagę w jakim zakresie elektronizacja obrotu jest prawnie dopuszczalna z uwagi na regulacje krajowe partnera zagranicznego oraz normy prawa międzynarodowego i faktycznie zasadna, uwzględniając wszystkie istotne okoliczności, w tym dobro postępowania karnego, konieczność zapewnienia jego sprawnego toku, stopień
wiarygodności danego państwa i jego doświadczenie w komunikacji elektronicznej.
Ad. 3. Zmiany projektowane w art. 611 k.p.k. związane są z ratyfikowaną w dniu 26 kwietnia 2024 r. umową międzynarodową – Protokół między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 24 maja 1993 r. (Dz. U. poz. 651). Wprowadza ona możliwość przekazania do wykonania kary (środka) o charakterze nie izolacyjnym i bezpośredni tryb przekazywania wniosków w tego rodzaju sprawach między polskimi sądami a właściwymi organami ukraińskimi.
Związanie się przez Polskę Protokołem wymaga dostosowania polskiego prawa krajowego do jego postanowień.
Uznano, że zachodzi konieczność wprowadzenia zmodyfikowanego wariantu postępowania w przedmiocie przejęcia i przekazania orzeczeń do wykonania, uregulowanego w Rozdziale 66 k.p.k. Zmodyfikowane postępowanie będzie dotyczyło tylko kar i środków o charakterze nie izolacyjnym przekazywanych na podstawie umowy międzynarodowej.
Istotą zaproponowanych zmian jest zasadniczy brak udziału Ministra Sprawiedliwości w postępowaniu, z możliwością powrotu do rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych, to jest z udziałem Ministra Sprawiedliwości, jeśli tak postanowi oraz umożliwienie wszczęcia postępowania z urzędu.
Zmiana proponowana w art. 611 k.p.k. polegająca na uchyleniu § 2 i dodaniu po § 3 § 3a związana jest z potrzebą precyzyjnego uregulowania właściwości sądu orzekającego na podstawie Umowy zmienionej Protokołem. Obecna regulacja art. 611 § 2 k.p.k. może nie być wystarczająca.
Ad. 4. Proponowana nowelizacja art. 618 § 1 k.p.k. ma na celu rozwiązanie problemu niemożliwości sprowadzenia ściganych z niektórych państw z uwagi na brak dwustronnej umowy o ekstradycji lub innych wielostronnych umów sektorowych w sprawach karnych wiążących Polskę i dane państwo w odniesieniu do określonego typu przestępstwa. Z
praktyki Ministerstwa Sprawiedliwości, Prokuratury Krajowej oraz CBŚP wynika, że w takim przypadku państwa takie, w tym np. Republika Dominikany, są skłonne do współpracy w ramach postępowania deportacyjnego z zastrzeżeniem, że nie będą ponosić kosztów deportacji (w tym biletów lotniczych dla ściganego i eskortujących go funkcjonariuszy państwa obcego i kosztów ponoszonych przez polskie organy ścigania ewentualnie asystujące organom państwa obcego wykonującym czynności za granicą). W obecnym stanie prawnym zaliczenie kosztów postępowania deportacyjnego do kosztów sądowego postępowania ekstradycyjnego budzi jednak poważne wątpliwości. Ministerstwo Sprawiedliwości, Prokuratura Krajowa ani polskie sądy nie mają podstaw do ponoszenia kosztów deportacji przeprowadzanej przez państwo obce. W tej sytuacji osoba ścigana pozostaje w praktyce bezkarna, a państwa, o których mowa, stają się bezpiecznymi azylami dla sprawców poważnych przestępstw. Użyte w projektowanym przepisie pojęcia „zobowiązanej do powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej” nie ma charakteru techniczno-prawnego. Nie odnosi się do żadnej konkretnej instytucji prawa obcego. Swoim zakresem obejmuje każde postępowanie związane z przymusowym wydaleniem obywatela polskiego z
państwa obcego bez względu na jego szczególną nazwę w obcym systemie prawnym (np. deportacja, usunięcie, zobowiązanie do opuszczenia kraju).
Projektowana nowelizacja pozwoli – w sprawach, które na to zasługują ze względu na swoją wagę – do uznania kosztów deportacji do wydatków Skarbu Państwa w rozumieniu Kodeksu postępowania karnego. Decyzję o zaliczeniu, zawsze fakultatywną, podejmował będzie organ procesowy.
Ad. 5. Proponowana zmiana w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych jest związana ze zmianami wprowadzanymi w k.p.k. związanymi z decyzją Ministra Sprawiedliwości o przejęciu sprawy lub przekazaniu orzeczenia do wykonania Jego ocena czy sprawa powinna być przejęta, musi być podjęta na podstawie jej akt. Zasadnym
wydaje się więc wprowadzenie do ustawy, możliwości żądania przez Ministra Sprawiedliwości akt sądowych lub informacji z takich akt.
Ad. 6. Zmiana w ustawie z dnia z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze jest konsekwencją regulacji wprowadzonych w art. 53e p.u.s.p., zgodnie z którym istnieje obligatoryjność posiadania konta w portalu informacyjnym powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.

Zmiany w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego.
Dodanie art. 116a k.p.k.
Z uwagi na fakt, że w obowiązującym stanie prawnym przepis art. 116 k.p.k. przewiduje jako formę składania wniosków i innych oświadczeń przez strony i innych uprawnionych do wzięcia udziału w czynności procesowej na piśmie albo ustnie do protokołu, niezbędnym jest wprowadzenie przepisu stanowiącego podstawę do wnoszenia pism poprzez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym w sposób umożliwiający uzyskanie przez wnoszącego pismo dokumentu elektronicznego potwierdzającego wniesienie pisma do sądu.
Dodanie w art. 119 w § 1 po pkt 2 pkt 2a k.p.k.
Art. 119 § 1pkt 1-4 zawiera wymogi formalne pisma procesowego, niezbędnym jest uzupełnienie dla potrzeb wprowadzanej regulacji tego katalogu o numer wpisu na właściwą listę obrońcy lub pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym.
Dodanie w art. 119 § 3 k.p.k.
W art. 119 § 3 k.p.k. wskazano, że pismo procesowe wniesione za pośrednictwem portalu informacyjnego opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, a w przypadku prokuratora także zaawansowanym podpisem elektronicznym wydawanym przez właściwe jednostki organizacyjne prokuratury.
Dodanie w art. 119 § 4 k.p.k.
Przepis ten stanowić będzie upoważnienie dla Ministra Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw cyfryzacji do wydania rozporządzenia określającego sposób wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem portalu informacyjnego oraz elektroniczną postać, w której te pisma są wnoszone, mając na uwadze skuteczność ich wnoszenia, konieczność zapewnienia sprawnego toku postepowania, a także ochronę praw osób wnoszących pisma.
Dodanie art. 119a k.p.k.
Przepis wprowadza wymóg wskazania, że do pisma wnoszonego za pośrednictwem portalu informacyjnego dołącza się poświadczone elektronicznie odpisy załączników, a także że elektroniczne poświadczenie odpisu dokumentu przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej następuje z chwilą wprowadzenia przez tego pełnomocnika dokumentu do portalu informacyjnego
Dodanie art. 124a k.p.k.
Celem wprowadzenia tego przepisu jest określenie terminu zachowanego dla wniesienia pisma wniesionego w sposób wskazany w art. 116a. Pismo będzie uznane za wniesione w chwili wskazanej w elektronicznym potwierdzeniu wniesienia pisma.
Dodanie art. 128 § 3 k.p.k.
Dodanie w art. 128 § 3 k.p.k., jest reakcją na istniejący w niektórych sądach problem interpretacyjny co do możliwości doręczania orzeczeń i zarządzeń, poprzez umieszczenie ich w treści w portalu informacyjnym. Rozwiązanie to usunie niejasności i spowoduje, że sądy nie będą miały wątpliwości w dokonywaniu doręczeń przez portal informacyjny
orzeczeń i zarządzeń.
Zmiana treści art. 133a § 1 k.p.k.
Mając na uwadze fakt, że strona będzie miała prawo wyboru sposobu doręczenia pism sądowych poprzez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym zasadnym jest wprowadzenie zmiany w art. 133a § 1 poprzez dodanie podmiotu w postaci strony postępowania, przyjęto również w miejsce określenia „pism procesowych lub innych pism” określenia „pism sądowych”. Jest to uzasadnione tym, że art.133a wprowadza do postępowania karnego regulację zawartą w art. 53e § 1 p.u.s.p., która stanowi, że pisma sądowe doręcza się adwokatom, radcom prawnym, rzecznikom patentowym, prokuratorowi Prokuratorii Generalnej i organowi emerytalnemu określonemu przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych drogą elektroniczną za pośrednictwem kont w systemie teleinformatycznym (portal informacyjny).
Dodanie w art. 133a § 1a k.p.k.
Projektowana regulacja wprowadza możliwość rozszerzenia portalu na dokonywanie doręczeń pism przez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym – dla stron postępowania. Ponieważ doręczanie pism dla stron postępowania przez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym, byłoby możliwe jedynie w sytuacji, gdy strona posiada konto w portalu informacyjnym i od jej woli zależny jest wybór takiego sposobu doręczeń, zasadnym jest wprowadzenie rozwiązania, że oświadczenie o wyborze (lub rezygnacji) z doręczeń za pośrednictwem portalu informacyjnego, należy złożyć za pośrednictwem tegoż portalu (opatrując to oświadczenie podpisem elektronicznym, zaufanym lub osobistym).
Dodanie art. 422 § 1 b k.p.k.
Przepis wprowadza regulację umożliwiającą wskazanym w nim podmiotom tj. prokuratorowi, obrońcy lub pełnomocnikowi będącemu adwokatem, radcom prawnym lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej złożenie wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku w sposób wskazany w dodawanym art. 116a tj. poprzez portal informacyjny.
Dodanie art. 428 § 3 k.p.k.
Przepis wprowadza regulację umożliwiającą wskazanym w nim podmiotom tj. prokuratorowi, obrońcy lub pełnomocnikowi będącemu adwokatem, radcom prawnym lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej złożenie środka odwoławczego, a także odpowiedzi na środek odwoławczy i dalszych pism w toku postępowania odwoławczego w sposób wskazany w dodawanym art. 116a, tj. poprzez portal informacyjny.
Zmiana treści art. 518 k.p.k.
W art. 518 wprowadzone zostaje nowe brzmienie poprzez dodanie zdania drugiego z którego wynika, że w postępowaniu w trybie kasacji nie znajdzie zastosowania dodawany przepis art. 428 § 3.
Zmiany treści art. 611 k.p.k.
Zmiany projektowane w art. § 611 k.p.k. związane są z faktem ratyfikowaną w dniu 26 kwietnia 2024 r. umową międzynarodową – Protokół między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 24 maja 1993 r. Wprowadza
ona możliwość przekazania do wykonania kary (środka) o charakterze nie izolacyjnym i bezpośredni tryb przekazywania wniosków w tego rodzaju sprawach między polskimi sądami a właściwymi organami ukraińskimi. Związanie się przez Polskę Protokołem wymaga dostosowania polskiego prawa krajowego do jego postanowień.
Uchylenie w art. 611 § 2 i dodanie po § 3 § 3a k.p.k.
Proponuje się uchylenie w art. 611 § 2 i dodaniu po § 3 § 3a co związane jest z potrzebą precyzyjnego uregulowania właściwości sądu orzekającego na podstawie Umowy zmienionej Protokołem. Obecna regulacja art. 611 § 2 może nie być wystarczająca.
Dodanie art. 611f1 k.p.k.
W przepisie tym wprowadza się zmodyfikowany wariant postępowania w przedmiocie przejęcia i przekazania orzeczeń do wykonania, uregulowanego w Rozdziale 66 k.p.k. Zmodyfikowane postępowanie będzie dotyczyło tylko kar i środków o charakterze nie izolacyjnym przekazywanych na podstawie umowy międzynarodowej. Istotą zaproponowanych zmian jest zasadniczy brak udziału Ministra Sprawiedliwości w postępowaniu, z możliwością powrotu do rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych, to jest z udziałem Ministra Sprawiedliwości, jeśli tak postanowi oraz umożliwienie wszczęcia
postępowania z urzędu.
Dodanie w art. 613 § 3 k.p.k.
Projektowany art. 613 § 3 k.p.k. będzie funkcjonować obok, a nie zamiast już funkcjonujących przepisów (klauzula „bez uszczerbku”). Będzie wskazywał na dodatkowe uprawnienie Ministra Sprawiedliwości do określenia elektronicznej formy przekazywania wniosków także z państwami w stosunkach, z którymi podobne instrumenty nie funkcjonują.
Minister będzie mógł określić: (1) państwa obce, (2) rodzaje wniosków, które w obrocie z tymi państwami mogą być przekazywane za pomocą środków komunikacji elektronicznej, (3) szczegółowy sposób tej komunikacji (np. to, że przekazanie wniosku jest dopuszczane w wypadku, gdy odbywa się pocztą elektroniczną w sposób umożliwiający stwierdzenie autentyczności przekazywanych dokumentów albo ewentualne wypadki, gdy dokumenty muszą być opatrzone podpisem elektronicznym lub pieczęcią elektroniczną).
Minister weźmie pod uwagę w jakim zakresie elektronizacja obrotu jest prawnie dopuszczalna z uwagi na regulacje krajowe partnera zagranicznego oraz normy prawa międzynarodowego i faktycznie zasadna, uwzględniając wszystkie istotne okoliczności, w tym dobro postępowania karnego, konieczność zapewnienia jego sprawnego toku, stopień
wiarygodności danego państwa i jego doświadczenie w komunikacji elektronicznej.
Dodanie w art. 618 w § 1 pkt 3a k.p.k.
Proponowana nowelizacja art. 618 § 1 k.p.k. ma na celu rozwiązanie problemu niemożliwości sprowadzenia ściganych z niektórych państw z uwagi na brak dwustronnej umowy o ekstradycji lub innych wielostronnych umów sektorowych w sprawach karnych wiążących Polskę i dane państwo w odniesieniu do określonego typu przestępstwa. Z praktyki Ministerstwa Sprawiedliwości, Prokuratury Krajowej oraz CBŚP wynika, że w takim przypadku państwa takie, w tym np. Republika Dominikany, są skłonne do współpracy w ramach postępowania deportacyjnego z zastrzeżeniem, że nie będą ponosić kosztów deportacji (w tym biletów lotniczych dla ściganego i eskortujących go funkcjonariuszy państwa obcego i kosztów ponoszonych przez polskie organy ścigania ewentualnie asystujące organom państwa obcego wykonującym czynności za granicą). W obecnym stanie prawnym zaliczenie kosztów postępowania deportacyjnego do kosztów sądowego postępowania ekstradycyjnego budzi jednak poważne wątpliwości. Ministerstwo Sprawiedliwości, Prokuratura Krajowa ani polskie sądy nie mają podstaw do ponoszenia kosztów deportacji przeprowadzanej przez państwo obce. W tej sytuacji osoba ścigana pozostaje w praktyce bezkarna, a państwa, o których mowa, stają się bezpiecznymi azylami dla sprawców poważnych przestępstw. Użyte w projektowanym przepisie pojęcia „zobowiązanej do powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej” nie ma charakteru techniczno-prawnego. Nie odnosi się do żadnej konkretnej instytucji prawa obcego. Swoim zakresem obejmuje każde postępowanie związane z przymusowym wydaleniem obywatela polskiego z państwa obcego bez względu na jego szczególną nazwę w obcym systemie prawnym (np. deportacja, usunięcie, zobowiązanie do opuszczenia kraju).
Projektowana nowelizacja pozwoli – w sprawach, które na to zasługują ze względu na swoją wagę – do uznania kosztów deportacji do wydatków Skarbu Państwa w rozumieniu Kodeksu postępowania karnego. Decyzję o zaliczeniu, zawsze fakultatywną, podejmował będzie organ procesowy.
Zmiany w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Zmiana § 2 art. 53c p.u.s.p.
Proponowana zmiana jest związana z dodaniem art. 611f1 k.p.k. w zakresie podjęcia przez Ministra Sprawiedliwości decyzji o przejęciu sprawy lub przekazaniu orzeczenia do wykonania. Z uwagi na fakt, że ocena czy sprawa powinna być przejęta, lub orzeczenie przekazane do wykonania Minister musi mieć możliwość dokonania oceny na podstawie niezbędnych informacji lub kopii dokumentów z akt sprawy jeśli zachodzi konieczność rozważenia przejęcia przez niego do swego prowadzenia sprawy o przejęcie lub przekazanie orzeczenia do wykonania.
Zmiany w ustawie z dnia z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
Dodanie w art. 105 § 2 k.p.s.w. oraz zmiana brzmienia § 2 w art. 108 k.p.s.w. stanowi konsekwencję wprowadzenia art. 116a k.p.k. dającego możliwość wnoszenia wskazanym podmiotom środków odwoławczych w sprawach o wykroczenia poprzez portal informacyjny;
Zmiany w ustawie z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze
Dodanie art. 68a jest konsekwencją regulacji wprowadzonych w art. 53e p.u.s.p., zgodnie z którym istnieje obligatoryjność posiadania konta w portalu informacyjnym powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.

MS

Arkadiusz Myrcha Sekretarz Stanu

MS

II kwartał 2025 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 13 maja 2025 r.

Zrealizowany