{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD395","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Pełnomocnictwo opiekuńcze\nObecnie obowiązujące przepisy nie dają możliwości wyboru przez sprawną psychicznie osobę fizyczną konkretnej osoby, która będzie upoważniona do określonych działań o charakterze osobistym i majątkowym, gdyby mocodawca doznał w przyszłości zaburzeń psychicznych. O reprezentacji interesów osoby z niepełnosprawnościami każdorazowo decyduje sąd. Postępowanie o ubezwłasnowolnienie jest długotrwałe, a sam zainteresowany nie ma wpływu na to, kto zostanie jego opiekunem bądź kuratorem. \n\nOgraniczenie w czasie orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu\nPolski system prawa cywilnego nie przewiduje ograniczenia w czasie ani wymogu okresowego weryfikowania orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu. Zmiana bądź uchylenie postanowienia sądu w tym zakresie może nastąpić jedynie na wniosek osób uprawnionych do wnioskowania o jego ustanowienie oraz samej osoby ubezwłasnowolnionej bądź poprzez podjęcie przez sąd działania z urzędu (art. 559 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego [1]). \nPostulaty dotyczące zniesienia instytucji ubezwłasnowolnienia oraz wprowadzenia instytucji opieki asystenckiej, zakładającej pozostawienie podopiecznemu pełnej zdolności do czynności prawnych i udzielanie mu wsparcia w podejmowaniu decyzji przez opiekuna zostały zgłoszone m.in. w petycji P9-07/18 (rok 2018), we wnioskach Komisji do Spraw Petycji VIII kadencji Sejmu RP, na posiedzeniu w dniu 30 sierpnia 2019 r. Natomiast w Rządowej Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030, przyjętej w dniu 16 lutego 2021 r., założono, że w latach 2021 2025 podjęte zostaną działania mające na celu wprowadzenie w miejsce instytucji ubezwłasnowolnienia modelu wspieranego podejmowania decyzji, zapewniającego każdej osobie możliwość podejmowania decyzji we własnych sprawach w maksymalnie możliwym zakresie. \n-----------------------------------------------------------------------------------\n[1] Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm., dalej: „k.p.c.” lub „Kodeks postępowania cywilnego”.\nZ uwagi na sytuację demograficzną, społeczną i prawną w Polsce, istnieje potrzeba wprowadzenia nowej instytucji prawnej, która ułatwi funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami w różnych obszarach życia oraz załatwianie spraw, w tym dokonywanie czynności prawnych za pośrednictwem wybranej przez siebie osoby fizycznej.\n","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"Pełnomocnictwo opiekuńcze \nProjekt przewiduje, że umocowanie wynikające z udzielonego pełnomocnictwa opiekuńczego obejmie co do zasady wszystkie czynności związane z osobą i majątkiem mocodawcy. Kompetencje pełnomocnika opiekuńczego będą ograniczone treścią oświadczenia mocodawcy o udzieleniu pełnomocnictwa. Będzie on mógł, stosownie do swojej woli, dokonać zawężenia zakresu umocowania bądź wyłączyć z niego określone sprawy. \nZ uwagi na specyfikę projektowanej instytucji postuluje się, żeby pełnomocnictwo opiekuńcze mogło być udzielone wyłącznie przez osobę fizyczną posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Udzielenie pełnomocnictwa opiekuńczego przez osobę posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych powodowałoby wiele problemów. W szczególności trudne byłoby ustalenie rzeczywistej woli takiej osoby oraz swobody podjęcia decyzji co do osoby ustanowionej pełnomocnikiem opiekuńczym. \nUdzielenie pełnomocnictwa opiekuńczego nie spowoduje utraty zdolności do czynności prawnych. Podobnie jak inne rodzaje pełnomocnictwa, charakter instytucji pełnomocnictwa opiekuńczego ma wartość wspomagającą dla działań samego mocodawcy i w określonych w ustawie przypadkach.\nZgodnie z projektem, mocodawca może udzielić pełnomocnictwa opiekuńczego tylko jednej osobie. Natomiast w treści pełnomocnictwa mocodawca może wskazać inną (dodatkową) osobę (osoby) jako pełnomocnika opiekuńczego na wypadek, gdyby ustanowiony przez niego pełnomocnik nie mógł lub nie chciał wykonywać pełnomocnictwa (pełnomocnik podstawiony). Udzielenie pełnomocnictwa opiekuńczego będzie miało formę zbliżoną do umowy poprzez nałożenie obowiązku na osobę wskazaną przez mocodawcę wyrażenia zgody na ustanowienie jej pełnomocnikiem opiekuńczym bądź pełnomocnikiem podstawionym, jednocześnie z udzieleniem pełnomocnictwa. Zgoda ta stanowi warunek sine qua non prawidłowego umocowania. \nProponuje się, aby dokument pełnomocnictwa opiekuńczego miał formę aktu notarialnego, podobnie jak jego odwołanie przez mocodawcę oraz zrzeczenie się umocowania przez pełnomocnika. Tak sporządzony dokument byłby wpisywany do specjalnego Rejestru Pełnomocnictw Opiekuńczych prowadzonego w systemie teleinformatycznym przez Krajową Radę Notarialną. \nProjekt przewiduje, że umocowanie powstanie z chwilą wydania przez notariusza poświadczenia na wniosek pełnomocnika opiekuńczego, zawierający zaświadczenie o stanie zdrowia mocodawcy, określone w przepisach odrębnych (o czym niżej), z którego wynikać będzie, że znajduje się on w stanie uniemożliwiającym samodzielne kierowanie swoim postępowaniem i prowadzenie swoich spraw. Fakt ten byłby odnotowywany w ww. Rejestrze. \nPowyższe skutkowało zaproponowaniem wprowadzenia stosownych regulacji w ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie [2].\nPoświadczenie pełnomocnictwa będzie mogło być wydane pełnomocnikowi podstawionemu tylko, jeżeli umocowanie poprzedniego pełnomocnika wygasło, a w przypadku, gdy umocowanie to nie powstało - po wykazaniu odpowiednim dokumentem, że poprzedni pełnomocnik nie może lub nie chce wykonywać pełnomocnictwa.\nW projektowanym art. 10915 k.c. wyczerpująco wskazano przypadki wygaśnięcia umocowania. W przypadku, gdy określone tam sytuacje będą miały miejsce przed powstaniem umocowania, udzielone pełnomocnictwo będzie bezskuteczne. \nPrzewidziany przez ustawodawcę katalog przesłanek wygaśnięcia pełnomocnictwa nie obejmuje przypadku odzyskania przez mocodawcę zdolności do kierowania swoim postępowaniem lub prowadzenia swoich spraw. Mocodawca, po poświadczeniu pełnomocnictwa, nie jest pozbawiony zdolności do czynności prawnych i w każdym czasie może je odwołać.\nKonsekwencją wprowadzenia do systemu nowej instytucji prawnej jest nowelizacja art. 747 k.c., określającego wpływ śmierci dającego zlecenie lub utraty przez niego zdolności do czynności prawnych na stosunek zlecenia. Proponowana zmiana dotyczy rozszerzenia kręgu osób zastępujących zleceniodawcę o pełnomocnika opiekuńczego.\nZmiany w innych aktach prawnych w związku z wprowadzeniem instytucji pełnomocnictwa opiekuńczego\nW związku z wprowadzeniem instytucji pełnomocnictwa opiekuńczego do Kodeksu cywilnego, postuluje się także zmiany w innych aktach prawnych.\nProjektowana zmiana w zakresie Kodeksu postępowania cywilnego umożliwia pełnomocnikowi opiekuńczemu złożenie wniosku o ubezwłasnowolnienie, a także uczestnictwo w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie z mocy ustawy. \nPonadto projekt przewiduje wprowadzenie do systemu prawnego nowego rodzaju postępowania odrębnego – postępowania o odwołanie pełnomocnictwa opiekuńczego. Sąd na wniosek każdego zainteresowanego, jak również z urzędu będzie uprawniony do wszczęcia postępowania o odwołanie pełnomocnictwa opiekuńczego, jeżeli działania lub zaniechania pełnomocnika opiekuńczego zagrażać będą interesom mocodawcy albo je naruszać. Proponowana regulacja służy zabezpieczeniu interesów mocodawcy. Na czas trwania tego postępowania interesy mocodawcy będą zabezpieczone poprzez orzeczenie o zawieszeniu bądź ograniczeniu uprawnień pełnomocnika opiekuńczego, jak również poprzez możliwość ustanowienia dla niego doradcy opiekuńczego.\nPrzewiduje się także zmianę art. 176 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego [3] w taki sposób, aby opiekunem ubezwłasnowolnionego całkowicie w pierwszej kolejności ustanawiany był pełnomocnik opiekuńczy – w przypadku udzielenia pełnomocnictwa opiekuńczego, choćby umocowanie pełnomocnika jeszcze nie powstało.\nW zakresie Prawa o notariacie przewiduje się wprowadzenie regulacji poświęconych nowemu Rejestrowi Pełnomocnictw Opiekuńczych, którego prowadzenie powierza się Krajowej Radzie Notarialnej. \nW ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty [4] przewiduje się wprowadzenie przepisów, które określą tryb wydawania zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia pacjenta, które będzie podstawą do wydania przez notariusza poświadczenia pełnomocnictwa opiekuńczego. Rozwiązanie to jest analogiczne do przepisów dotyczących udostępniania dokumentacji medycznej.\nWydanie zaświadczenia może być poprzedzone, w razie konieczności, konsultacją z lekarzem neurologii lub psychiatrą. W razie stwierdzenia przez lekarza utraty przez pacjenta zdolności do kierowania swoim postępowaniem lub prowadzenia swoich spraw, lekarz będzie zobowiązany poprzedzić wydanie zaświadczenia konsultacją, która jest obowiązkowa. W obu przypadkach skorzystania z konsultacji zaświadczenie końcowe musi zostać stwierdzone podpisem obu lekarzy. Ponadto projekt przewiduje ustanowienie dla ministra właściwego do spraw zdrowia kompetencji do wydania rozporządzenia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości i po zasięgnięciu opinii przez Naczelną Izbę Lekarską, w którym określony zostanie szczegółowy tryb wydawania zaświadczeń, ich wzór oraz sposób ich rejestrowania i przetwarzania. \nZmiany w zakresie orzekania o ubezwłasnowolnieniu\nMając na uwadze, że prace związane z całkowitą likwidacją ubezwłasnowolnienia i wprowadzenia wspieranego podejmowania decyzji są na etapie analityczno-koncepcyjnym, za uzasadnione uznaje się wprowadzenie do systemu prawnego regulacji wymuszającej weryfikację przez sąd dalszego istnienia przesłanek ubezwłasnowolnienia już teraz. \nZ tego względu, proponuje się znowelizowanie Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie przepisu art. 557 poprzez wskazanie, że o ubezwłasnowolnieniu – zarówno częściowym, jak i całkowitym – sąd orzeka na określony w postanowieniu czas, który nie może przekraczać pięciu lat. \nPonadto, dodaje się przepis art. 5571 określający, że postępowanie w zakresie weryfikacji orzeczonego ubezwłasnowolnienia powinno zostać wszczęte nie później niż na 6 miesięcy przed upływem czasu określonego w postanowieniu o ubezwłasnowolnieniu. Ma to na celu zapewnienie realnej możliwości sądowi dla zgromadzenia niezbędnego materiału dowodowego celem zweryfikowania, czy dana osoba w dalszym ciągu znajduje się w stanie uniemożliwiającym bądź ograniczającym możliwość samodzielnego podejmowania decyzji. Sąd, poprzez odpowiednie stosowanie art. 557 k.p.c., będzie miał możliwość podtrzymania (utrzymania w mocy) orzeczenia wydanego uprzednio, jego zmiany co do zakresu (z całkowitego na częściowe bądź z częściowego na całkowite) i powodu ubezwłasnowolnienia bądź uchylenia postanowienia o ubezwłasnowolnieniu, w przypadku stwierdzenia, że przesłanki jego orzeczenia odpadły.\nPrzepisy przejściowe\nW projekcie przewiduje się, że nowe przepisy będą miały zastosowanie od dnia wejścia w życie ustawy. Odstępstwa od tej zasady przewidziano w zakresie umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy, co do których zastosowanie znajdą przepisy dotychczasowe oraz w zakresie postępowań w przedmiocie uchylenia lub zmiany ubezwłasnowolnienia wszczętych i niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie, co do których zastosowanie będą miały nowe przepisy. \n----------------------------------------------------\n[2] Dz. U. z 2022 r. poz. 1799.\n[3] Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140).\n[4] Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2022 r. poz. 1731 i 1733).\n","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Katarzyna Frydrych Podsekretarz Stanu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III kwartał 2023 r.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}