Projekt dostosowuje polskie prawo do unijnej dyrektywy, dzięki której konsumenci będą mogli skuteczniej korzystać z pozwów grupowych. Nowe przepisy zakładają, że podmioty upoważnione – np. organizacje pozarządowe – będą mogły wytaczać pozwy grupowe przeciwko przedsiębiorcom, którzy naruszają interesy konsumentów. 

Unijne przepisy wzmacniają mechanizmy ochrony zbiorowych interesów konsumentów. Umożliwiają m.in. organizacjom, które działają na rzecz ochrony konsumentów, występowanie z powództwami przedstawicielskimi. Chodzi o powództwa wytaczane w imieniu konsumentów, aby doprowadzić do zaprzestania stosowania przez przedsiębiorcę szkodliwej praktyki lub w celu uzyskania środków odszkodowawczych.

Wyższy poziom ochrony konsumentów oraz silniejsze mechanizmy grupowego dochodzenia roszczeń będą zachętą dla przedsiębiorców do przestrzegania unijnego prawa konsumenckiego. Przedsiębiorcy skorzystają tu na wyrównaniu warunków działania oraz wzroście uczciwej konkurencji.

Najważniejsze rozwiązania

• Nowe przepisy przewidują skuteczniejsze korzystanie przez konsumentów z pozwów grupowych.
• Obok dotychczasowego modelu ochrony zbiorowych interesów konsumentów – opartego na postępowaniu prowadzonym przez Prezesa UOKiK – wprowadzony zostanie model wytaczania powództw przeciwko przedsiębiorcom przed sądem powszechnym.
  • Powództwa takie będą mogły wytaczać podmioty upoważnione, np. organizacje pozarządowe, w tym m.in. konsumenckie. Uprawnienie takie będzie miał także Rzecznik Finansowy w przypadku spraw, które wynikają z umów finansowych.
  • Podmioty upoważnione będą mogły dochodzić wobec przedsiębiorcy zaniechania stosowania praktyk, które naruszają ogólne interesy konsumentów, a także roszczeń związanych z ich stosowaniem. Chodzi m.in. o odszkodowanie, naprawę, obniżenie ceny czy zwrot zapłaty. 

• Podmioty, w tym organizacje pozarządowe, które będą chciały zostać podmiotem upoważnionym, będą musiały spełniać kryteria fachowości i niezależności.
  • Zadaniem statutowym organizacji będzie musiało być zapewnienie ochrony interesów konsumentów i nieosiąganie zysku.
  • Organizacja będzie musiała prowadzić działalność na rzecz ochrony interesów konsumentów od co najmniej 12 miesięcy.
  • Organizacja nie będzie mogła podlegać wpływom osób innych, niż konsumenci, w szczególności przedsiębiorstw, które mogłyby odnieść korzyść gospodarczą z wytoczenia powództwa grupowego.
• Aby ułatwić dostęp do powództw grupowych, podmioty upoważnione będą zwolnione z kosztów sądowych.
• Rejestr podmiotów upoważnionych, które będą mogły składać pozwy, prowadzić będzie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.