Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw
Numer projektu:
UD512
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Przedmiotowy projekt ustawy realizuje zobowiązanie Rządu z dnia 7 czerwca 2023 r., kiedy to Premier Mateusz Morawiecki podpisał porozumienie z NSZZ „Solidarność” oraz zapowiedź możliwości przejścia na emeryturę stażową zawartą w Programie PiS Bezpieczna Przyszłość Polaków.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw stanowi realizację deklaracji wprowadzenia do polskiego systemu emerytalnego tzw. emerytury stażowej, która będzie przysługiwała bez względu na wiek, osobom posiadającym okres składkowy wynoszący co najmniej 38 lat dla kobiet i 43 lata dla mężczyzn.
Projektowane rozwiązania, z jednej strony, odpowiadają na uzasadnione oczekiwania społeczne, a z drugiej, uwzględniają możliwości, które ma i będzie miał w przyszłości system emerytalny.
Emerytury stażowe dedykowane będą osobom, którym stan zdrowia nie pozwala na kontynuowanie aktywności zawodowej do osiągnięcia wieku emerytalnego. Należy podkreślić, że projektowane rozwiązanie stanowić będzie prawo, a nie obowiązek i wyboru dokona osoba zainteresowana, uwzględniając zarówno swój stan zdrowotny, sytuację finansową jak i możliwość dalszego kontynuowania aktywności zawodowej. Projektowane rozwiązanie pozwala pracownikom z wieloletnim stażem na podjęcie samodzielnie decyzji, uwzględniającej ich sytuację osobistą, zdrowotną, rodzinną, dochodową, majątkową i społeczną, czy kontynuować zatrudnienie, czy zdecydować się na przejście na emeryturę stażową.
Projekt ustawy obejmuje swoimi regulacjami ubezpieczonych w powszechnym systemie emerytalnym, a także objętych rolniczym systemem ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z projektem ustawy emerytura stażowa będzie przysługiwała ubezpieczonym, którzy wykażą się odpowiednio długim okresem ubezpieczeniowym – składkowym, wynoszącym w przypadku kobiet – 38 lat oraz w przypadku mężczyzn – 43 lata. Proponuje się, aby nabycie prawa do emerytury stażowej było uzależnione od jej wysokości, tj. świadczenie będzie przysługiwało pod warunkiem, że jego wysokość nie będzie niższa od kwoty najniższego świadczenia emerytalnego, o którym mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, z późn. zm.). Wysokość emerytury stażowej będzie zasadniczo ustalana na tych samych zasadach co emerytury w systemie powszechnym.
Proponowane rozwiązanie, uzależniające prawo do emerytury od stażu ubezpieczeniowego spełnia warunek powiązania wysokości przyznanego świadczenia z okresem aktywności zawodowej. Od okresu opłacania składek zależy bowiem udział ubezpieczonego w tworzenie funduszu ubezpieczeniowego. Staż ubezpieczeniowy, a w szczególności okresy składkowe, obok wieku emerytalnego oraz kwoty opłacanych składek, to istotne parametry systemu emerytalnego, wpływające na wysokość emerytury. W tzw. starym systemie emerytalnym staż ubezpieczeniowy przesądzał również o prawie do emerytury. W tzw. nowym systemie emerytalnym jest jedynie warunkiem uprawniającym do najniższej emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Projekt zakłada, że podstawę obliczenia emerytury stażowej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne,
z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie.
Zgodnie z projektem ustawy emerytura stażowa stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na tę emeryturę danego ubezpieczonego. Jednocześnie wiek ubezpieczonego oraz średnie dalsze trwanie życia ustalane będą na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W projekcie proponuje się, aby przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury ubezpieczonego, jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, środki zgromadzone w tym funduszu przekazane zostały jednorazowo na rachunek funduszu emerytalnego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i zaewidencjonowane na subkoncie,
o którym mowa w art. 40a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.).
Zgodnie z projektem prawo do emerytury stażowej ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art.103a-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Projekt ustawy wyłącza możliwość łączenia świadczeń z systemu emerytalno-rentowego (niezależnie, czy powszechnego czy rolniczego) z emeryturą stażową.
Projekt ustawy określa również zasady, na których emerytury stażowe będą przysługiwały osobom ubezpieczonym w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ubezpieczonemu rolnikowi, który nie osiągnął powszechnego wieku emerytalnego będzie przysługiwała emerytura rolnicza, jeżeli podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 38 lat w przypadku kobiet i 43 lat w przypadku mężczyzn.
Brak jest możliwości osiągnięcia przedmiotowego celu ustawy za pomocą innych środków niż wydanie projektowanej ustawy.
Projektowane rozwiązania, z jednej strony, odpowiadają na uzasadnione oczekiwania społeczne, a z drugiej, uwzględniają możliwości, które ma i będzie miał w przyszłości system emerytalny.
Emerytury stażowe dedykowane będą osobom, którym stan zdrowia nie pozwala na kontynuowanie aktywności zawodowej do osiągnięcia wieku emerytalnego. Należy podkreślić, że projektowane rozwiązanie stanowić będzie prawo, a nie obowiązek i wyboru dokona osoba zainteresowana, uwzględniając zarówno swój stan zdrowotny, sytuację finansową jak i możliwość dalszego kontynuowania aktywności zawodowej. Projektowane rozwiązanie pozwala pracownikom z wieloletnim stażem na podjęcie samodzielnie decyzji, uwzględniającej ich sytuację osobistą, zdrowotną, rodzinną, dochodową, majątkową i społeczną, czy kontynuować zatrudnienie, czy zdecydować się na przejście na emeryturę stażową.
Projekt ustawy obejmuje swoimi regulacjami ubezpieczonych w powszechnym systemie emerytalnym, a także objętych rolniczym systemem ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z projektem ustawy emerytura stażowa będzie przysługiwała ubezpieczonym, którzy wykażą się odpowiednio długim okresem ubezpieczeniowym – składkowym, wynoszącym w przypadku kobiet – 38 lat oraz w przypadku mężczyzn – 43 lata. Proponuje się, aby nabycie prawa do emerytury stażowej było uzależnione od jej wysokości, tj. świadczenie będzie przysługiwało pod warunkiem, że jego wysokość nie będzie niższa od kwoty najniższego świadczenia emerytalnego, o którym mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, z późn. zm.). Wysokość emerytury stażowej będzie zasadniczo ustalana na tych samych zasadach co emerytury w systemie powszechnym.
Proponowane rozwiązanie, uzależniające prawo do emerytury od stażu ubezpieczeniowego spełnia warunek powiązania wysokości przyznanego świadczenia z okresem aktywności zawodowej. Od okresu opłacania składek zależy bowiem udział ubezpieczonego w tworzenie funduszu ubezpieczeniowego. Staż ubezpieczeniowy, a w szczególności okresy składkowe, obok wieku emerytalnego oraz kwoty opłacanych składek, to istotne parametry systemu emerytalnego, wpływające na wysokość emerytury. W tzw. starym systemie emerytalnym staż ubezpieczeniowy przesądzał również o prawie do emerytury. W tzw. nowym systemie emerytalnym jest jedynie warunkiem uprawniającym do najniższej emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Projekt zakłada, że podstawę obliczenia emerytury stażowej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne,
z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie.
Zgodnie z projektem ustawy emerytura stażowa stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na tę emeryturę danego ubezpieczonego. Jednocześnie wiek ubezpieczonego oraz średnie dalsze trwanie życia ustalane będą na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W projekcie proponuje się, aby przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury ubezpieczonego, jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, środki zgromadzone w tym funduszu przekazane zostały jednorazowo na rachunek funduszu emerytalnego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i zaewidencjonowane na subkoncie,
o którym mowa w art. 40a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.).
Zgodnie z projektem prawo do emerytury stażowej ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art.103a-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Projekt ustawy wyłącza możliwość łączenia świadczeń z systemu emerytalno-rentowego (niezależnie, czy powszechnego czy rolniczego) z emeryturą stażową.
Projekt ustawy określa również zasady, na których emerytury stażowe będą przysługiwały osobom ubezpieczonym w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ubezpieczonemu rolnikowi, który nie osiągnął powszechnego wieku emerytalnego będzie przysługiwała emerytura rolnicza, jeżeli podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 38 lat w przypadku kobiet i 43 lat w przypadku mężczyzn.
Brak jest możliwości osiągnięcia przedmiotowego celu ustawy za pomocą innych środków niż wydanie projektowanej ustawy.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MRiPS
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Stanisław Szwed Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MRiPS
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
IV kwartał 2023 r.