Organom gmin przyznano kompetencję do udostępniania danych jednostkowych z rejestru PESEL (to dane uzyskiwane z rejestru PESEL lub rejestrów mieszkańców, dotyczące jednej osoby lub imion i nazwisk wszystkich osób zameldowanych pod jednym adresem). Zasadniczo będzie to czynność odmiejscowiona, co oznacza, że wniosek o dane jednostkowe będzie można złożyć w dowolnym organie gminy.

Wyjątek od generalnej zasady odmiejscowienia udostępniania danych z rejestru PESEL ma dotyczyć wniosku w tej samej sprawie, który będzie można złożyć wyłącznie do jednego organu gminy. Ma to przeciwdziałać sytuacjom, w których wnioskodawca kieruje ten sam wniosek do więcej niż jednego organu gminy. Ma to dotyczyć również sytuacji, gdy wnioskodawca zamierza złożyć w późniejszym terminie kolejny wniosek w tej samej sprawie. W tym przypadku organem właściwym do jego realizacji będzie wyłącznie ten organ gminy, który rozpatrywał wcześniejszy wniosek.

Od 1 marca 2015 r. organy gmin mają dostęp do rejestru PESEL, zatem technologicznie są gotowe do obsługi nowego zadania, czyli jego realizacja nie powinna spowodować większego obciążenia pracą.

Nowe rozwiązanie wyeliminuje m.in. konieczność ponownego wnioskowania o dane jednostkowe. Jest to niezbędne wtedy, gdy wniosek o udostępnienie danych jednostkowych z lokalnego rejestru mieszkańców nie jest pozytywnie rozpatrzony, z powodu braku zameldowania osoby poszukiwanej na terenie danej gminy. W takiej sytuacji wnioskodawca musi złożyć ponownie wniosek, tym razem o udostępnienie danych z rejestru PESEL (w imieniu ministra spraw wewnętrznych i administracji dane z rejestru PESEL obecnie udostępnia Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA). Nowe rozwiązanie przyspieszy pozyskiwanie danych jednostkowych, które często mają istotne znaczenie, np. w sprawnym przebiegu postępowania sądowego.

Obecnie to minister spraw wewnętrznych i administracji udostępnia dane jednostkowe z rejestru PESEL. Nowelizacja zakłada zmianę organu udostępniającego – z ministra na organ gminy. Aktualnie gminy udostępniają dane jednostkowe jedynie z lokalnego rejestru mieszkańców. Wprowadzona zmiana jest zbieżna z regulacjami dotyczącymi udostępniania danych jednostkowych z Rejestru Dowodów Osobistych wyłącznie przez gminy (dane te są udostępniane wyłącznie przez organy gmin, a procedura ma charakter odmiejscowiony).

Po zmianach minister spraw wewnętrznych i administracji będzie udostępniał dane jednostkowe z rejestru PESEL wyłącznie do 30 kwietnia 2019 r., z zastrzeżeniem zrealizowania wszystkich wniosków, które wpłyną przed tą datą. Natomiast od 1 maja 2019 r. już tylko organy gmin mają udostępniać dane jednostkowe z rejestru PESEL.