{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD47","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Celem projektu jest wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2021 r. poz. 672 oraz z 2023 r. poz. 1672), zwanej dalej „ustawą”, oraz w ustawie z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 843). Konieczność nowelizacji ustawy jest podyktowana w szczególności potrzebą stworzenia optymalnych warunków świadczenia usługi publicznej, jaką jest organizowanie egzaminów z języka polskiego jako obcego, zwanych dalej „egzaminami”, oraz usprawnienie ich organizacji i przebiegu. \nZgodnie z pierwotnym założeniem urzędowe poświadczenie znajomości języka polskiego jako obcego w drodze certyfikatu znajomości języka polskiego, zwanego dalej „certyfikatem”, miało służyć przede wszystkim do poświadczania znajomości języka polskiego jako obcego do celów akademickich. Jednak w wyniku zmian, które zaszły w otoczeniu prawnym na przestrzeni ostatnich kilku lat, m.in. w wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 107), certyfikat stał się dokumentem wykorzystywanym głównie do celów migracyjnych. Spowodowało to lawinowy wzrost liczby osób zainteresowanych uzyskaniem certyfikatu, w szczególności na poziomie biegłości językowej – B1, który stanowi potwierdzenie spełnienia przez cudzoziemca wymogu znajomości języka polskiego w przypadku ubiegania się o uznanie za obywatela polskiego (art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2023 r. poz. 1989)) czy o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej (art. 211 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2023 r. poz. 519, z późn. zm.)). W roku 2018, tj. po wejściu w życie przepisu stanowiącego powyższy wymóg, liczba osób przystępujących do egzaminów na wszystkich poziomach biegłości językowej wyniosła 5 122, co oznacza niemalże dwukrotny wzrost w stosunku do roku 2017, w którym do egzaminów przystąpiły 2 803 osoby. Od czasu wprowadzenia powyższych zmian utrzymuje się tendencja wzrostowa – w roku 2021 liczba osób przystępujących do egzaminów wyniosła już 12 763. Wejście w życie ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 547), którą zmieniono art. 211 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, rozszerzając listę dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego na poziomie co najmniej B1 niezbędną do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej nie spowodowało zmniejszenia liczby osób przystępujących do egzaminów. W roku 2023 liczba osób przystępujących do egzaminów na wszystkich poziomach biegłości językowej wyniosła 17 487.\nPonadto obowiązujące rozwiązania w zakresie określenia dwóch grup wiekowych – grupa osób dorosłych oraz grupa dzieci i młodzieży – są nieprecyzyjne, a przypisane do nich poziomy biegłości językowej, w których poświadczana jest znajomość języka polskiego jako obcego, uniemożliwiają uzyskanie certyfikatu na poziomie biegłości językowej C1 osobom poniżej 18 roku życia. Jest to istotny problem, ponieważ zgodnie z art. 324 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, z późn. zm.) cudzoziemiec może uzyskać zwolnienie z opłat za usługi edukacyjne związane z kształceniem na studiach stacjonarnych w języku polskim w uczelniach publicznych, jeżeli posiada certyfikat co najmniej na poziomie biegłości językowej C1.\nJednocześnie w przypadku utraty lub zniszczenia certyfikatu ustawa nie przewiduje możliwości wydania jego duplikatu, co oznacza konieczność ponownego przystąpienia do egzaminu lub wystąpienia z wnioskiem o wydanie certyfikatu bez konieczności zdania egzaminu.\nUstawa określa podmioty, które mogą wystąpić z wnioskiem o nadanie uprawnienia do organizowania egzaminu, ograniczając ich katalog do polskiej albo zagranicznej uczelni prowadzącej studia w zakresie filologii polskiej oraz polskiego albo zagranicznego podmiotu, który od co najmniej trzech lat prowadzi lektoraty lub zajęcia w zakresie nauczania języka polskiego lub języka polskiego jako obcego albo inne zajęcia dydaktyczne w języku polskim. Oznacza to, że z możliwości organizowania egzaminów są wyłączone inne podmioty, prowadzące działalność związaną z nauczaniem języka polskiego w innych formach lub działalność związaną z propagowaniem kultury polskiej.\nJednocześnie duże zróżnicowanie profili działalności tych podmiotów oraz ich doświadczenia w organizacji egzaminów powoduje istotne rozbieżności między ocenami prac egzaminacyjnych dokonywanymi przez komisje egzaminacyjne powoływane w podmiotach uprawnionych do organizowania egzaminów, zwanych dalej „podmiotami uprawnionymi”, oraz z ocenami Państwowej Komisji do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, zwanej dalej „Komisją”, przeprowadzanymi w ramach badania prawidłowości oceny prac egzaminacyjnych. \nPonadto określone w ustawie wymogi dotyczące członków komisji egzaminacyjnej ograniczają możliwość powołania w jej skład osób, które ukończyły studia w zakresie języka polskiego lub kultury polskiej, gdyż przepis wskazuje wyłącznie na posiadanie dyplomu ukończenia studiów w zakresie filologii polskiej lub neofilologii. Analogiczne ograniczenie dotyczy osób, które mogą pełnić funkcje przewodniczącego komisji egzaminacyjnej i wizytatora. \nDodatkowym ograniczeniem w dostępności egzaminów jest liczba osób, którą może przeegzaminować komisja egzaminacyjna powołana w minimalnym składzie (tj. dwóch członków i przewodniczący). Jednorazowo do egzaminu może bowiem przystąpić zaledwie dwadzieścia osób, a w przypadku gdy liczba osób przystępujących do egzaminu przekracza tę liczbę, to na każde rozpoczęte kolejne dziesięć osób należy powołać dodatkowego członka komisji egzaminacyjnej. Wymaga również zauważenia, że przepisy ustawy nie regulują szczególnej sytuacji osób niepełnosprawnych z dysfunkcją narządu słuchu lub mowy, która uniemożliwia im przystąpienie do części ustnej egzaminu, a w konsekwencji uzyskanie certyfikatu. \nUprawnienie do organizowania egzaminu na określonym poziomie biegłości językowej w danej grupie wiekowej, zwane dalej „uprawnieniem”, jest nadawane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, zwanego dalej „ministrem”, na okres dwóch lat i może być przedłużane na kolejne okresy nie dłuższe niż do pięciu lat każdy, przy czym ustawa nie reguluje wymogów jakie musi spełnić podmiot ubiegający się o nadanie lub przedłużenie posiadanego uprawnienia. Ponadto cofnięcie przez ministra nadanego uprawnienia może nastąpić wyłącznie na wniosek Komisji.\nZgodnie z ustawą Komisja koordynuje i zapewnia prawidłowe funkcjonowanie systemu poświadczania znajomości języka polskiego jako obcego. Do jej właściwości należą sprawy związane z organizacją procesu poświadczania znajomości języka polskiego jako obcego, w tym z przeprowadzaniem egzaminów i nadzorem nad ich jakością.\nZ uwagi na sygnalizowane powyżej rozbieżności w ocenach prac z części pisemnej egzaminów konieczne jest wyposażenie Komisji w dodatkowe narzędzia, które umożliwią sprawowanie efektywnego nadzoru nad jakością egzaminów. Aktualnie członkowie Komisji nie mogą bowiem pełnić funkcji wizytatora i bezpośrednio wizytować egzaminów, a prawidłowość oceny prac z części pisemnej egzaminu dokonywanej przez komisje egzaminacyjne jest możliwa do zweryfikowania przez Komisję jedynie wyrywkowo. Ponadto, pomimo umocowania Komisji do wydawania certyfikatów, nie została ona wyposażona w prawo używania wizerunku orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęci urzędowej, w związku z czym certyfikaty są opatrywane pieczęcią Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, zwanej dalej „NAWA”, zapewniającej obsługę administracyjną i finansową Komisji. \nZe względu na fakt, że Komisja jest gremium eksperckim, a jej członkowie łączą tę funkcję z zatrudnieniem w innych podmiotach, realizowanie zadań Komisji wymaga wsparcia w szerszym zakresie niż zostało to określone w ustawie z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. \nWobec powyższego niezbędne jest podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do nowelizacji ustawy.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"Proponuje się wprowadzenie w ustawie następujących zmian:\n1) modyfikacja w zakresie grup wiekowych, w których są przeprowadzane egzaminy, polegająca na wskazaniu konkretnego wieku, tj. ukończenia 16 roku życia jako punktu oddzielającego obie grupy wiekowe, w miejsce dotychczasowych nieostrych pojęć („grupa osób dorosłych” i „grupa dzieci i młodzieży”);\n2) rozszerzenie grupy podmiotów, które będą mogły ubiegać się o nadanie uprawnień o instytuty polskie, o których mowa w art. 7 pkt 7 ustawy z dnia 21 stycznia 2021 r. o służbie zagranicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 85). Natomiast w przypadku dwóch grup podmiotów, które obecnie mogą ubiegać się o nadanie uprawnień, zaproponowano modyfikację dotychczasowych warunków. Ponadto zostały określone wymogi, które podmioty będą musiały spełnić już na etapie składania wniosku o nadanie uprawnienia, m.in. dotyczące posiadanej kadry dydaktycznej umożliwiającej powołanie komisji egzaminacyjnej, prowadzenia nauczania języka polskiego jako obcego co najmniej na poziomie biegłości językowej odpowiadającym poziomowi biegłości językowej w danej grupie wiekowej egzaminu, o uprawnienie do organizacji którego się ubiega oraz minimalnej liczby godzin zajęć dydaktycznych przeprowadzonych w języku polskim w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku; \n3) uregulowanie możliwości dokonywania sprawdzania i oceny prac z części pisemnej egzaminu oraz ponownego sprawdzenia i oceny tych prac przez Komisję oraz ekspertów wpisanych na listę prowadzoną przez Komisję. W stosunku do ekspertów uregulowano również wymagania jakie powinni spełniać w zakresie posiadanego wykształcenia lub doświadczenia w nauczaniu języka polskiego jako obcego, proponując aby były one analogiczne jak w przypadku członków komisji egzaminacyjnych; \n4) umożliwienie osobom, które posiadają dyplom ukończenia studiów w zakresie innym niż filologia polska, pełnienia funkcji egzaminatora w komisji egzaminacyjnej, w tym egzaminatora uprawnionego do sprawowania funkcji przewodniczącego tej komisji, oraz funkcji wizytatora, w przypadku wizytatora niebędącego członkiem Komisji;\n5) zwiększenie liczby osób, z dwudziestu do trzydziestu, które będą mogły jednorazowo przystąpić do danego egzaminu. Projekt ustawy przewiduje również powołanie w skład komisji egzaminacyjnej dodatkowego jej członka na każde rozpoczęte (powyżej trzydziestu osób) piętnaście osób, a nie jak dotychczas dziesięć;\n6) umożliwienie komisjom egzaminacyjnym zwalniania osób niepełnosprawnych z dysfunkcją narządu słuchu lub mowy z części ustnej egzaminu, jeżeli stopień dysfunkcji uniemożliwia tej osobie przystąpienie do części ustnej egzaminu; \n7) określenie wymagań, które podmioty uprawnione, ubiegające się o przedłużenie posiadanego uprawnienia będą musiały spełnić. Proponuje się, aby wymogi te były analogiczne jak w przypadku ubiegania się o nadanie uprawnienia, przy czym dodatkowo wymagane będzie przeprowadzenie przez podmiot uprawniony, w każdym roku posiadania uprawnienia, co najmniej jednego egzaminu bez względu na poziom biegłości językowej oraz liczbę posiadanych uprawnień;\n8) rozszerzenie możliwości cofnięcia przez ministra uprawnienia – przewiduje się, że minister będzie mógł cofnąć uprawnienie nie tylko na wniosek Komisji, ale również z własnej inicjatywy;\n9) wskazanie złotego jako waluty, w której zostały określone wysokości opłat związanych z przystąpieniem do egzaminu, ponownym sprawdzeniem i oceną pracy z części pisemnej egzaminu, wydaniem certyfikatu i jego duplikatu. Wysokość opłaty za przystąpienie do egzaminu została powiązana z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 oraz z 2023 r. poz. 1667). Ponadto doprecyzowano przepisy dotyczące wnoszenia opłat. Jednocześnie, w związku z przekazaniem do Komisji sprawdzania i oceny prac z części pisemnej egzaminu, zmianie ulegnie wysokość środków przekazywanych przez podmioty uprawnione na dochody budżetu państwa. Proponuje się, aby podmioty uprawnione przekazywały 35% środków pochodzących z opłat za przystąpienie do egzaminu, w miejsce dotychczasowych 20%; \n10) doprecyzowanie przepisów dotyczących bazy prowadzonej przez Komisję w systemie teleinformatycznym dla celów organizacji egzaminów, w tym zakresu danych w niej przetwarzanych, celu i okresu przetwarzania;\n11) rozszerzenie zakresu zadań realizowanych przez Komisję i modyfikację części jej dotychczasowych zadań. Główne zmiany w tym obszarze będą dotyczyły: uprawnienia Komisji do opiniowania wniosków o przedłużenie uprawnień (w miejsce dotychczasowego opiniowania wniosków o nadanie uprawnień), powierzenia Komisji sprawdzania i oceny prac z części pisemnej egzaminu (dotychczas Komisja dokonywała jedynie ponownego sprawdzenia i oceny tych prac) oraz przeprowadzania wizytacji egzaminów, a także uregulowania możliwości wydawania duplikatów certyfikatów. Z uwagi na liczbę osób powoływanych w skład Komisji (14) projekt przewiduje, że sprawdzania i oceny prac będą dokonywali również eksperci wpisani na listę prowadzoną przez Komisję. Ponadto proponuje się, aby przewodniczący Komisji składał ministrowi roczne sprawozdania z przebiegu egzaminów i działalności Komisji. W związku ze zwiększeniem zakresu zadań, które będzie realizowała Komisja, proponuje się podwyższenie maksymalnej wysokości wynagrodzenia – miesięcznego przewodniczącego i sekretarza Komisji oraz za udział w posiedzeniach Komisji w przypadku pozostałych jej członków. Ponadto proponuje się uregulowanie w ustawie maksymalnej wysokości wynagrodzenia za sprawdzenie i ocenę pracy z części pisemnej egzaminu oraz za wizytację egzaminu. Wynagrodzenie z tego tytułu będzie przysługiwało w jednakowej wysokości członkom Komisji, ekspertom wpisanym na listę prowadzoną przez Komisję i wizytatorom, niebędącym członkami Komisji. Przewiduje się również, że Komisja będzie mogła używać wizerunku orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęci urzędowej. Używanie wizerunku orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęci urzędowej jest bowiem szczególnie istotne w przypadku wydawania certyfikatów; \n12)\tokreślenie zadań Komisji związanych z koordynowaniem i zapewnieniem prawidłowego funkcjonowania systemu poświadczania znajomości języka polskiego jako obcego, których realizację będzie wspierała NAWA. Rozszerzenie obowiązków NAWA w tym zakresie implikuje wprowadzenie zmiany w art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej;\n13)\to charakterze wynikowym i doprecyzowującym, których wprowadzenie jest konieczne z uwagi na zapewnienie przejrzystości i spójności aktu normatywnego oraz wymogi dotyczące podziału regulowanej materii między materię ustawową i podustawową, możliwą do określenia w drodze aktu wykonawczego.\nProjekt ustawy przewiduje również zmianę zakresów upoważnień ustawowych, co wiązać się będzie z koniecznością wydania przez ministra dwóch aktów wykonawczych.\n","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MN","value":"MN"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Andrzej Szeptycki Podsekretarz Stanu ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MN","value":"MN"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III/IV kwartał 2024 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}