Celem rządu jest przywrócenie zgodności z Konstytucją przepisów, które dotyczą wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa (KRS). Chodzi także o zagwarantowanie odrębności i niezależności władzy sądowniczej. Dotyczy to w szczególności gwarancji niezależności KRS od władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, w procedurze powoływania sędziów. Zaproponowane przepisy są elementem przywracania praworządności w Polsce.

Najważniejsze rozwiązania

• 15 sędziów – członków Krajowej Rady Sądownictwa będzie wybieranych przez wszystkich polskich sędziów, a nie – jak do tej pory – przez Sejm. Dzięki rozwiązaniu, KRS stanie się niezależna od władzy ustawodawczej.

• Wybory 15 sędziów do KRS będą mieć charakter bezpośredni i tajny.

• W KRS będą reprezentowani wszyscy sędziowie (Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych), odpowiednio do ich liczebności.

• Skład KRS będzie wybierany przez sędziów:

• Sądu Najwyższego – 1 sędzia tego sądu,

• sądów apelacyjnych – 2 sędziów sądów apelacyjnych,

• sądów okręgowych – 3 sędziów sądów okręgowych,

• sądów rejonowych – 6 sędziów sądów rejonowych,

• sądów wojskowych – 1 sędzia sądów wojskowych,

• Naczelnego Sądu Administracyjnego – 1 sędzia tego sądu,

• wojewódzkich sądów administracyjnych – 1 sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego.

• Zgłoszenia kandydatów do KRS będą weryfikowane przez Państwową Komisję Wyborczą.

• Każdy kandydat na członka KRS będzie musiał przejść procedurę wysłuchania publicznego, z możliwością zadawania mu pytań.

• W dniu ogłoszenia wyników nowych wyborów do KRS, w Radzie ustanie działalność tych sędziów, którzy zostali do niej wybrani w niekonstytucyjnym trybie przez Sejm, na podstawie przepisów uchwalonych w grudniu 2017 r.

• Przy KRS powstanie Rada Społeczna, której celem będzie zapewnienie otwartego udziału organizacji obywatelskich i zawodowych w tworzeniu strategii reform w sądownictwie. Chodzi także o zagwarantowanie obiektywizmu w ich monitorowaniu.

  • Rada będzie doradzała w sprawach dotyczących rozpatrywania i oceny kandydatów na stanowiskach sędziowskich i asesorskich.

  • Dzięki powstaniu Rady, KRS będzie w stanie skuteczniej chronić sądy przed ewentualnymi naciskami politycznymi.

  • W skład Rady Społecznej wejdą osoby wskazane przez Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych, Krajową Radę Notarialną, Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajową Radę Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. Członkami Rady będą także osoby wskazane przez Prezydenta, będące przedstawicielami organizacji pozarządowych.

  • Kadencja Rady Społecznej będzie trwała 4 lata.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.