W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej
{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD69","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Projekt zmiany ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 945), zwanej dalej „ustawą”, ma na celu zwiększenie dostępności systemu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i bardziej efektywne wykorzystanie środków przeznaczanych na tę pomoc oraz określenie maksymalnego limitu wydatków budżetu państwa będącego skutkiem finansowym wejścia w życie ustawy w latach 2026-2035.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"W art. 28 ustawy określony zostanie maksymalny limit wydatków budżetu państwa. Zgodnie z art. 50 ust. 1c ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1693 z późn. zm.), Rada Ministrów obowiązana jest przedstawić Sejmowi, trzy lata przed upływem 10 lat budżetowych wykonywania danej ustawy, projekt zmiany ustawy określającej maksymalne limity wydatków jednostek sektora finansów publicznych, wyrażone kwotowo, na kolejnych 10 lat budżetowych wykonywania ustawy. Do wyliczenia maksymalnego limitu wydatków budżetu państwa w latach 2026 – 2035 będącego skutkiem finansowym ww. ustawy przyjęto wskaźnik CPI przedstawiony przez Ministra Finansów w Wytycznych dotyczących stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw.\nZe względu na znaczne zapotrzebowanie społeczne zaproponowano przywrócenie możliwości zdalnego, poza punktem lub za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, świadczenia pomocy jako stałej możliwości, której wybór należałby do beneficjenta pomocy, co niewątpliwie zwiększy efektywność oraz dostępność świadczonych usług pomocowych. Aktualnie takie rozwiązanie przewidziane jest dla ograniczonego kręgu osób (osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową oraz osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się – art. 8 ust. 8 ustawy zmienianej), a także dla wszystkich osób uprawnionych jedynie w okresie epidemii, stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu nadzwyczajnego (art. 28a ustawy zmienianej). W proponowanym rozwiązaniu beneficjent pomocy, w momencie zapisu dokonywałby wyboru, czy chce skorzystać z pomocy w punkcie, w bezpośrednim kontakcie z osobą udzielającą pomocy, czy preferuje pomoc zdalną (telefoniczną, za pomocą komunikatorów, Internetu).\nKonsekwencją wcześniejszej propozycji powinno być zniesienie obowiązku składania oświadczeń o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy przez osoby uprawnione oraz zniesienie obowiązku składania oświadczeń o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej przez osoby korzystające z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej o niezatrudnianiu\npracowników w ciągu ostatniego roku (uchylenie art. 4 ust. 2-6 ustawy), a także uchylenie załącznika nr 1 do ustawy (art. 1 pkt 8 ustawy zmieniającej). Aktualnie zgodnie z art. 4 ust. 2 zdanie pierwsze i drugie ustawy: \n- osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej,\n- osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku.\nPowszechne korzystanie z porad zdalnych stoi w sprzeczności z efektywnym składaniem i przetwarzaniem oświadczeń.\nTrudno uznać za uzasadnione składanie osobiście pisemnych oświadczeń przy jednoczesnym korzystaniu z usługi z pomocą środków porozumiewania się na odległość. Nie jest uzasadnione również utrzymywanie dualizmu w zakresie formalności – innych rygorów prawnych dla korzystania z porad stacjonarnych i zdalnych. Podobnie w czasie epidemii koronawirusa beneficjenci korzystający z porad zdalnych nie składali przedmiotowych oświadczeń. Wreszcie należy\nwskazać, iż otrzymanie porady zdalnej z utrzymaniem obowiązku uprzedniego złożenia oświadczenia na piśmie nie daje gwarancji zapewnienia, iż osoba rozmawiająca przez telefon to rzeczywiście ta, która złożyła oświadczenie.\nPonadto z jednej strony składanie przedmiotowych oświadczeń nie stanowi efektywnego narzędzia weryfikującego, czy o pomoc rzeczywiście ubiega się osoba, której nie stać na jej odpłatne uzyskanie. Z drugiej natomiast strony dla części osób, których sytuacja finansowa nie pozwala na skorzystanie z odpłatnej pomocy, konieczność składania takiego oświadczenia może stanowić dyskomfort i trudną do przezwyciężenia barierę psychiczną. Zniesienie obowiązku składania pisemnego oświadczenia o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej przez osoby uprawnione powinno przyczynić\nsię do ułatwienia dostępu dla osób potrzebujących do korzystania z pomocy prawnej świadczonej nieodpłatnie.\nPonadto, projekt zakłada zmianę treści art. 8 ust. 3 poprzez doprecyzowanie, że nieodpłatna pomoc prawna lub nieodpłatne poradnictwo obywatelskie udzielane są podczas dyżuru. Dyżur nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego będzie odbywał się w punkcie w przeciętnym wymiarze 5 dni w tygodniu i trwa co najmniej 4 godziny dziennie, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Rozwiązanie to jest związane z wprowadzeniem porad zdalnych jako opcji dostępnej dla beneficjenta.\nW ramach projektowanych zmian po art. 8a dodaje się art. 8b, zgodnie z którym w przypadku obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo wprowadzenia stanu nadzwyczajnego starosta będzie mógł ustalić, że udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego następuje wyłącznie za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość. Dodatkowo na wniosek osoby udzielającej nieodpłatnej\npomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, starosta będzie mógł określić warunki techniczne odbywania dyżurów poza punktem. W takiej sytuacji nie będzie obowiązku składania przez osobę uprawnioną, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej, pisemnego oświadczenia, że jest świadoma uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej od osoby niebędącej adwokatem, radcą prawnym albo doradcą podatkowym.\nZmianie ulegnie również art. 11 ust. 5, dotyczący oświadczenia osoby uprawnionej, że jest świadoma uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej od osoby niebędącej adwokatem, radcą prawnym albo doradcą podatkowym. Wskazano, że przedmiotowe oświadczenie przechowywane będzie w warunkach uniemożliwiających dostęp do niego osób trzecich.\nJednocześnie wskazano, że administratorem danych osobowych zawartych w tym oświadczeniu będzie starosta, który zobowiązany będzie do przechowywania dokumentu przez trzy lata od końca roku kalendarzowego, w którym oświadczenie zostanie sporządzone. Do dziesiątego dnia następnego miesiąca kalendarzowego oświadczenie przekazywane będzie w sposób uniemożliwiający powiązanie go z kartą pomocy, w szczególności po usunięciu oznaczenia\ndnia jego złożenia. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Zuzanna Rudzińska-Bluszcz Podsekretarz Stanu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2024 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD69
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
Projekt zmiany ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 945), zwanej dalej „ustawą”, ma na celu zwiększenie dostępności systemu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i bardziej efektywne wykorzystanie środków przeznaczanych na tę pomoc oraz określenie maksymalnego limitu wydatków budżetu państwa będącego skutkiem finansowym wejścia w życie ustawy w latach 2026-2035.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
W art. 28 ustawy określony zostanie maksymalny limit wydatków budżetu państwa. Zgodnie z art. 50 ust. 1c ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1693 z późn. zm.), Rada Ministrów obowiązana jest przedstawić Sejmowi, trzy lata przed upływem 10 lat budżetowych wykonywania danej ustawy, projekt zmiany ustawy określającej maksymalne limity wydatków jednostek sektora finansów publicznych, wyrażone kwotowo, na kolejnych 10 lat budżetowych wykonywania ustawy. Do wyliczenia maksymalnego limitu wydatków budżetu państwa w latach 2026 – 2035 będącego skutkiem finansowym ww. ustawy przyjęto wskaźnik CPI przedstawiony przez Ministra Finansów w Wytycznych dotyczących stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw. Ze względu na znaczne zapotrzebowanie społeczne zaproponowano przywrócenie możliwości zdalnego, poza punktem lub za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, świadczenia pomocy jako stałej możliwości, której wybór należałby do beneficjenta pomocy, co niewątpliwie zwiększy efektywność oraz dostępność świadczonych usług pomocowych. Aktualnie takie rozwiązanie przewidziane jest dla ograniczonego kręgu osób (osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową oraz osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się – art. 8 ust. 8 ustawy zmienianej), a także dla wszystkich osób uprawnionych jedynie w okresie epidemii, stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu nadzwyczajnego (art. 28a ustawy zmienianej). W proponowanym rozwiązaniu beneficjent pomocy, w momencie zapisu dokonywałby wyboru, czy chce skorzystać z pomocy w punkcie, w bezpośrednim kontakcie z osobą udzielającą pomocy, czy preferuje pomoc zdalną (telefoniczną, za pomocą komunikatorów, Internetu). Konsekwencją wcześniejszej propozycji powinno być zniesienie obowiązku składania oświadczeń o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy przez osoby uprawnione oraz zniesienie obowiązku składania oświadczeń o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej przez osoby korzystające z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej o niezatrudnianiu pracowników w ciągu ostatniego roku (uchylenie art. 4 ust. 2-6 ustawy), a także uchylenie załącznika nr 1 do ustawy (art. 1 pkt 8 ustawy zmieniającej). Aktualnie zgodnie z art. 4 ust. 2 zdanie pierwsze i drugie ustawy: - osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, - osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku. Powszechne korzystanie z porad zdalnych stoi w sprzeczności z efektywnym składaniem i przetwarzaniem oświadczeń. Trudno uznać za uzasadnione składanie osobiście pisemnych oświadczeń przy jednoczesnym korzystaniu z usługi z pomocą środków porozumiewania się na odległość. Nie jest uzasadnione również utrzymywanie dualizmu w zakresie formalności – innych rygorów prawnych dla korzystania z porad stacjonarnych i zdalnych. Podobnie w czasie epidemii koronawirusa beneficjenci korzystający z porad zdalnych nie składali przedmiotowych oświadczeń. Wreszcie należy wskazać, iż otrzymanie porady zdalnej z utrzymaniem obowiązku uprzedniego złożenia oświadczenia na piśmie nie daje gwarancji zapewnienia, iż osoba rozmawiająca przez telefon to rzeczywiście ta, która złożyła oświadczenie. Ponadto z jednej strony składanie przedmiotowych oświadczeń nie stanowi efektywnego narzędzia weryfikującego, czy o pomoc rzeczywiście ubiega się osoba, której nie stać na jej odpłatne uzyskanie. Z drugiej natomiast strony dla części osób, których sytuacja finansowa nie pozwala na skorzystanie z odpłatnej pomocy, konieczność składania takiego oświadczenia może stanowić dyskomfort i trudną do przezwyciężenia barierę psychiczną. Zniesienie obowiązku składania pisemnego oświadczenia o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej przez osoby uprawnione powinno przyczynić się do ułatwienia dostępu dla osób potrzebujących do korzystania z pomocy prawnej świadczonej nieodpłatnie. Ponadto, projekt zakłada zmianę treści art. 8 ust. 3 poprzez doprecyzowanie, że nieodpłatna pomoc prawna lub nieodpłatne poradnictwo obywatelskie udzielane są podczas dyżuru. Dyżur nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego będzie odbywał się w punkcie w przeciętnym wymiarze 5 dni w tygodniu i trwa co najmniej 4 godziny dziennie, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Rozwiązanie to jest związane z wprowadzeniem porad zdalnych jako opcji dostępnej dla beneficjenta. W ramach projektowanych zmian po art. 8a dodaje się art. 8b, zgodnie z którym w przypadku obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo wprowadzenia stanu nadzwyczajnego starosta będzie mógł ustalić, że udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego następuje wyłącznie za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość. Dodatkowo na wniosek osoby udzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, starosta będzie mógł określić warunki techniczne odbywania dyżurów poza punktem. W takiej sytuacji nie będzie obowiązku składania przez osobę uprawnioną, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej, pisemnego oświadczenia, że jest świadoma uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej od osoby niebędącej adwokatem, radcą prawnym albo doradcą podatkowym. Zmianie ulegnie również art. 11 ust. 5, dotyczący oświadczenia osoby uprawnionej, że jest świadoma uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej od osoby niebędącej adwokatem, radcą prawnym albo doradcą podatkowym. Wskazano, że przedmiotowe oświadczenie przechowywane będzie w warunkach uniemożliwiających dostęp do niego osób trzecich. Jednocześnie wskazano, że administratorem danych osobowych zawartych w tym oświadczeniu będzie starosta, który zobowiązany będzie do przechowywania dokumentu przez trzy lata od końca roku kalendarzowego, w którym oświadczenie zostanie sporządzone. Do dziesiątego dnia następnego miesiąca kalendarzowego oświadczenie przekazywane będzie w sposób uniemożliwiający powiązanie go z kartą pomocy, w szczególności po usunięciu oznaczenia dnia jego złożenia.