UD116

Projekty ustaw

D – pozostałe projekty

Proponowane rozwiązania stanowią odpowiedź na istniejące potrzeby dotyczące uszczelnienia systemu podatkowego. Główną przesłanką projektowanych zmian jest dążenie do realizacji zasady sprawiedliwości podatkowej, wywodzonej z art. 84 Konstytucji RP. Rolą odpowiedzialnego ustawodawcy jest przeciwdziałanie sytuacjom, w którym dochód różnych podatników, uzyskany w wyniku zdarzeń o tożsamym skutku ekonomicznym, jest opodatkowany na innych zasadach, bez normatywnego uzasadnienia. Zaistniałe różnice w opodatkowaniu niosą znamiona działań optymalizacyjnych, które w świetle art. 84 Konstytucji RP i dyrektywy spójności systemu podatkowego nie są pożądane, ani społecznie sprawiedliwe. W związku z tym, w przypadku identyfikacji takich praktyk, ustawodawca powinien podejmować niezwłoczne działania zmierzające do ich ograniczenia lub wyeliminowania.

Rozwiązania zawarte w tym projekcie są odpowiedzią na istniejące potrzeby dotyczące uszczelnienia systemu podatkowego.
Do najważniejszych zagadnień rozwiązywanych na gruncie tego projektu można zaliczyć w szczególności:
1. Brak opodatkowania w określonych przypadkach nieodpłatnego przekazywania najbliższej rodzinie rzeczy ruchomych – proponuje się opodatkowanie przychodów z odpłatnego zbycia rzeczy ruchomych otrzymanych przez najbliższą rodzinę przedsiębiorcy, który wykupił tę rzecz do majątku prywatnego po zakończeniu leasingu operacyjnego, a którą wcześniej wykorzystywał w działalności gospodarczej, jeżeli rodzina korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn i odpłatnego zbycia dokona przed upływem 3 lat od otrzymania.
2. Wątpliwości interpretacyjne związane ze skutkami prawnopodatkowymi przeniesienia praw własności – proponuje się jednoznaczne wskazanie, iż przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT, które ma na celu uregulowanie w całości lub w części zobowiązania, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego odpłatnego zbycia (datio in solutum).
3. Szerokie rozumienie sformułowania „własnych celów mieszkaniowych” w ramach tzw. ulgi mieszkaniowej – proponuje się doprecyzowanie zasad korzystania z ulgi mieszkaniowej, poprzez wskazanie, że ma ona służyć zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika. Realizacją tych potrzeb będzie nabycie nieruchomości albo praw o charakterze mieszkalnym albo gruntów pod budowę własnego domu, jeżeli podatnik nie ma innej nieruchomości, lokalu mieszkalnego.
4. Wątpliwości interpretacyjne w zakresie rozumienia pojęcia „dochód podlegający opodatkowaniu” użytego w przepisach regulujących daninę solidarnościową – proponuje się jednoznaczne wskazanie, iż podatnik może dochody stanowiące podstawę obliczenia daniny solidarnościowej pomniejszyć o straty z lat ubiegłych. Straty te będą mogły pomniejszyć dochody uzyskane z tego samego źródła przychodów, z którego dochody stanowią podstawę obliczenia daniny solidarnościowej. Rozstrzygnięcie wprost, iż podatnik dochodów tych nie może pomniejszyć o inne przysługujące osobom fizycznym, przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym, odliczenia lub pomniejszenia. Poszerzenie podstawy obliczenia daniny solidarnościowej o dochody z IP Box.
5. Stosowanie przez podatników opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mechanizmu optymalizacyjnego, polegającego na świadczeniu usług na rzecz podmiotu powiązanego, przez co zmniejszana jest np. należna dywidenda, która w PIT opodatkowana jest stawką 19% – proponuje się opodatkowanie takich usług stawką 17% przychodu.
6. Zidentyfikowanie w zakresie restrukturyzacji podmiotów schematów optymalizacyjnych – proponuje się opodatkowanie w ustawie CIT i PIT dochodów wspólników osiągniętych z likwidacji spółki niebędącej osobą prawną powstałej z przekształcenia spółki, jeżeli likwidacja spółki niebędącej osobą prawną nastąpi w określonym terminie (wcześniej niż 3 lata kalendarzowe) po przekształceniu spółki.
7. Zidentyfikowanie praktyki opartych na błędnej wykładni przepisów podatkowych, które prowadzą do obniżenia kosztów prowadzenia działalności – proponuje się wyłączenie możliwości amortyzacji wartości firmy powstającej na skutek przyjęcia do odpłatnego korzystania – uchylenie art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy CIT oraz art. 22b ust. 2 w pkt 1 lit. b ustawy PIT.
8. Zidentyfikowanie przypadków, które mogą prowadzić do braku efektywnego opodatkowania podatkiem od przerzucanych dochodów mającym zapobiegać erozji podstawy opodatkowania – proponuje się wprowadzenie zmian o charakterze doprecyzowującym w podatku od przerzuconych dochodów (art. 24aa ustawy CIT).
9. Zidentyfikowanie praktyk wykorzystywania niektórych instrumentów finansowych do wynagradzania osób w ramach tzw. programów lojalnościowych, które powodują niższe opodatkowanie uzyskiwanych przez nie przychodów (np. opodatkowanie stawką 19% z kapitałów pieniężnych, zamiast ze źródła stosunek pracy – stawką 32% według skali podatkowej). Celem uniemożliwienia tego typu praktyk obniżających podatek proponuje się rozszerzenie zakresu stosowania zasady przypisania do źródła, w ramach którego podatnik otrzymał dane świadczenia w naturze, nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatne w postaci instrumentów finansowych, również o przychody uzyskane z realizacji tych instrumentów finansowych, które obecnie nie są objęte tą zasadą (dotyczy to np. warrantów subskrypcyjnych).
10. Zidentyfikowane praktyki wykorzystywania przez podatników wstecznego obniżania lub podwyższania stawek amortyzacyjnych do obniżania zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym – proponuje się doprecyzowanie przepisów w zakresie zasad amortyzacji środków trwałych przez podatników osiągających dochody podlegające zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym poprzez wprowadzenie odpowiednich odwołań w przepisach oraz wprowadzenie braku możliwości obniżenia lub podwyższenia stawki amortyzacyjnej (stosowanej w danym roku podatkowym) po upływie terminu złożenia zeznania rocznego i zapłaty należnego podatku za ten rok.
11. Dostosowanie regulacji w minimalnym CIT w celu zapewnienia efektywnego opodatkowania – proponuje się wprowadzenie zróżnicowania wysokości uproszczonej podstawy opodatkowania w zależności od wielkości podatnika (podatnicy z przychodami powyżej 50 mln euro oraz pozostali podatnicy) oraz zmiany w zakresie przepisów dotyczących wyłączeń z opodatkowania minimalnym CIT poprzez wskazanie, że opodatkowaniu tym podatkiem nie podlegają podatnicy, których rentowność, w jednym z 2 lat podatkowych (przed zmianami 3 lat podatkowych) bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy, za który należny jest minimalny CIT, wynosiła min. 2%.
12. Wykorzystywanie preferencyjnego opodatkowania dochodów z autorskiego prawa komputerowego obniżoną 5% stawką podatku (IP Box) w celu zmniejszenia wysokości zobowiązania podatkowego w sposób sprzeczny z celem niniejszej regulacji – proponuje się uzależnienie możliwości korzystania z preferencji IP Box od zatrudniania co najmniej 3 osób fizycznych niebędących podmiotami powiązanymi z podatnikiem.
13. Wątpliwości interpretacyjne dotyczące statusu podatnika (podmiotu) rozpoczynającego działalność oraz podatnika (podmiotu) rozpoczynającego prowadzenie działalności w ustawie CIT – proponuje się wprowadzenie definicji podatnika oraz podmiotu rozpoczynających działalność lub rozpoczynających prowadzenie działalności, zgodnie z którą za takiego podatnika (podmiot) nie uznaje się podatnika (podmiotu) kontynuującego działalność przedsiębiorstwa innego podatnika (podmiotu).
14. Wątpliwości w obliczaniu limitu uprawniającego do statusu małego podatnika w przypadku, gdy poprzedni rok podatkowy jest dłuższy albo krótszy niż 12 miesięcy – proponuje się doprecyzowanie definicji małego podatnika poprzez wprowadzenie zasad określających sposób ustalania wartości przychodu ze sprzedaży w przypadku, gdy poprzedni rok podatkowy podatnika jest dłuższy albo krótszy niż 12 miesięcy.
15. Trudności z egzekucją należnego ryczałtu od dochodów spółek w przypadku rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto – proponuje się zmiany w zakresie rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto w ryczałcie od dochodów spółek poprzez wprowadzenie domniemania, że każda wypłata lub dystrybucja zysku w jakiejkolwiek formie, po zakończeniu opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, następuje z zysku wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
16. Brak definicji wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w ryczałcie od dochodów spółek – proponuje się wprowadzenie definicji wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, zgodnie z którą za takie wydatki uznaje się wydatki, które zostały poniesione w innym celu niż osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów oraz wszelkie rodzaju opłaty i należności publicznoprawne o charakterze sankcyjnym.
17. Wątpliwości interpretacyjne na gruncie dochodu z tytułu ukrytych zysków w ryczałcie od dochodów spółek, skutkujące ryzykiem nieopodatkowania transakcji pomiędzy podatnikiem a podmiotem powiązanym – proponuje się doprecyzowanie definicji ukrytych zysków w ryczałcie od dochodów spółek poprzez eliminację przesłanki związku z prawem do udziału w zysku oraz poszerzenie katalogu ukrytych zysków, m.in. o wszelkiego rodzaju opłaty i należności wynikające z umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.
18. Brak spełnienia warunków formalnych, związanych ze sporządzeniem sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami o rachunkowości, dla skutecznej zmiany formy opodatkowania na ryczałt od dochodów spółek przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego - proponuje się uznanie skuteczności zmiany formy opodatkowania na ryczałt od dochodów spółek w przypadku braku podpisania lub podpisania po terminie sprawozdania finansowego przez kierownika jednostki, jeśli pozostałe warunki formalne i obowiązki związane ze zmianą formy opodatkowania przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego zostały spełnione.
19. Zidentyfikowanie w zakresie restrukturyzacji podmiotów schematów optymalizacyjnych, w ramach których podatnicy – kierując się wyłącznie motywacją fiskalną – decydują się na przekształcenie spółki w spółkę osobową (jawną, cywilną), a następnie jej likwidację, wykorzystując różnice w opodatkowaniu likwidacji tych spółek i uzyskując istotne korzyści podatkowe, tj. uniknięcie opodatkowania tzw. „ukrytych (cichych) rezerw” – czyli różnicy między historyczną a bieżącą (rynkową) wartością majątku spółki.
20. Odczytywanie obecnego brzmienia przepisów w zakresie amortyzacji spółek nieruchomościowych w orzecznictwie sądowo-administracyjnym z pominięciem celu wprowadzonego ograniczenia co do możliwości rozliczania podatkowej amortyzacji. Oderwanie podatkowej amortyzacji od jej bilansowego ujęcia prowadzi natomiast do sytuacji, w której podatnik kreuje koszty uzyskania przychodów w oderwaniu od rzeczywistego zużycia majątku.

MFiG

Jarosław Neneman Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów

MFiG

III kwartał 2025 r.