W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw
{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD467","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Głównym celem projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.) zmian m.in. w zakresie:\n1. mieszkań chronionych – projektowanych mieszkań treningowych i wspomaganych.\nProponowane zmiany przewidują odejście od obecnie funkcjonującego nazewnictwa mieszkań określonych jako „chronione” i zmianę ich formuły. Mieszkania chronione zastąpione zostaną nazwą „mieszkania treningowe i wspomagane”. Mieszkania te funkcjonują na gruncie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej i nadal pozostaną formą pomocy społecznej przygotowującą, pod opieką specjalistów, osoby tam przebywające do prowadzenia samodzielnego życia lub wspierającą te osoby w codziennym funkcjonowaniu, co oznacza, że nie będą stanowiły zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osób i rodzin. \n2. usług opiekuńczych – świadczonych w formie usług sąsiedzkich.\nRealizując postulat zgłaszany przez organizacje zajmujące się stosowaniem przepisów dotyczących pomocy społecznej w praktyce, proponuje się wprowadzenie do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, podstaw – ram prawnych dotyczących usługi sąsiedzkiej, jako formy realizacji usług opiekuńczych. \n3. usług świadczonych przez domy pomocy społecznej – usług wsparcia krótkoterminowego.\nProjekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej przewiduje wprowadzenie regulacji umożliwiającej świadczenie usługi wsparcia krótkoterminowego przez domy pomocy społecznej. Wprowadzenie możliwości świadczenia przez domy pomocy społecznej usługi wsparcia krótkoterminowego dedykowane będzie dla osób, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność potrzebują tego rodzaju pomocy. Pozwoli to na pełniejsze wykorzystanie potencjału zarówno lokalowego (infrastruktury) jak i kadrowego domów pomocy społecznej, jednocześnie pozostając w zgodzie z ideą deinstytucjonalizacji usług społecznych (osoby korzystające z ww. rozwiązania dzięki czasowemu wsparciu dłużej będą mogły funkcjonować w swoim dotychczasowym środowisku, nie będą od razu na stałe przenoszone do opieki instytucjonalnej sprawowanej przez dom pomocy społecznej). \n4. rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych.\nProjekt ustawy przewiduje wzmocnienie działań nadzorczych przez wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez dyrektora lub kierownika domu pomocy społecznej oraz podmiotu prowadzącego placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych z udziałem mieszkańców domu pomocy społecznej lub osób przebywających w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku, w szczególności dotyczących wypadków, samouszkodzeń, obrażeń ciała, pozostałych zdarzeń związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia tych mieszkańców lub osób, podejmowania działań następczych oraz przekazywania informacji właściwym organom.\n5. udzielania zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej i placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku.\nProjekt ustawy przewiduje uregulowanie na nowo kwestii dotyczącej czasu, na jaki wydawane jest zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej lub placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku.\nProjekt przewiduje również inne zmiany (omówione w dalszej części).","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"1. W odniesieniu do mieszkań chronionych\nW mieszkaniu treningowym świadczone będą usługi bytowe oraz nauka w zakresie rozwijania lub utrwalania samodzielności, sprawności dotyczącej samoobsługi, pełnienia ról społecznych w integracji ze społecznością lokalną, w celu umożliwienia prowadzenia samodzielnego życia. Natomiast w mieszkaniu wspomaganym świadczone będą usługi bytowe oraz pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w życiu codziennym i realizacji kontaktów społecznych, w celu utrzymania lub rozwijania samodzielności osoby na poziomie jej psychofizycznych możliwości.\nKierowanie do mieszkań treningowych i wspomaganych należeć będzie do kompetencji gminy lub powiatu (podmiotu kierującego), tak jak ma to miejsce na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów, w zależności od podstawy i okoliczności udzielanego wsparcia. Objęcie pomocą w formie pobytu w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym poprzedzać będzie zawarcie kontraktu mieszkaniowego (nowa forma umowy wprowadzona w projekcie). Przyznanie wsparcia, tak jak dotychczas będzie następowało w drodze decyzji. \nKwalifikacja osoby ubiegającej się o pobyt w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym odbywać się będzie na podstawie dokumentów lub oświadczeń potwierdzających przesłanki do udzielenia ww. wsparcia. W celu odformalizowania procesu kwalifikacji osoby ubiegającej się o pobyt w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym przeprowadzanie rodzinnego wywiadu środowiskowego nie będzie wymagane.\nMieszkania wspomagane przeznaczone będą dla osoby niepełnosprawnej, w szczególności osoby niepełnosprawnej fizycznie lub osoby z zaburzeniami psychicznymi oraz osoby w podeszłym wieku lub przewlekle chorej. Pobyt w mieszkaniu wspomaganym będzie mógł mieć charakter czasowy, a w przypadku osób, które posiadają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a także w szczególnie uzasadnionych przypadkach w stosunku do innych osób, będzie mógł mieć również charakter stały. Tak jak dotychczas, w stosunku do mieszkań chronionych, korzystanie ze wsparcia w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym prowadzonym przez podmioty inne niż gmina, powiat lub na ich zlecenie, odbywa się na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą korzystającą z pobytu lub jej przedstawicielem ustawowym.\nProjektowane zmiany zakładają poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do prowadzenia mieszkań treningowych i wspomaganych. Projekt ustawy wprowadza możliwość prowadzenia mieszkań treningowych i wspomaganych przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, organizację pozarządową, o której mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2022 r. poz. 1327, z późn. zm.) oraz podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3 tej ustawy, prowadzące działalność w zakresie pomocy społecznej. Ww. zmiana podyktowana jest chęcią zwiększenia dostępności przedmiotowych usług przez zapewnienie szerszego kręgu podmiotów, które mogą prowadzić mieszkania treningowe i wspomagane.\nProjekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej przewiduje wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez wojewodę rejestru mieszkań treningowych i wspomaganych prowadzonych przez gminę i powiat lub na ich zlecenie, znajdujących się na terenie danego województwa. Powyższa regulacja pozwoli podmiotom zainteresowanym uzyskać dostęp do informacji na temat funkcjonujących mieszkań treningowych i wspomaganych, a jednocześnie umożliwi wojewodom kontrolę nad spełnianiem odpowiednich standardów przez podmioty prowadzące te mieszkania. \nZ uwagi na wprowadzane zmiany projektowana regulacja zawiera również upoważnienie dla ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do wydania rozporządzenia określającego minimalne standardy i zakres usług świadczonych w mieszkaniach treningowych lub wspomaganych oraz minimalne standardy pomieszczeń w mieszkaniach treningowych lub wspomaganych. Projekt zawiera również przepisy przejściowe. \n2. W odniesieniu do usług opiekuńczych świadczonych w formie usług sąsiedzkich\nW projekcie ustawy zaproponowano doprecyzowanie kwestii świadczenia usług sąsiedzkich jako formy usług opiekuńczych. Samopomoc sąsiedzka oraz świadczone w jej ramach usługi sąsiedzkie nie są „nowością” jeśli chodzi o pomoc społeczną. Aktualnie usługi sąsiedzkie są lub były realizowane w ramach różnego rodzaju projektów, także współfinansowanych ze środków unijnych, a także programów takich jak np. „Korpus Wsparcia Seniorów”.\nW przypadku realizacji przez gminę usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich, rada gminy w uchwale określającej szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze (w tym także świadczone w formie usług sąsiedzkich) i specjalistyczne usługi opiekuńcze (z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi) oraz szczegółowe warunki zwolnienia od opłat i tryb ich pobierania, określi również szczegółowe kryteria przyznania usług sąsiedzkich, wymiar i zakres usług sąsiedzkich, sposób kontroli świadczenia i rozliczania wykonywanych usług sąsiedzkich, a także zasady sprawowania nadzoru nad świadczonymi usługami.\nTak jak przy pozostałych zadaniach, gmina będzie mogła zadecydować, czy organizując na swoim terenie usługę sąsiedzką będzie korzystać z możliwości jej zlecenia organizacjom społecznym. W zależności od indywidualnych potrzeb i możliwości będzie decydować też o formie podejmowania współpracy z opiekunami-sąsiadami (w większości przypadków podstawą takiej współpracy będzie umowa zlecenia). \nŚwiadczenie usług opiekuńczych przez osoby z najbliższego otoczenia osoby wymagającej wsparcia, zagwarantuje także większą elastyczność udzielanej pomocy, która nie musi być ograniczona konkretnymi dniami i godzinami, a może być świadczona adekwatnie do zaistniałych potrzeb. Co istotne, projekt ustawy przewiduje także przyznanie radzie gminy kompetencji do rozszerzenia katalogu osób, na rzecz których będzie mogło być świadczone wsparcie w formie usług sąsiedzkich, o osoby, dla których wsparcie w postaci usług sąsiedzkich będzie miało charakter uzupełniający opiekę sprawowaną przez rodzinę. Będzie to stanowiło odciążenie członków rodziny, którzy na co dzień sprawują opiekę nad np. osobą niepełnosprawną lub seniorem.\nW projekcie ustawy zaproponowano minimum regulacji, która w ocenie projektodawcy ma zagwarantować odpowiedni poziom świadczenia usług i bezpieczeństwa beneficjentów tych usług, jak i osób je wykonujących. Projekt ustawy przewiduje, że usługi sąsiedzkie mogą obejmować pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczną, nieskomplikowane czynności pielęgnacyjne oraz, w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Natomiast osobą wykonującą te usługi będzie mogła być osoba pełnoletnia, zamieszkująca w najbliższej okolicy osoby, której udzielone jest wsparcie. \nZ możliwości świadczenia usług sąsiedzkich wykluczono członków rodziny w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, tj. osoby wspólnie zamieszkujące oraz gospodarujące niezależnie od więzi prawnych łączących te osoby, jak również osoby, na których może ciążyć obowiązek alimentacyjny (małżonek, krewni w linii prostej oraz rodzeństwo). \nOrganizator usługi, niezależnie czy będzie nim gmina, czy inny podmiot realizujący zlecone przez gminę zadanie, będzie obowiązany do przeprowadzenia szkoleń z zakresu udzielania pierwszej pomocy dla osób wykonujących usługi sąsiedzkie. Proponowana regulacja przewiduje także, że osoba świadcząca usługę sąsiedzką ma zostać zaakceptowana przez beneficjenta tej usługi, co docelowo ma usprawnić świadczenie tego rodzaju wsparcia, jednak nie oznacza to bezwzględnej konieczności „zatrudnienia” osoby wskazanej przez beneficjenta tej formy pomocy. \nDodatkowo proponuje się wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego, które zdecydują się na realizację usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich, w postaci programu mającego na celu dofinansowanie tych usług.\n3. W odniesieniu do usług wsparcia krótkoterminowego świadczonych przez domy pomocy społecznej\nUsługa wsparcia krótkoterminowego, zarówno świadczona w formie pobytu całodobowego jak i formie dziennego pobytu, ma na celu elastyczne podejście do potrzeb osób wymagających pomocy przez krótki okres (np. po pobycie w szpitalu), a także tych, którymi na co dzień opiekuje się rodzina. \nUsługa wparcia krótkoterminowego w formie pobytu całodobowego będzie mogła zostać przyznana na czas określony nie dłuższy niż 30 dni w roku, z możliwością przedłużenia pobytu, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nie dłużej niż o kolejne 30 dni. Natomiast usługa wsparcia krótkoterminowego w formie dziennej będzie mogła zostać przyznana w wymiarze nie mniejszym niż 4 godziny dziennie i nie większym niż 12 godzin dziennie, nie dłużej niż 30 dni w roku, z możliwością przedłużenia wsparcia, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nie dłużej jednak niż o kolejne 30 dni. Łącznie usługa wsparcia krótkoterminowego niezależnie od formy nie będzie mogła przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. \nOgraniczono do minimum formalności związane z przyznaniem usługi. Nie będzie przeprowadzany rodzinny wywiad środowiskowy, a podstawą wydania decyzji w sprawie przyznania usługi wsparcia krótkoterminowego będzie oświadczenie o sytuacji osobistej i dochodowej złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń oraz dokumenty potwierdzające istnienie przesłanek uzasadniających przyznanie tej usługi oraz wskazujących na rodzaj i zakres wsparcia, którego wymaga osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia. W przypadku, gdy osoba deklaruje ponoszenie pełnej odpłatności za przyznaną usługę, odstępuje się również od ustalenia sytuacji dochodowej i majątkowej osoby. W takim przypadku w decyzji przyznającej świadczenie zostanie wskazane, że osoba ponosi cały koszt przyznanego świadczenia. \nRodzaj i zakres usług wsparcia krótkoterminowego uzależniony będzie od osobistej sytuacji oraz indywidualnych potrzeb osoby. W celu organizacji ww. usługi wymagane będzie podjęcie odpowiednich działań w zakresie organizacji pracy domu pomocy społecznej, w szczególności wydzielenia pomieszczeń do świadczenia usługi wsparcia krótkoterminowego oraz zapewnienia kadr świadczących te usługi. W związku z wprowadzeniem nowego rodzaju usługi świadczonej w ramach usług świadczonych przez dom pomocy społecznej, uzupełnione zostanie odpowiednio w tym zakresie rozporządzenie w sprawie domów pomocy społecznej. \nProjektowana regulacja zakłada, iż usługa wsparcia krótkoterminowego realizowana w formie pobytu całodobowego obejmować będzie m.in. czasowy pobyt całodobowy, opiekę, pielęgnację, wyżywienie i ewentualnie inne dodatkowe usługi dostosowane do potrzeb oraz stanu zdrowia osoby korzystającej ze wsparcia, jak również możliwości domu pomocy społecznej. Usługa, która ma być realizowana w formie dziennej, obejmować będzie ww. świadczenia z wyłączeniem pobytu całodobowego.\nZmodyfikowano również definicję średniomiesięcznego kosztu utrzymania, od którego uzależniona jest nie tylko maksymalna odpłatność za pobyt i usługi w domu pomocy społecznej ponoszone za mieszkańca domu, ale także – zgodnie z projektem – minimalna opłata za usługę wsparcia krótkoterminowego całodobowego świadczona przez dany dom pomocy społecznej. \nRada gminy lub rada powiatu prowadzące lub zlecające prowadzenie domu pomocy społecznej określą, w drodze uchwały, wysokość opłat za godzinę usługi w przypadku usługi wsparcia krótkoterminowego świadczonego w formie dziennej oraz za dzień pobytu w przypadku usługi wsparcia krótkoterminowego świadczonego w formie pobytu całodobowego.\nRóżnicę między ustaloną odpłatnością osoby, a odpłatnością za usługę wsparcia krótkoterminowego, będzie ponosiła gmina, która przyznała usługę wsparcia krótkoterminowego. Dodatkowo proponuje się wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego, które zdecydują się na realizację usług wsparcia krótkoterminowego, w postaci programu mającego na celu dofinansowanie tych usług.\n4. W odniesieniu do regulacji obligujących kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmioty prowadzące placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych z udziałem mieszkańców lub osób przebywających w placówce, podejmowania działań następczych oraz przekazywania informacji właściwym organom\nProjekt ustawy wprowadza obowiązek prowadzenia, przez kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmioty prowadzące placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych z udziałem mieszkańców domu pomocy społecznej lub osób przebywających w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku, w szczególności dotyczących wypadków, samouszkodzeń, obrażeń ciała, pozostałych zdarzeń związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia tych mieszkańców lub osób. Wprowadzenie regulacji w tym zakresie stanowi realizację postulatów zgłaszanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ramach Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur.\nProjekt przewiduje procedurę przekazywania informacji w ww. zakresie w celu podjęcia interwencji oraz działań naprawczych przez odpowiednie organy.\nZ uwagi na fakt, iż zadania w zakresie nadzoru nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług, dla których minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określił standardy, wykonuje wojewoda, informacja zbiorcza o zdarzeniach nadzwyczajnych i podjętych działaniach następczych, przekazywana będzie przez wojewodę ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego za pomocą udostępnionego przez ministra systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 23 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej.\n5. W odniesieniu do udzielania zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej i placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku\nNa gruncie obecnie obowiązujących przepisów zezwolenie wydawane jest, co do zasady na czas nieokreślony. Zgodnie z projektowaną ustawą pierwsze zezwolenie na prowadzenie powyżej wskazanej działalności będzie wydawane na czas określony – 1 rok, następne – na czas nieokreślony, chyba, że sam podmiot wnioskuje o wydanie zezwolenia na czas określony. Jednocześnie projektowane przepisy wskazują, że podmiotowi ubiegającemu się o kolejne zezwolenie (w takim samym zakresie) po uprzednim cofnięciu zezwolenia, również wydaje się zezwolenie na czas określony – 1 rok. Uzasadnieniem powyższej zmiany jest wzmocnienie nadzoru nad nowopowstałymi domami pomocy społecznej i placówkami zapewniającymi całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. W celu zagwarantowania i weryfikacji prawidłowości działania zgodnie z obowiązującymi standardami przez podmioty prowadzące te jednostki, pierwsze zezwolenie będzie miało charakter czasowy.\n6. W odniesieniu do pozostałych zmian:\n– w art. 1 pkt 8 projektu ustawy doprecyzowano, że w przypadku ubiegania się o świadczenia niebędące usługami całodobowymi w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi nie ustala się sytuacji dochodowej i majątkowej. Podobnie przy aktualizacji rodzinnego wywiadu środowiskowego, ze względu na fakt, iż przyznanie tych świadczeń jest nieodpłatne – nie ma potrzeby ustalania ani aktualizowania informacji na temat sytuacji dochodowej i majątkowej osób i ich rodzin, \n– doprecyzowano dane w rejestrach prowadzonych przez wojewodów – rejestrach domów pomocy społecznej oraz placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku,\n– art. 1 pkt 16 projektu ustawy – zmiana stanowi realizację postulatów zgłaszanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ramach Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, aby we wszystkich instytucjach opieki podjąć kroki w celu zaznajamiania mieszkańców z przysługującymi im prawami, w tym z prawem do składania skarg, jak również wywieszania w ogólnodostępnych miejscach adresów instytucji, do których mogłyby się zwrócić osoby zamieszkujące dom opieki lub ich rodziny w przypadku naruszenia praw pensjonariuszy. Analogiczne zmiany w zakresie standardów zostaną wprowadzone do rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej,\n– w art. 1 pkt 20 projektu ustawy doprecyzowano w art. 107 w ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, iż w przypadku osób przebywających w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi aktualizacja rodzinnego wywiadu środowiskowego będzie musiała zostać sporządzona nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Uzupełniono również w art. 107 w ust. 5b pkt 7 katalog informacji, które powinno zawierać zaświadczenie albo oświadczenie o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, o koszty uzyskania przychodu,\n – w art. 1 pkt 21 projektu ustawy przewidziano w art. 110 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej dodanie ust. 11a, doprecyzowując kwestię wskaźnika zatrudnienia pracowników socjalnych przez wskazanie, iż do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną, wlicza się wszystkie rodziny i osoby, którym w danym roku kalendarzowym co najmniej raz udzielono świadczenia w formie pracy socjalnej. Proponowana zmiana przez ujednolicenie i usystematyzowanie zasad przeliczania rodzin/osób objętych pracą socjalną, ma na celu poprawę standardów i zwiększenie dostępności rodzin/osób do pracy socjalnej. Powyższe brzmienie przepisu daje gwarancję prawidłowej realizacji zadań nałożonych na gminę, a przede wszystkim prowadzenia pracy socjalnej z wszystkimi klientami pomocy społecznej. \n– w art. 1 pkt 22 projektu ustawy proponuje się uregulowanie kwestii zgłaszania przypadków napaści wobec pracowników socjalnych. Wszelkie informacje o aktach agresji zgłaszane przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej w zakresie zagrożenia bezpieczeństwa kadry pomocy społecznej, skierowane przeciwko pracownikom socjalnym są przekazywane obecnie do Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w ramach prowadzonego rejestru centralnego, o którym mowa w art. 23 ust. 4a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Dane gromadzone w rejestrach nie odzwierciedlają jednak pełnego obrazu faktycznych zdarzeń. Proponuje się aby każde zdarzenie z użyciem przemocy wobec pracownika socjalnego było obligatoryjnie rejestrowane w rejestrze centralnym w ciągu 3 dni od zaistnienia.\nProjekt ustawy przewiduje w art. 2 nowelizację ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.), polegającą na zmianie brzmienia art. 7 ust. 4. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 4 ww. ustawy gmina otrzymuje dotację z budżetu państwa na sfinansowanie kosztów realizacji zadań takich jak wydawanie decyzji w sprawach świadczeniobiorców innych niż ubezpieczeni spełniających kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w przypadku których nie stwierdzono dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych w celu ustalenia sytuacji dochodowej i majątkowej świadczeniobiorców. Proponuje się aby w ww. przepisie zostało wskazane, iż dotacja z budżetu państwa w wysokości nie mniejszej niż 80% była przeznaczana przez gminę na wynagrodzenia i dodatki do wynagrodzenia dla osób realizujących ww. zadania. Zdaniem projektodawcy zasadnym jest aby dodatkowe zadania wykonywane przez pracownika socjalnego nałożone na mocy przepisów odrębnych były dostatecznie wynagradzane.\nProjekt ustawy w art. 3 dokonuje zmiany w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634, z późn. zm.). Przedmiotowa zmiana ma na celu wyłączenie beneficjentów programu finansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus przeznaczonego na zwalczanie deprywacji materialnej – analogicznie jak to jest w przypadku obecnie realizowanego Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 – spod sankcji wykluczenia z możliwości otrzymywania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich. Nowe wyłączenie uwzględnia również Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, w przypadku którego funkcja beneficjenta wiąże się z funkcją instytucji pośredniczącej. Zastosowanie wobec beneficjentów wskazanego programu wykluczenia jako narzędzia prawnego mogłoby skutkować wstrzymaniem działań programu w zakresie przekazywania osobom najbardziej potrzebującym pomocy żywnościowej. Pozbawienie osób najbardziej potrzebujących dostępu do pomocy żywnościowej miałoby bardzo niekorzystne skutki społeczne i byłoby niezgodne z celem programu.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MRiPS","value":"MRiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Stanisław Szwed Sekretarz Stanu ","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MRiPS","value":"MRiPS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"II kwartał 2023 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 16 maja 2023 r. ","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"Zrealizowany","value":"Zrealizowany"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD467
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Głównym celem projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.) zmian m.in. w zakresie: 1. mieszkań chronionych – projektowanych mieszkań treningowych i wspomaganych. Proponowane zmiany przewidują odejście od obecnie funkcjonującego nazewnictwa mieszkań określonych jako „chronione” i zmianę ich formuły. Mieszkania chronione zastąpione zostaną nazwą „mieszkania treningowe i wspomagane”. Mieszkania te funkcjonują na gruncie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej i nadal pozostaną formą pomocy społecznej przygotowującą, pod opieką specjalistów, osoby tam przebywające do prowadzenia samodzielnego życia lub wspierającą te osoby w codziennym funkcjonowaniu, co oznacza, że nie będą stanowiły zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osób i rodzin. 2. usług opiekuńczych – świadczonych w formie usług sąsiedzkich. Realizując postulat zgłaszany przez organizacje zajmujące się stosowaniem przepisów dotyczących pomocy społecznej w praktyce, proponuje się wprowadzenie do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, podstaw – ram prawnych dotyczących usługi sąsiedzkiej, jako formy realizacji usług opiekuńczych. 3. usług świadczonych przez domy pomocy społecznej – usług wsparcia krótkoterminowego. Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej przewiduje wprowadzenie regulacji umożliwiającej świadczenie usługi wsparcia krótkoterminowego przez domy pomocy społecznej. Wprowadzenie możliwości świadczenia przez domy pomocy społecznej usługi wsparcia krótkoterminowego dedykowane będzie dla osób, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność potrzebują tego rodzaju pomocy. Pozwoli to na pełniejsze wykorzystanie potencjału zarówno lokalowego (infrastruktury) jak i kadrowego domów pomocy społecznej, jednocześnie pozostając w zgodzie z ideą deinstytucjonalizacji usług społecznych (osoby korzystające z ww. rozwiązania dzięki czasowemu wsparciu dłużej będą mogły funkcjonować w swoim dotychczasowym środowisku, nie będą od razu na stałe przenoszone do opieki instytucjonalnej sprawowanej przez dom pomocy społecznej). 4. rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych. Projekt ustawy przewiduje wzmocnienie działań nadzorczych przez wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez dyrektora lub kierownika domu pomocy społecznej oraz podmiotu prowadzącego placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych z udziałem mieszkańców domu pomocy społecznej lub osób przebywających w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku, w szczególności dotyczących wypadków, samouszkodzeń, obrażeń ciała, pozostałych zdarzeń związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia tych mieszkańców lub osób, podejmowania działań następczych oraz przekazywania informacji właściwym organom. 5. udzielania zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej i placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku. Projekt ustawy przewiduje uregulowanie na nowo kwestii dotyczącej czasu, na jaki wydawane jest zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej lub placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. Projekt przewiduje również inne zmiany (omówione w dalszej części).
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
1. W odniesieniu do mieszkań chronionych W mieszkaniu treningowym świadczone będą usługi bytowe oraz nauka w zakresie rozwijania lub utrwalania samodzielności, sprawności dotyczącej samoobsługi, pełnienia ról społecznych w integracji ze społecznością lokalną, w celu umożliwienia prowadzenia samodzielnego życia. Natomiast w mieszkaniu wspomaganym świadczone będą usługi bytowe oraz pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w życiu codziennym i realizacji kontaktów społecznych, w celu utrzymania lub rozwijania samodzielności osoby na poziomie jej psychofizycznych możliwości. Kierowanie do mieszkań treningowych i wspomaganych należeć będzie do kompetencji gminy lub powiatu (podmiotu kierującego), tak jak ma to miejsce na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów, w zależności od podstawy i okoliczności udzielanego wsparcia. Objęcie pomocą w formie pobytu w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym poprzedzać będzie zawarcie kontraktu mieszkaniowego (nowa forma umowy wprowadzona w projekcie). Przyznanie wsparcia, tak jak dotychczas będzie następowało w drodze decyzji. Kwalifikacja osoby ubiegającej się o pobyt w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym odbywać się będzie na podstawie dokumentów lub oświadczeń potwierdzających przesłanki do udzielenia ww. wsparcia. W celu odformalizowania procesu kwalifikacji osoby ubiegającej się o pobyt w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym przeprowadzanie rodzinnego wywiadu środowiskowego nie będzie wymagane. Mieszkania wspomagane przeznaczone będą dla osoby niepełnosprawnej, w szczególności osoby niepełnosprawnej fizycznie lub osoby z zaburzeniami psychicznymi oraz osoby w podeszłym wieku lub przewlekle chorej. Pobyt w mieszkaniu wspomaganym będzie mógł mieć charakter czasowy, a w przypadku osób, które posiadają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a także w szczególnie uzasadnionych przypadkach w stosunku do innych osób, będzie mógł mieć również charakter stały. Tak jak dotychczas, w stosunku do mieszkań chronionych, korzystanie ze wsparcia w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym prowadzonym przez podmioty inne niż gmina, powiat lub na ich zlecenie, odbywa się na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą korzystającą z pobytu lub jej przedstawicielem ustawowym. Projektowane zmiany zakładają poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do prowadzenia mieszkań treningowych i wspomaganych. Projekt ustawy wprowadza możliwość prowadzenia mieszkań treningowych i wspomaganych przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, organizację pozarządową, o której mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2022 r. poz. 1327, z późn. zm.) oraz podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3 tej ustawy, prowadzące działalność w zakresie pomocy społecznej. Ww. zmiana podyktowana jest chęcią zwiększenia dostępności przedmiotowych usług przez zapewnienie szerszego kręgu podmiotów, które mogą prowadzić mieszkania treningowe i wspomagane. Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej przewiduje wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez wojewodę rejestru mieszkań treningowych i wspomaganych prowadzonych przez gminę i powiat lub na ich zlecenie, znajdujących się na terenie danego województwa. Powyższa regulacja pozwoli podmiotom zainteresowanym uzyskać dostęp do informacji na temat funkcjonujących mieszkań treningowych i wspomaganych, a jednocześnie umożliwi wojewodom kontrolę nad spełnianiem odpowiednich standardów przez podmioty prowadzące te mieszkania. Z uwagi na wprowadzane zmiany projektowana regulacja zawiera również upoważnienie dla ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do wydania rozporządzenia określającego minimalne standardy i zakres usług świadczonych w mieszkaniach treningowych lub wspomaganych oraz minimalne standardy pomieszczeń w mieszkaniach treningowych lub wspomaganych. Projekt zawiera również przepisy przejściowe. 2. W odniesieniu do usług opiekuńczych świadczonych w formie usług sąsiedzkich W projekcie ustawy zaproponowano doprecyzowanie kwestii świadczenia usług sąsiedzkich jako formy usług opiekuńczych. Samopomoc sąsiedzka oraz świadczone w jej ramach usługi sąsiedzkie nie są „nowością” jeśli chodzi o pomoc społeczną. Aktualnie usługi sąsiedzkie są lub były realizowane w ramach różnego rodzaju projektów, także współfinansowanych ze środków unijnych, a także programów takich jak np. „Korpus Wsparcia Seniorów”. W przypadku realizacji przez gminę usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich, rada gminy w uchwale określającej szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze (w tym także świadczone w formie usług sąsiedzkich) i specjalistyczne usługi opiekuńcze (z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi) oraz szczegółowe warunki zwolnienia od opłat i tryb ich pobierania, określi również szczegółowe kryteria przyznania usług sąsiedzkich, wymiar i zakres usług sąsiedzkich, sposób kontroli świadczenia i rozliczania wykonywanych usług sąsiedzkich, a także zasady sprawowania nadzoru nad świadczonymi usługami. Tak jak przy pozostałych zadaniach, gmina będzie mogła zadecydować, czy organizując na swoim terenie usługę sąsiedzką będzie korzystać z możliwości jej zlecenia organizacjom społecznym. W zależności od indywidualnych potrzeb i możliwości będzie decydować też o formie podejmowania współpracy z opiekunami-sąsiadami (w większości przypadków podstawą takiej współpracy będzie umowa zlecenia). Świadczenie usług opiekuńczych przez osoby z najbliższego otoczenia osoby wymagającej wsparcia, zagwarantuje także większą elastyczność udzielanej pomocy, która nie musi być ograniczona konkretnymi dniami i godzinami, a może być świadczona adekwatnie do zaistniałych potrzeb. Co istotne, projekt ustawy przewiduje także przyznanie radzie gminy kompetencji do rozszerzenia katalogu osób, na rzecz których będzie mogło być świadczone wsparcie w formie usług sąsiedzkich, o osoby, dla których wsparcie w postaci usług sąsiedzkich będzie miało charakter uzupełniający opiekę sprawowaną przez rodzinę. Będzie to stanowiło odciążenie członków rodziny, którzy na co dzień sprawują opiekę nad np. osobą niepełnosprawną lub seniorem. W projekcie ustawy zaproponowano minimum regulacji, która w ocenie projektodawcy ma zagwarantować odpowiedni poziom świadczenia usług i bezpieczeństwa beneficjentów tych usług, jak i osób je wykonujących. Projekt ustawy przewiduje, że usługi sąsiedzkie mogą obejmować pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczną, nieskomplikowane czynności pielęgnacyjne oraz, w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Natomiast osobą wykonującą te usługi będzie mogła być osoba pełnoletnia, zamieszkująca w najbliższej okolicy osoby, której udzielone jest wsparcie. Z możliwości świadczenia usług sąsiedzkich wykluczono członków rodziny w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, tj. osoby wspólnie zamieszkujące oraz gospodarujące niezależnie od więzi prawnych łączących te osoby, jak również osoby, na których może ciążyć obowiązek alimentacyjny (małżonek, krewni w linii prostej oraz rodzeństwo). Organizator usługi, niezależnie czy będzie nim gmina, czy inny podmiot realizujący zlecone przez gminę zadanie, będzie obowiązany do przeprowadzenia szkoleń z zakresu udzielania pierwszej pomocy dla osób wykonujących usługi sąsiedzkie. Proponowana regulacja przewiduje także, że osoba świadcząca usługę sąsiedzką ma zostać zaakceptowana przez beneficjenta tej usługi, co docelowo ma usprawnić świadczenie tego rodzaju wsparcia, jednak nie oznacza to bezwzględnej konieczności „zatrudnienia” osoby wskazanej przez beneficjenta tej formy pomocy. Dodatkowo proponuje się wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego, które zdecydują się na realizację usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich, w postaci programu mającego na celu dofinansowanie tych usług. 3. W odniesieniu do usług wsparcia krótkoterminowego świadczonych przez domy pomocy społecznej Usługa wsparcia krótkoterminowego, zarówno świadczona w formie pobytu całodobowego jak i formie dziennego pobytu, ma na celu elastyczne podejście do potrzeb osób wymagających pomocy przez krótki okres (np. po pobycie w szpitalu), a także tych, którymi na co dzień opiekuje się rodzina. Usługa wparcia krótkoterminowego w formie pobytu całodobowego będzie mogła zostać przyznana na czas określony nie dłuższy niż 30 dni w roku, z możliwością przedłużenia pobytu, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nie dłużej niż o kolejne 30 dni. Natomiast usługa wsparcia krótkoterminowego w formie dziennej będzie mogła zostać przyznana w wymiarze nie mniejszym niż 4 godziny dziennie i nie większym niż 12 godzin dziennie, nie dłużej niż 30 dni w roku, z możliwością przedłużenia wsparcia, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nie dłużej jednak niż o kolejne 30 dni. Łącznie usługa wsparcia krótkoterminowego niezależnie od formy nie będzie mogła przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Ograniczono do minimum formalności związane z przyznaniem usługi. Nie będzie przeprowadzany rodzinny wywiad środowiskowy, a podstawą wydania decyzji w sprawie przyznania usługi wsparcia krótkoterminowego będzie oświadczenie o sytuacji osobistej i dochodowej złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń oraz dokumenty potwierdzające istnienie przesłanek uzasadniających przyznanie tej usługi oraz wskazujących na rodzaj i zakres wsparcia, którego wymaga osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia. W przypadku, gdy osoba deklaruje ponoszenie pełnej odpłatności za przyznaną usługę, odstępuje się również od ustalenia sytuacji dochodowej i majątkowej osoby. W takim przypadku w decyzji przyznającej świadczenie zostanie wskazane, że osoba ponosi cały koszt przyznanego świadczenia. Rodzaj i zakres usług wsparcia krótkoterminowego uzależniony będzie od osobistej sytuacji oraz indywidualnych potrzeb osoby. W celu organizacji ww. usługi wymagane będzie podjęcie odpowiednich działań w zakresie organizacji pracy domu pomocy społecznej, w szczególności wydzielenia pomieszczeń do świadczenia usługi wsparcia krótkoterminowego oraz zapewnienia kadr świadczących te usługi. W związku z wprowadzeniem nowego rodzaju usługi świadczonej w ramach usług świadczonych przez dom pomocy społecznej, uzupełnione zostanie odpowiednio w tym zakresie rozporządzenie w sprawie domów pomocy społecznej. Projektowana regulacja zakłada, iż usługa wsparcia krótkoterminowego realizowana w formie pobytu całodobowego obejmować będzie m.in. czasowy pobyt całodobowy, opiekę, pielęgnację, wyżywienie i ewentualnie inne dodatkowe usługi dostosowane do potrzeb oraz stanu zdrowia osoby korzystającej ze wsparcia, jak również możliwości domu pomocy społecznej. Usługa, która ma być realizowana w formie dziennej, obejmować będzie ww. świadczenia z wyłączeniem pobytu całodobowego. Zmodyfikowano również definicję średniomiesięcznego kosztu utrzymania, od którego uzależniona jest nie tylko maksymalna odpłatność za pobyt i usługi w domu pomocy społecznej ponoszone za mieszkańca domu, ale także – zgodnie z projektem – minimalna opłata za usługę wsparcia krótkoterminowego całodobowego świadczona przez dany dom pomocy społecznej. Rada gminy lub rada powiatu prowadzące lub zlecające prowadzenie domu pomocy społecznej określą, w drodze uchwały, wysokość opłat za godzinę usługi w przypadku usługi wsparcia krótkoterminowego świadczonego w formie dziennej oraz za dzień pobytu w przypadku usługi wsparcia krótkoterminowego świadczonego w formie pobytu całodobowego. Różnicę między ustaloną odpłatnością osoby, a odpłatnością za usługę wsparcia krótkoterminowego, będzie ponosiła gmina, która przyznała usługę wsparcia krótkoterminowego. Dodatkowo proponuje się wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego, które zdecydują się na realizację usług wsparcia krótkoterminowego, w postaci programu mającego na celu dofinansowanie tych usług. 4. W odniesieniu do regulacji obligujących kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmioty prowadzące placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych z udziałem mieszkańców lub osób przebywających w placówce, podejmowania działań następczych oraz przekazywania informacji właściwym organom Projekt ustawy wprowadza obowiązek prowadzenia, przez kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmioty prowadzące placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych z udziałem mieszkańców domu pomocy społecznej lub osób przebywających w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku, w szczególności dotyczących wypadków, samouszkodzeń, obrażeń ciała, pozostałych zdarzeń związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia tych mieszkańców lub osób. Wprowadzenie regulacji w tym zakresie stanowi realizację postulatów zgłaszanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ramach Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur. Projekt przewiduje procedurę przekazywania informacji w ww. zakresie w celu podjęcia interwencji oraz działań naprawczych przez odpowiednie organy. Z uwagi na fakt, iż zadania w zakresie nadzoru nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług, dla których minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określił standardy, wykonuje wojewoda, informacja zbiorcza o zdarzeniach nadzwyczajnych i podjętych działaniach następczych, przekazywana będzie przez wojewodę ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego za pomocą udostępnionego przez ministra systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 23 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej. 5. W odniesieniu do udzielania zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej i placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów zezwolenie wydawane jest, co do zasady na czas nieokreślony. Zgodnie z projektowaną ustawą pierwsze zezwolenie na prowadzenie powyżej wskazanej działalności będzie wydawane na czas określony – 1 rok, następne – na czas nieokreślony, chyba, że sam podmiot wnioskuje o wydanie zezwolenia na czas określony. Jednocześnie projektowane przepisy wskazują, że podmiotowi ubiegającemu się o kolejne zezwolenie (w takim samym zakresie) po uprzednim cofnięciu zezwolenia, również wydaje się zezwolenie na czas określony – 1 rok. Uzasadnieniem powyższej zmiany jest wzmocnienie nadzoru nad nowopowstałymi domami pomocy społecznej i placówkami zapewniającymi całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. W celu zagwarantowania i weryfikacji prawidłowości działania zgodnie z obowiązującymi standardami przez podmioty prowadzące te jednostki, pierwsze zezwolenie będzie miało charakter czasowy. 6. W odniesieniu do pozostałych zmian: – w art. 1 pkt 8 projektu ustawy doprecyzowano, że w przypadku ubiegania się o świadczenia niebędące usługami całodobowymi w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi nie ustala się sytuacji dochodowej i majątkowej. Podobnie przy aktualizacji rodzinnego wywiadu środowiskowego, ze względu na fakt, iż przyznanie tych świadczeń jest nieodpłatne – nie ma potrzeby ustalania ani aktualizowania informacji na temat sytuacji dochodowej i majątkowej osób i ich rodzin, – doprecyzowano dane w rejestrach prowadzonych przez wojewodów – rejestrach domów pomocy społecznej oraz placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku, – art. 1 pkt 16 projektu ustawy – zmiana stanowi realizację postulatów zgłaszanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ramach Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, aby we wszystkich instytucjach opieki podjąć kroki w celu zaznajamiania mieszkańców z przysługującymi im prawami, w tym z prawem do składania skarg, jak również wywieszania w ogólnodostępnych miejscach adresów instytucji, do których mogłyby się zwrócić osoby zamieszkujące dom opieki lub ich rodziny w przypadku naruszenia praw pensjonariuszy. Analogiczne zmiany w zakresie standardów zostaną wprowadzone do rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej, – w art. 1 pkt 20 projektu ustawy doprecyzowano w art. 107 w ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, iż w przypadku osób przebywających w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi aktualizacja rodzinnego wywiadu środowiskowego będzie musiała zostać sporządzona nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Uzupełniono również w art. 107 w ust. 5b pkt 7 katalog informacji, które powinno zawierać zaświadczenie albo oświadczenie o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, o koszty uzyskania przychodu, – w art. 1 pkt 21 projektu ustawy przewidziano w art. 110 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej dodanie ust. 11a, doprecyzowując kwestię wskaźnika zatrudnienia pracowników socjalnych przez wskazanie, iż do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną, wlicza się wszystkie rodziny i osoby, którym w danym roku kalendarzowym co najmniej raz udzielono świadczenia w formie pracy socjalnej. Proponowana zmiana przez ujednolicenie i usystematyzowanie zasad przeliczania rodzin/osób objętych pracą socjalną, ma na celu poprawę standardów i zwiększenie dostępności rodzin/osób do pracy socjalnej. Powyższe brzmienie przepisu daje gwarancję prawidłowej realizacji zadań nałożonych na gminę, a przede wszystkim prowadzenia pracy socjalnej z wszystkimi klientami pomocy społecznej. – w art. 1 pkt 22 projektu ustawy proponuje się uregulowanie kwestii zgłaszania przypadków napaści wobec pracowników socjalnych. Wszelkie informacje o aktach agresji zgłaszane przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej w zakresie zagrożenia bezpieczeństwa kadry pomocy społecznej, skierowane przeciwko pracownikom socjalnym są przekazywane obecnie do Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w ramach prowadzonego rejestru centralnego, o którym mowa w art. 23 ust. 4a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Dane gromadzone w rejestrach nie odzwierciedlają jednak pełnego obrazu faktycznych zdarzeń. Proponuje się aby każde zdarzenie z użyciem przemocy wobec pracownika socjalnego było obligatoryjnie rejestrowane w rejestrze centralnym w ciągu 3 dni od zaistnienia. Projekt ustawy przewiduje w art. 2 nowelizację ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.), polegającą na zmianie brzmienia art. 7 ust. 4. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 4 ww. ustawy gmina otrzymuje dotację z budżetu państwa na sfinansowanie kosztów realizacji zadań takich jak wydawanie decyzji w sprawach świadczeniobiorców innych niż ubezpieczeni spełniających kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w przypadku których nie stwierdzono dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych w celu ustalenia sytuacji dochodowej i majątkowej świadczeniobiorców. Proponuje się aby w ww. przepisie zostało wskazane, iż dotacja z budżetu państwa w wysokości nie mniejszej niż 80% była przeznaczana przez gminę na wynagrodzenia i dodatki do wynagrodzenia dla osób realizujących ww. zadania. Zdaniem projektodawcy zasadnym jest aby dodatkowe zadania wykonywane przez pracownika socjalnego nałożone na mocy przepisów odrębnych były dostatecznie wynagradzane. Projekt ustawy w art. 3 dokonuje zmiany w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634, z późn. zm.). Przedmiotowa zmiana ma na celu wyłączenie beneficjentów programu finansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus przeznaczonego na zwalczanie deprywacji materialnej – analogicznie jak to jest w przypadku obecnie realizowanego Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 – spod sankcji wykluczenia z możliwości otrzymywania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich. Nowe wyłączenie uwzględnia również Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, w przypadku którego funkcja beneficjenta wiąże się z funkcją instytucji pośredniczącej. Zastosowanie wobec beneficjentów wskazanego programu wykluczenia jako narzędzia prawnego mogłoby skutkować wstrzymaniem działań programu w zakresie przekazywania osobom najbardziej potrzebującym pomocy żywnościowej. Pozbawienie osób najbardziej potrzebujących dostępu do pomocy żywnościowej miałoby bardzo niekorzystne skutki społeczne i byłoby niezgodne z celem programu.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MRiPS
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Stanisław Szwed Sekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MRiPS
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2023 r. ZREALIZOWANY Rada Ministrów przyjęła 16 maja 2023 r.