W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Projekt ustawy o zmianie ustawy o rewitalizacji rzeki Odry oraz niektórych innych ustaw

{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD96","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Wody rzeki Odry znajdują się ciągle w stanie znacznie podwyższonych wartości parametrów biologicznych i fizycznochemicznych, niż powinno to wynikać z naturalnych uwarunkowań dla tej rzeki. Nie należy wnioskować, że katastrofa minęła, ponieważ jej przyczyny i skutki ciągle są w Odrze widoczne. Świadczą o tym przede wszystkim wysokie wartości wskazujące na zasolenie oraz na mętność wody w rzece na całym jej odcinku. Z dokonanych analiz można\nwyciągnąć wniosek, że poziom zasolenia Odry jest nadal znacznie przekroczony. Również wartości innych parametrów fizycznochemicznych wskazują na przekroczenia. Nie są one w ogóle charakterystyczne dla wód śródlądowych. Wskaźniki biologiczne wskazują również na zły stan ekologiczny. Ten zły stan wynika głównie z wysokiego poziomu troficznego wód krytycznego odcinka Odry i korzystnych dla rozwoju organizmów będących wskaźnikami tego stanu, wartości związków chemicznych. Ogólny stan Odry, który określić należy jako zły, wynika z masy ścieków oczyszczonych i nieoczyszczonych zrzucanych bezpośrednio do wód rzeki. Brak jest także skutecznego samooczyszczania rzeki. \nObecnie obowiązująca ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o rewitalizacji rzeki Odry (Dz. U. poz. 1963), zwana dalej „ustawą o rewitalizacji rzeki Odry”, koncentruje swoje uregulowania na kwestiach inwestycyjnych, w ramach którego pomija cel kluczowy - doprowadzenie do możliwości samooczyszczenia się rzeki. W tym obszarze kluczowe jest jednak zmniejszenie zanieczyszczenia solą, zmniejszenie ilości substancji biogennych w wodzie oraz poprawa stanu rzek zasilających Odrę.\nOkreślenie kazuistycznego katalogu inwestycji o charakterze budowlanym, jak również powołanie uzbrojonej formacji – Inspekcji Wodnej, nie przyczyni się do szybkiego polepszenia stanu wód rzeki Odry. Zaproponowane w ustawie działania inwestycyjne, czy też administracyjne okazują się nieskuteczne w związku z utrzymującym się zanieczyszczeniem wód drugiej najdłuższej polskiej rzeki i nie dają żadnej gwarancji na doprowadzenie stanu ekologicznego wód tej rzeki do co najmniej stanu dobrego. Uregulowania zawarte w obowiązującej ustawie, właśnie z uwagi na odległy horyzont czasowy ich wdrożenia, jak wskazała Najwyższa Izba Kontroli w Informacji o wynikach kontroli działania podmiotów publicznych w związku z kryzysem ekologicznym na rzece Odrze, nie stanowią wystarczającej odpowiedzi na potrzeby wynikające z aktualnego stanu tych wód i nie zmniejszają ryzyka wystąpienia ponownej katastrofy ekologicznej w przyszłości. \nNajskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania ponownemu wystąpieniu takiej katastrofy powinny być działania naprawcze. Priorytetem powinno zaś być określenie katalogu działań zapewniających możliwie efektywne przeprowadzenie działań przyrodniczych, właściwych dla funkcjonowania wód płynących i możliwie jak najszybsze samooczyszczenie wód rzeki Odry. Najważniejszym działaniem powinna być eliminacja zanieczyszczeń, które są głównym powodem katastrofy, jaka się wydarzyła latem 2022 r. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"I. Postuluje się uchylenie przepisów określających katalog inwestycji dla Odry.\nZawarcie w treści normatywnej ustawy kazuistycznego katalogu inwestycji o charakterze budowlanym zlokalizowanych na ciekach wodnych na obszarze dorzecza Odry powiązane z przepisem dającym możliwość otrzymania dotacji z budżetu państwa nie zapewnia skutecznego przeciwdziałania utrzymującemu się zanieczyszczeniu wód rzeki Odry, przede wszystkim z uwagi na odległy horyzont czasowy pojawienia się pierwszych pozytywnych skutków tego rodzaju działań a także ich niedostosowanie do potrzeb rozwoju możliwości samooczyszczania się rzeki Odry.\nW miejsce tego rozwiązania proponuje się określenie w ustawie katalogu działań renaturyzacyjnych, o czym jest szerzej mowa w pkt II i wsparcie tych działań. Wraz z katalogiem inwestycji planuje się uchylenie przepisów dotyczących procedury uzyskiwania decyzji w procesie inwestycyjnym przewidzianych dla ww. inwestycji, które staną się bezprzedmiotowe na skutek planowanej interwencji legislacyjnej.\nII. W celu doprowadzenia do jak najszybszego oraz najefektywniejszego samooczyszczania się wód rzeki Odry w projekcie ustawy postuluje się określenie katalogu działań obejmującego działania renaturyzacyjne a także innych niezbędnych działań faktycznie mogących zapewnić poprawę stanu środowiska rzeki Odry.\nKatalog takich działań będzie obejmować działania techniczne i nietechniczne nakierowanych na zwiększenie potencjału zlewni Odry do samooczyszczania, stabilizacji odpływu oraz poprawy stanu ekologicznego wód. Przewiduje się prowadzenie czterech grup tego rodzaju działań.\nW pierwszej grupie działań znajdą się prace utrzymaniowe, których katalog jest zawarty w art. 227 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2023 r. poz. 1478, z późn. zm.).\nW drugiej grupie działań znajdą się działania o charakterze renaturyzacyjnym, których celem będzie zwiększenie potencjału wód zlewni Odry do samooczyszczania, stabilizacji odpływu oraz poprawy stanu ekologicznego. \nW trzeciej grupie działań znajdą się działania mogące służyć ochronie zasobów wodnych Odry. Te działania obejmą m.in.:\n1) budowę bystrzy trwale związanych z gruntem lub wymagających ciężkich umocnień i konstrukcji;\n2) budowę opasek brzegowych;\n3) przebudowę istniejących przepustów na przepusty z piętrzeniem;\n4) rewitalizację i odtwarzanie starorzeczy;\n5) odsuwanie wałów przeciwpowodziowych i przywracanie terenów zalewowych;\n6) likwidację przegród poprzecznych.\nW czwartej grupie działań znajdą się działania stabilizujące, obejmujące:\n1) budowę bystrzy niezwiązanych trwale z gruntem, przy użyciu wyłącznie żwiru i kamienia, mającą na celu ustabilizowanie korzystnych biologicznie poziomów wody w rzece;\n2) budowę stopni, zastawek i progów na rowach, mająca na celu zatrzymanie wody w rowach na obszarach rolnych i leśnych i spowolnienie odpływu wody ze zlewni.\nKatalog rodzajów ww. działań będzie stanowił materię ustawową z uwagi na jego kluczowe znaczenie dla nowej regulacji.\nNatomiast umiejscowienie poszczególnych działań na obszarze zlewni rzeki Odry nastąpi na poziomie aktu wykonawczego wydawanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej. Rolą aktu wykonawczego będzie więc przyporządkowanie poszczególnych działań do właściwych jednolitych części wód powierzchniowych w taki sposób, żeby osiągnąć jak najlepszy efekt w jak najkrótszym czasie.\nPonadto proponuje się uproszczony tryb uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na realizację tych działań a także przekierowanie na te działania wsparcia finansowego, przewidzianego w ustawie o rewitalizacji rzeki Odry dotychczas na działania z pkt 1.\nIII. Ustanowienie specjalnego cyklicznego przeglądu pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych. \nW projekcie ustawy będzie przewidziany odrębny - względem uregulowań ustawy – Prawo wodne - przegląd pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych na wprowadzanie ścieków do wód na obszarze zlewni rzeki Odry. Organy właściwe w sprawach pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych będą dokonywać cyklicznego szczególnego przeglądu udzielonych pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do wód ze szczególnym uwzględnieniem ilości zrzucanych ścieków w odniesieniu do aktualnego przepływu wody w Odrze. Specjalny cykliczny przegląd pozwoleń\nwodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych będzie prowadzony co 2 lata i będzie dotyczył posiadaczy pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych na wprowadzanie ścieków do wód na obszarze zlewni rzeki Odry. Celem przeglądu będzie cykliczne zbieranie danych na temat podmiotów, które wprowadzają ścieki do wód lub do ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych oraz danych na temat ilości i jakości tych ścieków, co pozwoli w sprawny sposób kontrolować stan środowiska w dorzeczu rzeki Odry, a także w przypadku naruszeń cofać lub ograniczać obowiązujące pozwolenia.\nIV. Odstąpienie od utworzenia Inspekcji Wodnej jako wyodrębnionej formacji na rzecz wzmocnienia potencjału personalnego i finansowego kontroli w gospodarowaniu wodami.\nTworzenie w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie wyodrębnionej i uzbrojonej formacji podejmującej w swej istocie zadania z obszaru kontroli gospodarowania wodami w żadnej mierze nie przełoży się na poprawę stanu wód rzeki Odry. Związane jest to chociażby z powielaniem zadań planowanych do wykonania przez tą Inspekcje z zadaniami innych podmiotów – Państwowej Straży Rybackiej i Inspekcji Ochrony Środowiska. Postuluje się więc przekierowanie\npotencjału finansowego przeznaczonego pierwotnie na Inspekcję Wodną na wzmocnienie potencjału kadrowego oraz funkcjonalnego kontroli gospodarowania wodami i rezygnacje ze zbytecznych zadań.\nOsiągnięcie celu tej regulacji nie jest możliwe bez interwencji legislacyjnej na poziomie ustawowym.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MI","value":"MI"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Przemysław Koperski Podsekretarz Stanu ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MI","value":"MI"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"IV kwartał 2024 r. ","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UD96
Rodzaj dokumentu:
Projekty ustaw
Typ dokumentu:
D – pozostałe projekty
Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
Wody rzeki Odry znajdują się ciągle w stanie znacznie podwyższonych wartości parametrów biologicznych i fizycznochemicznych, niż powinno to wynikać z naturalnych uwarunkowań dla tej rzeki. Nie należy wnioskować, że katastrofa minęła, ponieważ jej przyczyny i skutki ciągle są w Odrze widoczne. Świadczą o tym przede wszystkim wysokie wartości wskazujące na zasolenie oraz na mętność wody w rzece na całym jej odcinku. Z dokonanych analiz można
wyciągnąć wniosek, że poziom zasolenia Odry jest nadal znacznie przekroczony. Również wartości innych parametrów fizycznochemicznych wskazują na przekroczenia. Nie są one w ogóle charakterystyczne dla wód śródlądowych. Wskaźniki biologiczne wskazują również na zły stan ekologiczny. Ten zły stan wynika głównie z wysokiego poziomu troficznego wód krytycznego odcinka Odry i korzystnych dla rozwoju organizmów będących wskaźnikami tego stanu, wartości związków chemicznych. Ogólny stan Odry, który określić należy jako zły, wynika z masy ścieków oczyszczonych i nieoczyszczonych zrzucanych bezpośrednio do wód rzeki. Brak jest także skutecznego samooczyszczania rzeki.
Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o rewitalizacji rzeki Odry (Dz. U. poz. 1963), zwana dalej „ustawą o rewitalizacji rzeki Odry”, koncentruje swoje uregulowania na kwestiach inwestycyjnych, w ramach którego pomija cel kluczowy - doprowadzenie do możliwości samooczyszczenia się rzeki. W tym obszarze kluczowe jest jednak zmniejszenie zanieczyszczenia solą, zmniejszenie ilości substancji biogennych w wodzie oraz poprawa stanu rzek zasilających Odrę.
Określenie kazuistycznego katalogu inwestycji o charakterze budowlanym, jak również powołanie uzbrojonej formacji – Inspekcji Wodnej, nie przyczyni się do szybkiego polepszenia stanu wód rzeki Odry. Zaproponowane w ustawie działania inwestycyjne, czy też administracyjne okazują się nieskuteczne w związku z utrzymującym się zanieczyszczeniem wód drugiej najdłuższej polskiej rzeki i nie dają żadnej gwarancji na doprowadzenie stanu ekologicznego wód tej rzeki do co najmniej stanu dobrego. Uregulowania zawarte w obowiązującej ustawie, właśnie z uwagi na odległy horyzont czasowy ich wdrożenia, jak wskazała Najwyższa Izba Kontroli w Informacji o wynikach kontroli działania podmiotów publicznych w związku z kryzysem ekologicznym na rzece Odrze, nie stanowią wystarczającej odpowiedzi na potrzeby wynikające z aktualnego stanu tych wód i nie zmniejszają ryzyka wystąpienia ponownej katastrofy ekologicznej w przyszłości.
Najskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania ponownemu wystąpieniu takiej katastrofy powinny być działania naprawcze. Priorytetem powinno zaś być określenie katalogu działań zapewniających możliwie efektywne przeprowadzenie działań przyrodniczych, właściwych dla funkcjonowania wód płynących i możliwie jak najszybsze samooczyszczenie wód rzeki Odry. Najważniejszym działaniem powinna być eliminacja zanieczyszczeń, które są głównym powodem katastrofy, jaka się wydarzyła latem 2022 r.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
I. Postuluje się uchylenie przepisów określających katalog inwestycji dla Odry.
Zawarcie w treści normatywnej ustawy kazuistycznego katalogu inwestycji o charakterze budowlanym zlokalizowanych na ciekach wodnych na obszarze dorzecza Odry powiązane z przepisem dającym możliwość otrzymania dotacji z budżetu państwa nie zapewnia skutecznego przeciwdziałania utrzymującemu się zanieczyszczeniu wód rzeki Odry, przede wszystkim z uwagi na odległy horyzont czasowy pojawienia się pierwszych pozytywnych skutków tego rodzaju działań a także ich niedostosowanie do potrzeb rozwoju możliwości samooczyszczania się rzeki Odry.
W miejsce tego rozwiązania proponuje się określenie w ustawie katalogu działań renaturyzacyjnych, o czym jest szerzej mowa w pkt II i wsparcie tych działań. Wraz z katalogiem inwestycji planuje się uchylenie przepisów dotyczących procedury uzyskiwania decyzji w procesie inwestycyjnym przewidzianych dla ww. inwestycji, które staną się bezprzedmiotowe na skutek planowanej interwencji legislacyjnej.
II. W celu doprowadzenia do jak najszybszego oraz najefektywniejszego samooczyszczania się wód rzeki Odry w projekcie ustawy postuluje się określenie katalogu działań obejmującego działania renaturyzacyjne a także innych niezbędnych działań faktycznie mogących zapewnić poprawę stanu środowiska rzeki Odry.
Katalog takich działań będzie obejmować działania techniczne i nietechniczne nakierowanych na zwiększenie potencjału zlewni Odry do samooczyszczania, stabilizacji odpływu oraz poprawy stanu ekologicznego wód. Przewiduje się prowadzenie czterech grup tego rodzaju działań.
W pierwszej grupie działań znajdą się prace utrzymaniowe, których katalog jest zawarty w art. 227 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2023 r. poz. 1478, z późn. zm.).
W drugiej grupie działań znajdą się działania o charakterze renaturyzacyjnym, których celem będzie zwiększenie potencjału wód zlewni Odry do samooczyszczania, stabilizacji odpływu oraz poprawy stanu ekologicznego.
W trzeciej grupie działań znajdą się działania mogące służyć ochronie zasobów wodnych Odry. Te działania obejmą m.in.:
1) budowę bystrzy trwale związanych z gruntem lub wymagających ciężkich umocnień i konstrukcji;
2) budowę opasek brzegowych;
3) przebudowę istniejących przepustów na przepusty z piętrzeniem;
4) rewitalizację i odtwarzanie starorzeczy;
5) odsuwanie wałów przeciwpowodziowych i przywracanie terenów zalewowych;
6) likwidację przegród poprzecznych.
W czwartej grupie działań znajdą się działania stabilizujące, obejmujące:
1) budowę bystrzy niezwiązanych trwale z gruntem, przy użyciu wyłącznie żwiru i kamienia, mającą na celu ustabilizowanie korzystnych biologicznie poziomów wody w rzece;
2) budowę stopni, zastawek i progów na rowach, mająca na celu zatrzymanie wody w rowach na obszarach rolnych i leśnych i spowolnienie odpływu wody ze zlewni.
Katalog rodzajów ww. działań będzie stanowił materię ustawową z uwagi na jego kluczowe znaczenie dla nowej regulacji.
Natomiast umiejscowienie poszczególnych działań na obszarze zlewni rzeki Odry nastąpi na poziomie aktu wykonawczego wydawanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej. Rolą aktu wykonawczego będzie więc przyporządkowanie poszczególnych działań do właściwych jednolitych części wód powierzchniowych w taki sposób, żeby osiągnąć jak najlepszy efekt w jak najkrótszym czasie.
Ponadto proponuje się uproszczony tryb uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na realizację tych działań a także przekierowanie na te działania wsparcia finansowego, przewidzianego w ustawie o rewitalizacji rzeki Odry dotychczas na działania z pkt 1.
III. Ustanowienie specjalnego cyklicznego przeglądu pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych.
W projekcie ustawy będzie przewidziany odrębny - względem uregulowań ustawy – Prawo wodne - przegląd pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych na wprowadzanie ścieków do wód na obszarze zlewni rzeki Odry. Organy właściwe w sprawach pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych będą dokonywać cyklicznego szczególnego przeglądu udzielonych pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do wód ze szczególnym uwzględnieniem ilości zrzucanych ścieków w odniesieniu do aktualnego przepływu wody w Odrze. Specjalny cykliczny przegląd pozwoleń
wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych będzie prowadzony co 2 lata i będzie dotyczył posiadaczy pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych na wprowadzanie ścieków do wód na obszarze zlewni rzeki Odry. Celem przeglądu będzie cykliczne zbieranie danych na temat podmiotów, które wprowadzają ścieki do wód lub do ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych oraz danych na temat ilości i jakości tych ścieków, co pozwoli w sprawny sposób kontrolować stan środowiska w dorzeczu rzeki Odry, a także w przypadku naruszeń cofać lub ograniczać obowiązujące pozwolenia.
IV. Odstąpienie od utworzenia Inspekcji Wodnej jako wyodrębnionej formacji na rzecz wzmocnienia potencjału personalnego i finansowego kontroli w gospodarowaniu wodami.
Tworzenie w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie wyodrębnionej i uzbrojonej formacji podejmującej w swej istocie zadania z obszaru kontroli gospodarowania wodami w żadnej mierze nie przełoży się na poprawę stanu wód rzeki Odry. Związane jest to chociażby z powielaniem zadań planowanych do wykonania przez tą Inspekcje z zadaniami innych podmiotów – Państwowej Straży Rybackiej i Inspekcji Ochrony Środowiska. Postuluje się więc przekierowanie
potencjału finansowego przeznaczonego pierwotnie na Inspekcję Wodną na wzmocnienie potencjału kadrowego oraz funkcjonalnego kontroli gospodarowania wodami i rezygnacje ze zbytecznych zadań.
Osiągnięcie celu tej regulacji nie jest możliwe bez interwencji legislacyjnej na poziomie ustawowym.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu:
MI
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu:
Przemysław Koperski Podsekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM:
MI
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
IV kwartał 2024 r.