{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UD75","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{"regex":"UD{#UD_1}"},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"Projekty ustaw","value":"Projekty ustaw"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"D – pozostałe projekty","value":"D – pozostałe projekty"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Cele projektu oraz informacja o przyczynach i potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie","value":"I. Rozszerzenie uprawnień preskrypcyjnych w programie „65+/18-”\nProjekt ma na celu eliminację obecnych ograniczeń związanych z możliwością wystawiania recept na refundowane niektóre leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne przysługujące bezpłatnie osobom do ukończenia 18. roku życia albo po ukończeniu 65. roku życia. Ograniczenia te sprowadzają się do tego, że tylko niektórzy lekarze oraz pielęgniarki posiadają ww. uprawnienia preskrypcyjne.\nZgodnie z art. 43a ust. 1 i 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) uprawniony do wystawiania recept na ww. leki, środki lub wyroby jest m.in. lekarz, przy czym nie każdy, a tylko ten, który zawarł z Narodowym Funduszem Zdrowia, zwanym dalej „NFZ”, umowę na udzielanie świadczeń zdrowotnych w jednym z trzech zakresów: podstawowej opiece zdrowotnej, ambulatoryjnej opiece specjalistycznej lub leczeniu szpitalnym. Uprawniony do wystawiania ww. recept jest również tzw. lekarz emeryt wystawiający receptę dla siebie albo swoich najbliższych oraz określone pielęgniarki.\nW związku z takim brzmieniem przepisów nie mogą ww. recept wystawiać lekarze udzielający świadczeń zdrowotnych na podstawie jakichkolwiek innych umów, niż dotyczące ww. zakresów świadczeń zdrowotnych (w tym np. z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, leczenia stomatologicznego, opieki paliatywnej i hospicyjnej, itd.), jak również lekarze, którzy nie zawarli żadnych umów z NFZ, czyli lekarze działający jako podmioty wykonujące działalność leczniczą w postaci prywatnych praktyk.\nProblem ten jest podnoszony i zgłaszany Ministerstwu Zdrowia od czasu nowelizacji ww. przepisów na mocy ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1938 i 2105), jako ograniczający dostęp do darmowej farmakoterapii oraz różnicujący sytuację prawną osób wykonujących dany zawód medyczny.\nNależy w tym miejscu wyjaśnić, że w swoim początkowym brzmieniu, w 2016 r., art. 43 ust. 1 ww. ustawy (ust. 1a został w tym artykule dodany kilka lat później) uprawnionym do wystawiania recept był lekarz, który jest lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, co wynikało z przekonania, że taki lekarz posiada najbardziej aktualną, wszechstronną, przekrojową, a przez to całościową wiedzę o stanie zdrowia pacjenta, spośród wszelkich innych lekarzy, u których dany pacjent leczy się w osobnych poradniach czy wręcz w różnych ośrodkach. Dlatego też w założeniu powinien wiedzieć najwięcej o przebiegu leczenia pacjenta, w tym jego farmakoterapii, oraz móc zapobiec kumulowaniu przepisywania pacjentowi bezpłatnych leków ze stratą dla zdrowia jego samego, jak również dla finansów publicznych. Uzasadnionym – w momencie wprowadzania programu Leki 75 plus w 2016 r. – przekonaniem projektodawcy było również, że nie jest zasadne obejmowanie uprawnieniami preskrypcyjnymi lekarzy przyjmujących prywatnie (bez jakichkolwiek umów z NFZ), albowiem skoro program w swym najbardziej elementarnym założeniu miał służyć eliminowaniu barier ekonomicznych w dostępie do farmakoterapii, to był skierowany w pierwszej kolejności do osób w najtrudniejszej sytuacji materialnej. Zatem trudno było zakładać, że osoby, te celem uzyskania recepty na darmowy lek, czy wyrób medyczny, udadzą się do lekarza prywatnego, za którego poradę będą musiały zapłacić potencjalnie więcej, niż koszt tego leku czy wyrobu (nawet bez jakikolwiek refundacji). Z czasem jednak te motywacje zdezaktualizowały się. W 2019 r. zaimplementowano np. rozwiązania prawne i techniczne pozwalające na weryfikację wcześniejszego przebiegu leczenia świadczeniobiorcy. Dlatego też zasadnym jest dalszy krok w ewolucji programu dostępu do darmowych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych – tym razem w zakresie rozszerzenia zakresu preskryptorów. \nPonadto jest eliminowany problem konieczności określania ww. uprawnienia na recepcie przez wystawiającego, podczas gdy dla elektronicznej postaci recept są możliwie do zaimplementowania stosunkowo nieskomplikowane rozwiązania techniczne, umożliwiające uwzględnianie przysługujących uprawnień w oparciu o prosto weryfikowalny wiek w sposób zautomatyzowany, nie zaś poprzez zamieszczanie na recepcie odpowiedniego kodu uprawnienia dodatkowego (to jest kodu „DZ” albo „S”).\n\nII. Dotacje celowe dla instytutów badawczych\nCelem projektowanej zmiany jest również doprecyzowanie przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2023 r. poz. 991, z późn. zm.), tak, aby podstawa prawna udzielania przez ministra właściwego do spraw zdrowia dotacji celowych nadzorowanym instytutom badawczym nie budziła wątpliwości. \nW toku przeprowadzonej kontroli nr P/23/046 System oceny inwestycji w ochronie zdrowia Najwyższa Izba Kontroli, zwana dalej „NIK”, zakwestionowała podstawę prawną do udzielenia przez ministra właściwego do spraw zdrowia dotacji celowej Instytutowi „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, zwanemu dalej „Instytutem”. Biorąc pod uwagę, że inne instytuty badawcze mają zawarte ze Skarbem Państwa – Ministrem Zdrowia umowy zawierające tożsamą podstawę prawną (aktualnie trwające umowy, których przedmiotem jest udzielnie dotacji na dofinansowanie realizacji inwestycji budowlanych lub innych inwestycji) konieczne jest doprecyzowanie w art. 4 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej odesłania do stosowania art. 115 tej ustawy w zakresie dotyczącym przekazywania instytutom badawczym środków finansowych.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji","value":"I. Rozszerzenie uprawnień preskrypcyjnych w programie „65+/18-”\nIstota proponowanych rozwiązań sprowadza się głównie do rozszerzenia zakresu podmiotów uprawnionych (przewidzianego art. 43a ust. 1 i 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) do wystawiania recept na darmowe leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne. Po zmianach, takim podmiotem będzie każda osoba posiadająca do tego uprawnienie wynikające wprost z wykonywania przez nią zawodu medycznego, jeżeli prawo do preskrypcji wynika jasno z przepisów regulujących zasady wykonywania tego zawodu. Innymi słowy proponuje się odniesienie się w przepisie do kategorii „osoby uprawnionej” w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 826, z późn. zm.), co jest uzasadnione również tym, że leki, środki i wyroby, których dotyczy przedmiotowy projekt, są to produkty objęte refundacją systemową.\nProponowane działanie stanowi kontynuację działań podjętych w 2023 r. na rzecz rozszerzenia zakresu przedmiotowego omawianego uprawnienia (więcej leków, wyrobów lub środków stało się wówczas dostępnych bezpłatnie) oraz podmiotowego rozpatrywanego od strony beneficjentów tych przepisów (w stosunku do stanu wyjściowego uprawnionymi stali się dodatkowo świadczeniobiorcy od ukończenia 65. roku życia do ukończenia 75. roku życia, a także świadczeniobiorcy niepełnoletni).\nJednocześnie proponowane jest uproszczenie polegające na umożliwieniu wystawiania recept na bezpłatne leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne niezależnie od postaci tych recept, podczas gdy dotychczas możliwość taką posiadali wyłącznie lekarze oraz pielęgniarki, działający w ramach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, podczas gdy analogicznej możliwości nie było w przypadku ww. osób udzielających świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub leczenia szpitalnego. Takie ograniczenie wydaje się zbędne w sytuacji, jeżeli obecnie odsetek wszelkich wystawianych w Rzeczypospolitej Polskiej recept w postaci papierowej jest bardzo niewielki i oscyluje w granicach 3%.\nPonadto w projekcie proponuje się zmiany wynikowe, nie tylko w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ale także w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2702, z późn. zm.), związane z uchylaniem ust. 1a w art. 43a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zmiany te polegają na usunięciu odesłań do ww. uchylanej jednostki redakcyjnej.\n\nII. Dotacje celowe dla instytutów badawczych\nIstotą rozwiązania jest dokonanie nowelizacji, która doprecyzuje przepisy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, tak aby podstawa prawna udzielania dotacji podmiotom leczniczym działającym w formie instytutów badawczych nie budziła wątpliwości. Wejście w życie projektu ustawy pozwoli na ostateczne potwierdzenie prawidłowości podstawy prawnej stosowanej do udzielania przez ministra właściwego do spraw zdrowia dotacji celowych nadzorowanym instytutom badawczym. \nZgodnie bowiem z obowiązującym art. 4 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej do instytutów badawczych będących podmiotami leczniczymi, w zakresie nieuregulowanym ustawą z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 534), stosuje się – w kwestii dotyczącej przekazywania środków finansowych – art. 114–117 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Zasadnicza kwestia w sprawie polega na tym, że w zawieranych od ponad 11 lat umowach z instytutami badawczymi, jako podstawę prawną udzielania dotacji, minister właściwy do spraw zdrowia powoływał się na zakwestionowany przez NIK art. 115 (w tym jego ust. 3 i 4) omawianej ustawy, do którego odsyła omówiony wcześniej przepis art. 4 ust. 3 pkt 4.\nPrzywołany w zakwestionowanej w toku kontroli NIK umowie o udzielenie dotacji Instytutowi art. 114 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej wskazywał rodzaj zadania na jakie przyznano dotację, tj. inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego, inne niż inwestycje konieczne do realizacji zadań w zakresie programów polityki zdrowotnej, programów zdrowotnych i promocji zdrowia.\nZgodnie z treścią przywołanego w umowie art. 115 ust. 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, na realizację wymienionego zadania podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskać od Skarbu Państwa reprezentowanego przez ministra, centralnego organu administracji rządowej lub wojewody, a także od jednostki samorządu terytorialnego lub innego podmiotu uprawnionego do finansowania tych zadań na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem uczelni medycznej, dotację w rozumieniu przepisów o finansach publicznych.\nPrzekazanie takich środków odbywa się z zastrzeżeniem art. 115 ust. 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, który stanowi:\n„4. Dotację, o której mowa w ust. 3, na realizację zadań, o których mowa w art. 114 ust. 1 pkt 2 i 3, może przyznać:\n1) minister właściwy do spraw zdrowia:\na) spółce kapitałowej, w której reprezentowany przez niego Skarb Państwa posiada udziały albo akcje reprezentujące co najmniej 51% kapitału zakładowego, a w przypadku prostej spółki akcyjnej - co najmniej 51% ogólnej liczby akcji tej spółki,\nb) spółce kapitałowej wykonującej działalność leczniczą, w której uczelnia medyczna posiada udziały albo akcje reprezentujące co najmniej 51% kapitału zakładowego, a w przypadku prostej spółki akcyjnej - co najmniej 51% ogólnej liczby akcji tej spółki,\nc) samodzielnemu publicznemu zakładowi opieki zdrowotnej, dla którego podmiotem tworzącym jest minister właściwy do spraw zdrowia albo uczelnia medyczna;”.\nW ocenie NIK instytut badawczy będący podmiotem leczniczym nie mieści się w powyższym zamkniętym katalogu, a tym samym minister właściwy do spraw zdrowia nie był uprawniony do udzielenia dotacji celowej przywołując jako podstawę jej udzielenia art. 115 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. \nZdaniem ministra właściwego do spraw zdrowia przepis ten nie wymienia instytutów badawczych, bo ich nie dotyczy, gdyż obejmuje ich zasada zawarta w art. 115 w ust. 1 i 3 ww. ustawy, które pozwalają instytutowi badawczemu (jako podmiotowi leczniczemu) na udzielenie dotacji m.in. przez każdego ministra (przez co również i ministra właściwego do spraw zdrowia).\nBiorąc jednak pod uwagę ostateczne stanowisko NIK, proponuje się dokonanie nowelizacji, która doprecyzuje przepisy ustawy. Zakłada się, że projektowana zmiana w art. 4 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej będzie miała zastosowanie do umów zawartych z instytutami badawczymi przed dniem wejścia w życie projektowanej zmiany. Da to podstawę stronom tych umów na ich dostosowanie do nowych przepisów (dotyczy to m.in. zawartych umów wieloletnich na inwestycje dotowane przez ministra właściwego do spraw zdrowia).","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Oddziaływanie na życie społeczne nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Spodziewane skutki i następstwa projektowanych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Sposoby mierzenia efektów nowych regulacji prawnych","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MZ","value":"MZ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Izabela Leszczyna Minister Zdrowia","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20874195,"dictionaryValues":[{"id":"MZ","value":"MZ"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III kwartał 2024 r.","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20874195,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":false,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}