Najważniejsze regulacje

• Wdrożono przepisy dyrektywy unijnej dotyczące redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych oraz zobowiązania państw członkowskich Unii Europejskiej do redukcji do atmosfery dwutlenku siarki, tlenków azotu, niemetanowych lotnych związków organicznych amoniaku i pyłu drobnego. Implementacja tych przepisów (tzw. dyrektywa NEC) będzie wymagać sporządzania, przyjmowania i wdrażania „Krajowego programu ograniczania zanieczyszczenia powietrza” oraz monitorowania i raportowania informacji o emisji zanieczyszczeń do powietrza.
• Projekt częściowo wdraża również przepisy dyrektywy, która określa zakres i sposób funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS) po 2020 r. W związku z tym do ustawy włączono przepisy określające zasady przydziału uprawnień do emisji na produkcję inną niż produkcja energii elektrycznej w okresie rozliczeniowym 2021-2030 oraz kolejnych okresach rozliczeniowych.
• Przewidziano także rozwiązania, których celem jest dostosowanie polskich przepisów dotyczących EU ETS do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych. Po blisko 4 latach stosowania obowiązujących przepisów, konieczne są liczne zmiany, dzięki którym ustawa będzie bardziej odpowiadała realiom gospodarczym, administracyjnym i prawnym.

Istotne zmiany dotyczą rozliczania kosztów inwestycyjnych poszczególnych zadań ujętych w Krajowym Planie Inwestycyjnym (KPI). Korzystną zmianą będzie możliwość bilansowania wydanych uprawnień do emisji kosztami innych zadań inwestycyjnych, w przypadku zaprzestania realizacji jakiegoś zadania lub nieosiągnięcia zatwierdzonych wskaźników zgodności przez inwestora. Jednocześnie przewidziano zablokowanie możliwości przekraczania limitu kosztów inwestycyjnych, określonego dla zadań w KPI.

Prowadzący instalację (np. zakład przemysłowy)  będzie zwolniony z obowiązku wnoszenia opłaty rocznej za prowadzenie rachunku w rejestrze Unii Europejskiej (z uprawnieniami do emisji CO2) – od roku następującego po roku, w którym złożył wniosek o zamknięcie rachunku. Chodzi o to, że w praktyce zamknięcie rachunku często następuje później. Dodano także definicję eksploatacji instalacji, która jednoznacznie będzie określać, od którego momentu należy uzyskiwać zezwolenia i monitorować wielkość emisji w ramach EU ETS.

Wprowadzono także ułatwienia dla przedsiębiorców związane ze składaniem wyjaśnień oraz poprawianiem wniosku o przydział uprawnień do emisji z rezerwy uprawnień. Dodatkowo dostosowano do realiów gospodarczych termin, dla Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), na wydanie opinii pod względem kompletności danych zawartych we wniosku i poprawności przeprowadzonych obliczeń.

Do tej pory wyjaśnienia składane do KOBiZE można było zgłosić w ciągu 14 dni, teraz termin ten wydłużono o 90 dni. Natomiast termin na złożenie poprawionego wniosku nie będzie mógł być krótszy niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania przez ministra środowiska. Po zmianie przepisów przedsiębiorca będzie miał więcej czasu na poprawki i uzupełnienia. Założono także, że w przypadku niedotrzymania terminów na poprawienie wniosku wydana będzie decyzja o nieprzydzieleniu uprawnień do emisji z rezerwy uprawnień.

Zaproponowano zmiany w systemie opłat środowiskowych. Wysokość opłaty za wydane uprawnienia do emisji nadal będzie zależeć od liczby wydanych uprawnień do emisji, natomiast stawkę jednostkowej opłaty będzie należało przyjąć za rok, w którym uprawnienia zostały wydane, a nie na który zostały przydzielone.

Przewidziano więcej obowiązków dla KOBiZE w związku ze wzrostem znaczenia unijnych polityk: klimatycznej i ochrony jakości powietrza. Jego nowym zadaniem będzie m.in. monitorowanie działań w obszarze polityki ochrony powietrza, a także przygotowywanie analiz, przeglądów i ocen jej funkcjonowania. Dzięki temu rozwiązaniu resort środowiska otrzyma wsparcie przy realizowaniu wielu przedsięwzięć na rzecz ochrony powietrza.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.