W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz niektórych innych ustaw
{"register":{"columns":[{"header":"Numer projektu","value":"UC120","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"sequence":{},"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Rodzaj dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Typ dokumentu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"C – projekty implementujące UE","value":"C – projekty implementujące UE"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie","value":"Celem projektu jest implementacja Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości). Dyrektywa 2019/1023 ma na celu ujednolicenie regulacji dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych w krajach członkowskich w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Postępowanie restrukturyzacyjne ma umożliwić przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji kontynuowanie prowadzonej działalności oraz przeciwdziałać likwidacji miejsc pracy.\nDyrektywa 2019/1023 ma na celu ujednolicenie regulacji dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych w krajach członkowskich w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Postępowanie restrukturyzacyjne ma umożliwić przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji kontynuowanie prowadzonej działalności oraz przeciwdziałać likwidacji miejsc pracy.\nPonadto założeniem było, aby w sposób precyzyjny określić przesłanki determinujące jak najszybsze podjęcie działań służących ustaleniu trudności przedsiębiorcy związanych z płynnością finansową, a następnie odpowiednich działań naprawczych, o ile są one możliwe i słuszne. W przeciwnym razie, zasadne będzie podjęcie działań zmierzających do jak najszybszej likwidacji przedsiębiorcy, z zachowaniem praw wierzycieli, tj. zaspokojenie ich roszczeń w sposób rzetelny i w możliwie największym zakresie, równomiernie oraz w najszybszym terminie.\nW tym zakresie Dyrektywa 2019/1023, kierując się zamiarem zapobiegania określonym negatywnym skutkom niewypłacalności, obliguje państwa członkowskie do zapewnienia dostępu do tzw. narzędzi wczesnego ostrzegania, które mogą obejmować:\n- mechanizmy alarmowe w przypadkach, gdy dłużnik nie dokonał określonych rodzajów płatności;\n- usługi doradcze świadczone przez organizacje publiczne lub prywatne;\n- zachęty w ramach prawa krajowego dla osób trzecich posiadających stosowne informacje dotyczące dłużnika, takich jak księgowi, organy podatkowe lub organy ds. zabezpieczenia społecznego, aby podmioty te sygnalizowały dłużnikowi niekorzystne zmiany.\n\nKolejnym celem, zakładanym przez ustawodawcę unijnego jest, wyrażone w motywie 15 Dyrektywy, zmniejszenie różnic istniejących między państwami członkowskimi, utrudniających wczesną restrukturyzację rentownych dłużników znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej oraz możliwość umorzenia długów dla uczciwych przedsiębiorców. Szybkie wykluczenie z rynku nierentownych przedsiębiorstw, które nie mają szans na przetrwanie, pozwoli bowiem na uniknięcie dalszych strat, do zwiększenia których mogłyby się przyczynić wysiłki podjęte w celu restrukturyzacji takiego przedsiębiorstwa.\nDążenie do harmonizacji przepisów dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej w państwach członkowskich jest również podyktowane transgranicznym charakterem prowadzenia działalności gospodarczej w Unii Europejskiej. Rynek wewnętrzny z coraz większą siecią powiązań, na którym istnieje swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i pracowników, i który ma coraz silniejszy wymiar cyfrowy, oznacza, że bardzo niewiele przedsiębiorstw zachowuje czysto narodowy charakter, jeśli wziąć pod uwagę wszystkie istotne czynniki, takie jak baza klientów, łańcuch dostaw, zakres działalności, baza inwestorów i baza kapitałowa. Nawet niewypłacalność o charakterze czysto krajowym może mieć wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego przez tzw. efekt domina, kiedy niewypłacalność jednego dłużnika może spowodować niewypłacalność kolejnych przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw.\nJednym z kluczowych elementów przewidzianych w Dyrektywie 2019/1023 jest kwestia umorzenia długów przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 20 ust. 1 Dyrektywy państwa członkowskie zapewniają, aby niewypłacalni przedsiębiorcy mieli dostęp do co najmniej jednego rodzaju postępowania, które może prowadzić do całkowitego umorzenia długów. Całkowite umorzenie długów oznacza „uniemożliwienie egzekucji od przedsiębiorców ich niespłaconych zobowiązań podlegających umorzeniu lub umorzenie niespłaconych zobowiązań podlegających umorzeniu jako takich, w ramach postępowania, które mogłoby obejmować sprzedaż majątku lub plan spłaty wierzycieli”. Z uwagi na pozostawienie państwom członkowskim dużej swobody w ukształtowaniu krajowego modelu systemu umorzenia długów przedsiębiorców Dyrektywa 2019/1023 nie wpłynie na istotne zmniejszenie różnic w sposobie regulacji problematyki umorzenia długów w poszczególnych państwach członkowskich, ale można mieć nadzieję, że szeroko zakreślone ramy regulacji dotyczącej umorzenia długów zostaną wypełnione przez krajowych ustawodawców w sposób na tyle zbieżny, aby przynajmniej w istotny sposób zmniejszyło się uzasadnienie dla podejmowania przez przedsiębiorców decyzji o wyborze korzystniejszej jurysdykcji dla otwarcia postępowania oddłużeniowego (zjawisko forum shopping) .\nDyrektywa 2019/1023 w znacznej mierze znajduje już odzwierciedlenie w przepisach ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1588) oraz ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1228), jednak niezbędna jest implementacja części jej zapisów dotyczących m.in. uregulowania zakresu wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych, zatwierdzenia planu restrukturyzacji wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli, jak również ochrony nowego finansowania, finansowania przejściowego oraz innych transakcji związanych z restrukturyzacją.\nPonadto projekt przewiduje dodanie przepisów systematyzujących zasady wyboru osób powoływanych do pełnienia funkcji pozasądowych organów postępowania upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego. Pilna potrzeba wprowadzenia takich zmian wynika z konieczności eliminacji nadużyć i nieprawidłowości związanych z wyborem osób mających pełnić funkcje organów postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, sygnalizowanych w doniesieniach medialnych oraz wpływających do Ministerstwa Sprawiedliwości skargach.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Istota rozwiązań ujętych w projekcie","value":"- objęcie układem z mocy prawa wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo;\n- rozszerzenie katalogu dokumentów dołączanych przez dłużnika do wniosku o otwarcie postępowania upadłościowego m.in. o informacje dotyczące wpływu otwarcia tego postępowania na zatrudnienie w przedsiębiorstwie dłużnika oraz wskazanie podmiotów, których plan restrukturyzacji nie dotyczy wraz ze wskazaniem przyczyn nieobjęcia ich planem;\n- wprowadzenie jako zasady pozostawienia dłużnikowi pełnego zarządu nad przedsiębiorstwem w toku postępowania restrukturyzacyjnego (ograniczenie zarządu dłużnika do czynności zwykłego zarządu nastąpić wyłącznie na podstawie decyzji sądu zawartej w postanowieniu o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego);\n- wprowadzenie mechanizmu zatwierdzania układu wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli poprzez przyjęcie zasady, że w przypadku braku większości do przyjęcia układu w każdej grupie wierzycieli, układ będzie przyjęty na wniosek dłużnika lub za jego zgodą, jeśli większość grup wierzycieli głosowała za układem, w tym co najmniej jedna grupa wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo lub wierzycieli o wyższym stopniu uprzywilejowania od wierzycieli kat. II z regulacji prawa upadłościowego, a w przypadku niespełnienia tego warunku, co najmniej jedna grupa wierzycieli głosowała za przyjęciem układu, pod warunkiem że grupa ta należy do tej kategorii wierzycieli, która w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego otrzymałaby częściowe zaspokojenie, przy zastosowaniu wyceny zakładającej kontynuację działalności przedsiębiorstwa dłużnika;\n- ochrona dłużnika przed egzekucją wierzytelności objętych układem w okresie od dnia zawarcia układu do dnia zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego lub jego prawomocnego umorzenia;\n- jednolite uregulowanie wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych wobec dłużnika w okresie od otwarcia postępowania z zakresu restrukturyzacji zapobiegawczej do chwili zawarcia układu (wprowadzenie zawieszenia czynności egzekucyjnych ex lege na okres 4 miesięcy od dnia otwarcia postępowania oraz instytucji przedłużenia tego zawieszenia przez sąd, na dalszy okres, łącznie nieprzekraczający 12 miesięcy);\n- rozszerzenie dopuszczalności przeprowadzania dowodu z opinii biegłego w postępowaniu\nrestrukturyzacyjnym;\n- zapewnienie ochrony nowego oraz przejściowego finansowania dłużnika w toku postępowania restrukturyzacyjnego poprzez zagwarantowanie, że finansowanie to, w razie późniejszego ogłoszenia upadłości dłużnika, nie będzie mogło być uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, jeżeli było ono uwzględnione w planie restrukturyzacji oraz zostało zatwierdzone przez radę wierzycieli lub sędziego komisarza;\n- zapewnienie ochrony transakcjom, które były racjonalne i niezwłocznie konieczne do negocjowania planu restrukturyzacji poprzez zagwarantowanie, że nie będą one mogły zostać uznane za bezskuteczne, nieważne lub niepodlegające wykonaniu z tego powodu, że dokonano ich ze szkodą dla ogółu wierzycieli.\nGłównym instrumentem służącym do usystematyzowania zasad wyboru osób mających pełnić funkcję pozasądowych organów postępowania upadłościowego oraz postępowań restrukturyzacyjnych będzie sądowa lista doradców restrukturyzacyjnych. Listy takie będą tworzone przy każdym sądzie upadłościowym/restrukturyzacyjnym, w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe, na podstawie oświadczeń osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Oświadczenie woli doradcy restrukturyzacyjnego będzie m.in. zawierać nazwy sądów, w których chciałby on pełnić funkcje organów pozasądowych i wskazanie takich funkcji. Sąd będzie wyznaczał organ pozasądowy postępowania według kolejności na sądowej liście doradców restrukturyzacyjnych w danej kategorii spraw. W uzasadnionych przypadkach, przy spełnieniu ustawowych przesłanek, sąd będzie mógł jednak wyznaczyć osobę z pominięciem tej reguły.\nProponuje się również wprowadzenie ograniczenia liczby sądów, w których dany doradca restrukturyzacyjny będzie umieszczony na liście doradców restrukturyzacyjnych, a także ograniczenie liczby spółek, w których doradca restrukturyzacyjny będzie mógł być wspólnikiem lub członkiem zarządu. Ma to na celu uniemożliwienie tworzenia przez doradców restrukturyzacyjnych spółek wyłącznie w celu uzyskania możliwości zgłoszenia się na listy doradców restrukturyzacyjnych w więcej niż trzech sądach.\nInformacje o wskazaniu sądów, w których doradca restrukturyzacyjny chce pełnić funkcje pozasądowych organów postępowania będą umieszczane na liście osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego.\nWskazanie takie będzie mogło nastąpić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.\nProjekt wprowadza do postępowania upadłościowego mechanizm pozwalający wierzycielom na wystąpienie o zmianę syndyka na osobę przez siebie wskazaną. Będzie to mogło nastąpić na mocy uchwały zgromadzenia wierzycieli podjętej w trybie określonym w projekcie.\n\nProjekt ustawy uzupełnionych został także o:\n• rozszerzenie katalogu postępowań, w których na funkcje organów pozasądowych w postępowaniach upadłościowych, restrukturyzacyjnych musi być wyznaczona osoba legitymująca się licencją doradcy restrukturyzacyjnego z tytułem kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego;\n• nałożenie na syndyka masy upadłości w postępowaniu upadłościowym osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej obowiązku przechowywania środków pieniężnych wchodzących w skład masy upadłości na rachunku upadłego do którego uzyskał dostęp w związku z pełnieniem funkcji syndyka upadłego albo na należącym do syndyka, wyodrębnionym rachunku bankowym; rozwiązanie takie pozwoli na oddzielenie środków pieniężnych poszczególnych mas upadłościowych gromadzonych na rachunku doradcy restrukturyzacyjnego od jego prywatnych środków i zapewnienie tym pierwszym ochrony przed ryzykiem ich utraty z przyczyn niezwiązanych z prowadzonymi przez danego doradcę restrukturyzacyjnego postępowaniami;\n• nałożenie na syndyka obowiązku zawiadamia o ogłoszeniu upadłości ministra właściwego do spraw obrony narodowej, jeżeli upadły wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; projektowany przepis zapewnia dodatkowy czas na uzyskanie przez Ministra Obrony Narodowej informacji o danym przedsiębiorcy, pomiędzy okresem po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy a momentem wystosowania przez syndyka zawiadomienia o zamiarze sprzedaży składników majątku służących do prowadzenia działalności w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa państwa;\n• zmianę ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1007, dalej u.l.d.r.) polegającą na dodaniu regulacji dotyczącej zwrotu opłaty egzaminacyjnej uiszczanej przez wnoszącego o dopuszczenie do egzaminu dla osób ubiegających się o licencję doradcy restrukturyzacyjnego.\nW związku z powyższym rekomenduje się podjęcie prac legislacyjnych nad nowelizacją przedmiotowych ustaw.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu","value":"Marcin Warchoł Sekretarz Stanu","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM","registerId":20476989,"dictionaryValues":[{"id":"MS","value":"MS"}],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Planowany termin przyjęcia projektu przez RM","value":"III kwartał 2023 r.","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Informacja o rezygnacji z prac nad projektem","value":"","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"},{"header":"Status realizacji","registerId":20476989,"dictionaryValues":[],"nestedValues":[],"showInContent":true,"positionSelector":".article-area__article h2","insertMethod":"after"}]}}
Numer projektu:
UC120
Rodzaj dokumentu:
Typ dokumentu:
C – projekty implementujące UE
Informacje o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie:
Celem projektu jest implementacja Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości). Dyrektywa 2019/1023 ma na celu ujednolicenie regulacji dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych w krajach członkowskich w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Postępowanie restrukturyzacyjne ma umożliwić przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji kontynuowanie prowadzonej działalności oraz przeciwdziałać likwidacji miejsc pracy. Dyrektywa 2019/1023 ma na celu ujednolicenie regulacji dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych w krajach członkowskich w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Postępowanie restrukturyzacyjne ma umożliwić przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji kontynuowanie prowadzonej działalności oraz przeciwdziałać likwidacji miejsc pracy. Ponadto założeniem było, aby w sposób precyzyjny określić przesłanki determinujące jak najszybsze podjęcie działań służących ustaleniu trudności przedsiębiorcy związanych z płynnością finansową, a następnie odpowiednich działań naprawczych, o ile są one możliwe i słuszne. W przeciwnym razie, zasadne będzie podjęcie działań zmierzających do jak najszybszej likwidacji przedsiębiorcy, z zachowaniem praw wierzycieli, tj. zaspokojenie ich roszczeń w sposób rzetelny i w możliwie największym zakresie, równomiernie oraz w najszybszym terminie. W tym zakresie Dyrektywa 2019/1023, kierując się zamiarem zapobiegania określonym negatywnym skutkom niewypłacalności, obliguje państwa członkowskie do zapewnienia dostępu do tzw. narzędzi wczesnego ostrzegania, które mogą obejmować: - mechanizmy alarmowe w przypadkach, gdy dłużnik nie dokonał określonych rodzajów płatności; - usługi doradcze świadczone przez organizacje publiczne lub prywatne; - zachęty w ramach prawa krajowego dla osób trzecich posiadających stosowne informacje dotyczące dłużnika, takich jak księgowi, organy podatkowe lub organy ds. zabezpieczenia społecznego, aby podmioty te sygnalizowały dłużnikowi niekorzystne zmiany.
Kolejnym celem, zakładanym przez ustawodawcę unijnego jest, wyrażone w motywie 15 Dyrektywy, zmniejszenie różnic istniejących między państwami członkowskimi, utrudniających wczesną restrukturyzację rentownych dłużników znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej oraz możliwość umorzenia długów dla uczciwych przedsiębiorców. Szybkie wykluczenie z rynku nierentownych przedsiębiorstw, które nie mają szans na przetrwanie, pozwoli bowiem na uniknięcie dalszych strat, do zwiększenia których mogłyby się przyczynić wysiłki podjęte w celu restrukturyzacji takiego przedsiębiorstwa. Dążenie do harmonizacji przepisów dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej w państwach członkowskich jest również podyktowane transgranicznym charakterem prowadzenia działalności gospodarczej w Unii Europejskiej. Rynek wewnętrzny z coraz większą siecią powiązań, na którym istnieje swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i pracowników, i który ma coraz silniejszy wymiar cyfrowy, oznacza, że bardzo niewiele przedsiębiorstw zachowuje czysto narodowy charakter, jeśli wziąć pod uwagę wszystkie istotne czynniki, takie jak baza klientów, łańcuch dostaw, zakres działalności, baza inwestorów i baza kapitałowa. Nawet niewypłacalność o charakterze czysto krajowym może mieć wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego przez tzw. efekt domina, kiedy niewypłacalność jednego dłużnika może spowodować niewypłacalność kolejnych przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw. Jednym z kluczowych elementów przewidzianych w Dyrektywie 2019/1023 jest kwestia umorzenia długów przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 20 ust. 1 Dyrektywy państwa członkowskie zapewniają, aby niewypłacalni przedsiębiorcy mieli dostęp do co najmniej jednego rodzaju postępowania, które może prowadzić do całkowitego umorzenia długów. Całkowite umorzenie długów oznacza „uniemożliwienie egzekucji od przedsiębiorców ich niespłaconych zobowiązań podlegających umorzeniu lub umorzenie niespłaconych zobowiązań podlegających umorzeniu jako takich, w ramach postępowania, które mogłoby obejmować sprzedaż majątku lub plan spłaty wierzycieli”. Z uwagi na pozostawienie państwom członkowskim dużej swobody w ukształtowaniu krajowego modelu systemu umorzenia długów przedsiębiorców Dyrektywa 2019/1023 nie wpłynie na istotne zmniejszenie różnic w sposobie regulacji problematyki umorzenia długów w poszczególnych państwach członkowskich, ale można mieć nadzieję, że szeroko zakreślone ramy regulacji dotyczącej umorzenia długów zostaną wypełnione przez krajowych ustawodawców w sposób na tyle zbieżny, aby przynajmniej w istotny sposób zmniejszyło się uzasadnienie dla podejmowania przez przedsiębiorców decyzji o wyborze korzystniejszej jurysdykcji dla otwarcia postępowania oddłużeniowego (zjawisko forum shopping) . Dyrektywa 2019/1023 w znacznej mierze znajduje już odzwierciedlenie w przepisach ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1588) oraz ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1228), jednak niezbędna jest implementacja części jej zapisów dotyczących m.in. uregulowania zakresu wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych, zatwierdzenia planu restrukturyzacji wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli, jak również ochrony nowego finansowania, finansowania przejściowego oraz innych transakcji związanych z restrukturyzacją. Ponadto projekt przewiduje dodanie przepisów systematyzujących zasady wyboru osób powoływanych do pełnienia funkcji pozasądowych organów postępowania upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego. Pilna potrzeba wprowadzenia takich zmian wynika z konieczności eliminacji nadużyć i nieprawidłowości związanych z wyborem osób mających pełnić funkcje organów postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, sygnalizowanych w doniesieniach medialnych oraz wpływających do Ministerstwa Sprawiedliwości skargach.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie:
- objęcie układem z mocy prawa wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo; - rozszerzenie katalogu dokumentów dołączanych przez dłużnika do wniosku o otwarcie postępowania upadłościowego m.in. o informacje dotyczące wpływu otwarcia tego postępowania na zatrudnienie w przedsiębiorstwie dłużnika oraz wskazanie podmiotów, których plan restrukturyzacji nie dotyczy wraz ze wskazaniem przyczyn nieobjęcia ich planem; - wprowadzenie jako zasady pozostawienia dłużnikowi pełnego zarządu nad przedsiębiorstwem w toku postępowania restrukturyzacyjnego (ograniczenie zarządu dłużnika do czynności zwykłego zarządu nastąpić wyłącznie na podstawie decyzji sądu zawartej w postanowieniu o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego); - wprowadzenie mechanizmu zatwierdzania układu wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli poprzez przyjęcie zasady, że w przypadku braku większości do przyjęcia układu w każdej grupie wierzycieli, układ będzie przyjęty na wniosek dłużnika lub za jego zgodą, jeśli większość grup wierzycieli głosowała za układem, w tym co najmniej jedna grupa wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo lub wierzycieli o wyższym stopniu uprzywilejowania od wierzycieli kat. II z regulacji prawa upadłościowego, a w przypadku niespełnienia tego warunku, co najmniej jedna grupa wierzycieli głosowała za przyjęciem układu, pod warunkiem że grupa ta należy do tej kategorii wierzycieli, która w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego otrzymałaby częściowe zaspokojenie, przy zastosowaniu wyceny zakładającej kontynuację działalności przedsiębiorstwa dłużnika; - ochrona dłużnika przed egzekucją wierzytelności objętych układem w okresie od dnia zawarcia układu do dnia zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego lub jego prawomocnego umorzenia; - jednolite uregulowanie wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych wobec dłużnika w okresie od otwarcia postępowania z zakresu restrukturyzacji zapobiegawczej do chwili zawarcia układu (wprowadzenie zawieszenia czynności egzekucyjnych ex lege na okres 4 miesięcy od dnia otwarcia postępowania oraz instytucji przedłużenia tego zawieszenia przez sąd, na dalszy okres, łącznie nieprzekraczający 12 miesięcy); - rozszerzenie dopuszczalności przeprowadzania dowodu z opinii biegłego w postępowaniu restrukturyzacyjnym; - zapewnienie ochrony nowego oraz przejściowego finansowania dłużnika w toku postępowania restrukturyzacyjnego poprzez zagwarantowanie, że finansowanie to, w razie późniejszego ogłoszenia upadłości dłużnika, nie będzie mogło być uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, jeżeli było ono uwzględnione w planie restrukturyzacji oraz zostało zatwierdzone przez radę wierzycieli lub sędziego komisarza; - zapewnienie ochrony transakcjom, które były racjonalne i niezwłocznie konieczne do negocjowania planu restrukturyzacji poprzez zagwarantowanie, że nie będą one mogły zostać uznane za bezskuteczne, nieważne lub niepodlegające wykonaniu z tego powodu, że dokonano ich ze szkodą dla ogółu wierzycieli. Głównym instrumentem służącym do usystematyzowania zasad wyboru osób mających pełnić funkcję pozasądowych organów postępowania upadłościowego oraz postępowań restrukturyzacyjnych będzie sądowa lista doradców restrukturyzacyjnych. Listy takie będą tworzone przy każdym sądzie upadłościowym/restrukturyzacyjnym, w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe, na podstawie oświadczeń osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Oświadczenie woli doradcy restrukturyzacyjnego będzie m.in. zawierać nazwy sądów, w których chciałby on pełnić funkcje organów pozasądowych i wskazanie takich funkcji. Sąd będzie wyznaczał organ pozasądowy postępowania według kolejności na sądowej liście doradców restrukturyzacyjnych w danej kategorii spraw. W uzasadnionych przypadkach, przy spełnieniu ustawowych przesłanek, sąd będzie mógł jednak wyznaczyć osobę z pominięciem tej reguły. Proponuje się również wprowadzenie ograniczenia liczby sądów, w których dany doradca restrukturyzacyjny będzie umieszczony na liście doradców restrukturyzacyjnych, a także ograniczenie liczby spółek, w których doradca restrukturyzacyjny będzie mógł być wspólnikiem lub członkiem zarządu. Ma to na celu uniemożliwienie tworzenia przez doradców restrukturyzacyjnych spółek wyłącznie w celu uzyskania możliwości zgłoszenia się na listy doradców restrukturyzacyjnych w więcej niż trzech sądach. Informacje o wskazaniu sądów, w których doradca restrukturyzacyjny chce pełnić funkcje pozasądowych organów postępowania będą umieszczane na liście osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Wskazanie takie będzie mogło nastąpić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Projekt wprowadza do postępowania upadłościowego mechanizm pozwalający wierzycielom na wystąpienie o zmianę syndyka na osobę przez siebie wskazaną. Będzie to mogło nastąpić na mocy uchwały zgromadzenia wierzycieli podjętej w trybie określonym w projekcie.
Projekt ustawy uzupełnionych został także o: • rozszerzenie katalogu postępowań, w których na funkcje organów pozasądowych w postępowaniach upadłościowych, restrukturyzacyjnych musi być wyznaczona osoba legitymująca się licencją doradcy restrukturyzacyjnego z tytułem kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego; • nałożenie na syndyka masy upadłości w postępowaniu upadłościowym osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej obowiązku przechowywania środków pieniężnych wchodzących w skład masy upadłości na rachunku upadłego do którego uzyskał dostęp w związku z pełnieniem funkcji syndyka upadłego albo na należącym do syndyka, wyodrębnionym rachunku bankowym; rozwiązanie takie pozwoli na oddzielenie środków pieniężnych poszczególnych mas upadłościowych gromadzonych na rachunku doradcy restrukturyzacyjnego od jego prywatnych środków i zapewnienie tym pierwszym ochrony przed ryzykiem ich utraty z przyczyn niezwiązanych z prowadzonymi przez danego doradcę restrukturyzacyjnego postępowaniami; • nałożenie na syndyka obowiązku zawiadamia o ogłoszeniu upadłości ministra właściwego do spraw obrony narodowej, jeżeli upadły wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; projektowany przepis zapewnia dodatkowy czas na uzyskanie przez Ministra Obrony Narodowej informacji o danym przedsiębiorcy, pomiędzy okresem po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy a momentem wystosowania przez syndyka zawiadomienia o zamiarze sprzedaży składników majątku służących do prowadzenia działalności w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa państwa; • zmianę ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1007, dalej u.l.d.r.) polegającą na dodaniu regulacji dotyczącej zwrotu opłaty egzaminacyjnej uiszczanej przez wnoszącego o dopuszczenie do egzaminu dla osób ubiegających się o licencję doradcy restrukturyzacyjnego. W związku z powyższym rekomenduje się podjęcie prac legislacyjnych nad nowelizacją przedmiotowych ustaw.