Stanowisko Polski obecne na posiedzeniu RE

Premier Mateusz Morawiecki w Brukseli reprezentowany był przez szefa czeskiego rządu Andreja Babisza. Drugiego dnia posiedzenia, w związku z wcześniejszym wyjazdem premiera Czech, Polskę reprezentował Viktor Orbán, premier Węgier. Powodem nieobecności premiera  jest kwarantanna, na której przebywa. Podobna sytuacja miała miejsce podczas ostatniego szczytu unijnych przywódców, kiedy polski premier prezentował stanowisko czeskiego rządu. To dowód na bardzo dobre relacje między państwami Grupy Wyszehradzkiej, opierające się na współpracy i zaufaniu. 

Premier Mateusz Morawiecki był w stałym kontakcie zarówno z Andrejem Babiszem, jak i Viktorem Orbánem, którzy otrzymali też polskie stanowiska dotyczące poszczególnych punktów agendy posiedzenia. Przebieg spotkania unijnego był na bieżąco monitorowany przez odpowiednie polskie komórki merytoryczne, w tym Stałe Przedstawicielstwo Polski przy UE w Brukseli. Szef polskiego rządu był stale informowany o przebiegu rozmów.

Agenda RE na telekonferencji V4

Przed rozpoczęciem posiedzenia RE, szefowie państw Grupy Wyszehradzkiej na specjalnie przygotowanej wideokonferencji omówili bieżące tematy unijne, ze szczególnym uwzględnieniem polityki klimatycznej.

Nastąpiła też wymiana informacji dotycząca bieżących i planowanych działań mających na celu ograniczenie tempa rozwoju epidemii COVID-19. Kraje Grupy Wyszehradzkiej podjęły już ścisłą współpracę w ramach uruchomionego 9 października Centrum Wymiany Informacji V4 ds. COVID-19. Stanowi ono forum koordynacji i wymiany informacji na szczeblu ministerialnych ekspertów z Polski, Czech, Słowacji i Węgier.

Unijna koordynacja działań wobec epidemii koronawirusa

W zakresie koordynacji działań związanych z walką z epidemią koronawirusa, polski rząd ściśle współpracuje z innymi państwami członkowskimi UE, wymieniając informacje i dobre praktyki w zakresie przeciwdziałania pandemii. Wspiera także dalsze prace nad poprawą koordynacji działań wewnętrznych w UE w zakresie wprowadzanych ograniczeń. Ich uzupełnieniem jest ścisła współpraca podejmowana, np. na szczeblu ministerialnych ekspertów z Czechami, Słowacją i Węgrami w ramach uruchomionego 9 października Centrum Wymiany Informacji V4 ds. COVID-19.

Na forum Rady Europejskiej rozmawiano o bieżącej sytuacji epidemiologicznej oraz zasadach koordynacji działań państw Wspólnoty w reakcji na trwającą drugą falę epidemii COVID-19. Omówione zostały postępy prac nad szczepionką, a także zagadnienia związane z procedurami wydawania zezwoleń i dystrybucji. Polskie stanowisko wyraża poparcie dla europejskiego podejścia i środków podjętych przez UE na rzecz przyspieszenia rozwoju, produkcji i wdrażania szczepionek przeciwko COVID-19.

Działania koordynacyjne UE będą kontynuowane w oparciu o najlepsze dostępne dane naukowe. Wymiana informacji będzie się odbywać zwłaszcza w zakresie przepisów dotyczących kwarantanny, transgranicznego ustalania kontaktów zakaźnych, strategii w zakresie testowania, wspólnej oceny metod przeprowadzania testów, wzajemnego uznawania testów oraz tymczasowego ograniczenia innych niż niezbędne podróży do UE. W związku ze znacznym zwiększeniem liczby zachorowań w UE, liderzy zdecydowali o regularnej wymianie doświadczeń na forum RE na temat środków podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie.

Polityka klimatyczna

Na posiedzeniu RE przedyskutowano postępy w realizacji celu UE – neutralność klimatyczna do 2050 r. UE planuje zaktualizować ramy polityki klimatyczno-energetycznej. RE omówiła komunikat KE pt. „Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r.”, w tym proponowany cel polegający na redukcji emisji o co najmniej 55% do 2030 r. Omówiono też niezbędne do podjęcia działania w związku planami osiągnięcia tego zwiększonego celu.

RE uważa, że zaktualizowany cel powinien zostać zrealizowany w sposób możliwie najbardziej racjonalny pod względem kosztów, z uwzględnieniem  uwarunkowań krajowych oraz zasad sprawiedliwości i solidarności. Podkreślono znaczenie aktywnej europejskiej dyplomacji klimatycznej, również w kontekście podejmowania działań, polegających na wspieraniu walki ze zmianami klimatu na arenie międzynarodowej.

Temat unijnej polityki klimatycznej będzie kontynuowany na grudniowym szczycie RE.

Nowy model stosunków UE-Wielka Brytania

Rada Europejska podsumowała realizację umowy o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.  Przedstawiono także stan negocjacji dotyczących przyszłego partnerstwa między Unią Europejską a Wielką Brytanią. W dniu 31 grudnia 2020 r. zakończy się okres przejściowy i Wielka Brytania opuści unię celną oraz unijny wspólny rynek.

Szefowie rządów państw członkowskich potwierdzili potrzebę wypracowania jak najbliższego  partnerstwa ze Zjednoczonym Królestwem na podstawie wytycznych negocjacyjnych, a także oświadczeń i deklaracji.  Priorytetami są równe warunki działania, zarządzanie i rybołówstwo.

Rada Europejska postuluje intensyfikację rozmów negocjacyjnych. Wielka Brytania została wezwana do poczynienia niezbędnych kroków, mających na celu osiągnięcie porozumienia. Przygotowywane są również scenariusze uwzględniające brak porozumienia. UE podejmie wszystkie możliwe działania, które leżą w jej interesie.

Polska popiera kontynuowanie negocjacji z Wielką Brytanią. Niezbędne jest poszukiwanie konstruktywnych rozwiązań zabezpieczających interesy UE, które jednocześnie będą akceptowalne politycznie.

Stosunki UE-Afryka

Liderzy europejscy rozmawiali o najważniejszych wyzwaniach w obszarze relacji UE-Afryka oraz przedstawionej przez Komisję Europejską i Wysokiego Przedstawiciela UE ds. Zagranicznych w „Strategii dla Afryki”.

W wyniku dyskusji dotyczącej stosunków UE z Afryką, RE zaapelowała o odnowienie i pogłębienie wzajemnych relacji politycznych. Podkreślono, iż intensyfikacji wymaga współpraca gospodarcza z Afryką, zwłaszcza w obszarach gospodarki cyfrowej, energii odnawialnej, transportu, zdrowia i systemów rolno-spożywczych. W konkluzjach RE zostało zaakcentowane, zgodnie z postulatami V4, że większego zaangażowania wymaga współpraca UE- Afryka w obszarze migracji, w tym nielegalnej migracji i walki z sieciami przemytu migrantów.

Polityka zagraniczna

Przedstawiciele państw członkowskich UE poruszyli również bieżące zagadnienia dotyczących sytuacji międzynarodowej. RE potępiła przemoc wobec pokojowych demonstrantów i wyraziła solidarność państw członkowskich UE z Polską i Litwą w związku z niedawną dyplomatyczną stygmatyzacją Polski i Litwy przez reżim białoruski.

Rada Europejska potwierdziła swoje konkluzje z 1–2 października 2020 r. i wyraziła ubolewanie z powodu wznowienia jednostronnych i prowokacyjnych działań Turcji we wschodniej części Morza Śródziemnego, w tym niedawnych działań rozpoznawczych Turcji. Liderzy zaapelowali do Turcji o ich zaprzestanie oraz o łagodzenie napięć w sposób konsekwentny i wytrwały. Polska wyraża nadzieję, że wysiłki dyplomatyczne doprowadzą do złagodzenia napięć przed dyskusją nt. Turcji zaplanowaną podczas grudniowego posiedzenia RE.