Polityka bezpieczeństwa – w kontekście nowych wyzwań w naszym sąsiedztwie

Tematem spotkania była polityka wschodnia i bezpieczeństwo regionalne, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na Ukrainie i Białorusi. Na przestrzeni ostatnich miesięcy reżim Aleksandra Łukaszenki nasila wobec Unii Europejskiej działania o charakterze wojny hybrydowej poprzez organizowanie nielegalnej migracji przy udziale służb białoruskich. Działania te mają doprowadzić do destabilizacji sytuacji politycznej i zagrozić bezpieczeństwu Polski, jej sąsiadów i całej Unii Europejskiej. Rosja wywiera rosnącą presję na Ukrainę poprzez zaangażowanie militarne wokół ukraińskiej wschodniej granicy. 

–  Podkreśliliśmy, jak ważna jest współpraca w ramach NATO. Nie może być ustępstw ze strony NATO wobec gróźb i szantażu stosowanego przez Rosję – powiedział premier Mateusz Morawiecki. Jak dodał, nasza odpowiedź i podejście do tego, co się dzieje wokół Ukrainy czy na wschodniej flance NATO, musi być zdecydowana. 
Szef polskiego rządu podkreślił, że nasze kraje zgadzają się, że w chwili obecnej konieczne jest utrzymanie jedności i solidarnej postawy całego Sojuszu Północnoatlantyckiego. Żadna agresja nie jest akceptowalna. Sojusz jest gotowy podjąć zdecydowane środki odstraszania i obrony, aby zapewnić bezpieczeństwo swoich członków. 

Premier Mateusz Morawiecki podziękował premierowi Łotwy za wizytę i rozmowy. Wskazał, że w ostatnich miesiącach współpraca z Republiką Łotewską jeszcze mocniej zacieśniła się również ze względu na konieczność wspólnej odpowiedzi na hybrydowy atak reżimu białoruskiego na nasze granice. 

Perspektywy i wyzwania w obszarze polityki unijnej w kontekście rosnących cen energii

Dzisiejsze rozmowy dotyczyły także perspektyw i wyzwań w obszarze polityki unijnej w okresie najbliższego półrocza, m.in. w kontekście rosnących cen energii i powiązanej z tym polityki klimatycznej UE. Polska i Łotwa zgadzają się co do potrzeby dywersyfikacji źródeł energii – jej ograniczenia prowadzą do wypaczeń rynku energii i zagrożeń, z jakimi mamy obecnie do czynienia. 

– Nie zgadzamy się na żadne szantaże, w tym także na szantaż gazowy, który wystąpił wraz z budową Nord Stream 2 – mówił premier. Wskazał, że energia napędza światową gospodarkę, ale jej wysokie ceny działają odwrotnie. To bardzo duży koszt dla budżetu – to koszty pakietów antyinflacyjnych i pakietów przeciwko wysokim cenom energii – kontynuował.

W kontekście polityki energetycznej i cen energii, Polska wskazuje na potrzebę pilnej reformy unijnego systemu handlu zezwoleniami na emisje (EU ETS). System ten ma przełożenie na niekorzystne zmiany cen energii na rynkach europejskich i rosnące ubóstwo energetyczne – w szczególności w regionie Europy Środkowej. W ostatnim czasie zauważalny jest trzykrotny wzrost cen ETS w porównaniu z zeszłym rokiem, a w ciągu ostatnich 4 lat dziesięciokrotny.

Podkreśla konieczność mobilizacji wszelkich dostępnych instrumentów w ramach różnych polityk, w celu podniesienia odporności UE –  zarówno na kryzysy gospodarcze, jak i zagrożenia hybrydowe, w tym cyberataki i dezinformację.

Współpraca infrastrukturalna i handlowa 

Szefowie rządów omówili także kwestie dwustronne i regionalne, w tym m.in. związane ze współpracą infrastrukturalną i elektroenergetyczną oraz wspólnymi działaniami w ramach Inicjatywy Trójmorza. Polskę i Łotwę łączy udana i perspektywiczna współpraca gospodarcza, w tym wspólne projekty infrastrukturalne. Realizacja korytarza transportowego tzw. Rail Baltica i Via Baltica przyczynia się do rozwoju naszej części Europy.

– Relacje z Łotwą są znakomite: rośnie wymiana handlowa, perspektywy wzajemnych inwestycji. Mamy też zaawansowaną budowę szlaków komunikacyjnych takich jak Via Baltica i połączenia kolejowe. Przyczynią się one do jeszcze lepszej współpracy handlowej między Polską i Łotwą – mówił premier. Jak dodał, rozwijamy nie tylko infrastrukturę, wymianę handlową, ale zachęcamy do wzrostu wymiany między przedsiębiorcami i tworzymy dla nich lepsze perspektywy wymiany doświadczeń. Mamy także podobne podejście do jednolitego rynku oraz do koncepcji strategicznej autonomii – podsumował premier Mateusz Morawiecki.

W kontekście Inicjatywy Trójmorza Polska i Łotwa podziela przekonanie, że tegoroczny szczyt Inicjatywy w Rydze, który ma się odbyć w czerwcu 2022 r. przyczyni się do zacieśnienia współpracy gospodarczej naszego regionu, a co za tym idzie do przyspieszenia wzrostu i odbudowy po pandemii.