Wieloletni Plan Finansowy Państwa (WPFP) przedstawia średniookresowy scenariusz sytuacji gospodarczej Polski i jej finansów publicznych do 2026 r. Plan powinien być podstawą przygotowania projektu ustawy budżetowej na 2024 r. Głównym elementem WPFP jest „Program konwergencji. Aktualizacja 2023”, który do końca kwietnia zostanie przedłożony Komisji Europejskiej i Radzie Ecofin.

Jest to prawdopodobnie ostatni program konwergencji. W Unii Europejskiej trwa dyskusja o reformie zarządzania gospodarczego, która może doprowadzić do zmiany zasad unijnego nadzoru budżetowego już w 2024 r.

Najważniejsze założenia

• Polska gospodarka znalazła się w 2022 r. pod wpływem silnego zewnętrznego szoku, związanego z wybuchem wojny na Ukrainie. Doszły do tego konsekwencje pandemii oraz szantaż energetyczny Rosji. Wydarzenia te negatywnie wpłynęły na tempo wzrostu PKB i spowodowały silny wzrost inflacji.
• Mimo to, polska gospodarka w 2022 r. poradziła sobie stosunkowo dobrze, a realny PKB zwiększył się o 5,1 proc. Przyjęty scenariusz zakłada, że w 2023 r. tempo wzrostu gospodarczego spowolni do 0,9 proc. W kolejnych latach przewidywane jest natomiast stopniowe ożywienie gospodarki – w latach 2024-2026 tempo wzrostu PKB wyniesie odpowiednio 2,8 proc., 3,2 proc. oraz 3,0 proc.
• W 2023 r. wzrost inwestycji wyniesie 1,1 proc. W kolejnych latach tempo wzrostu inwestycji przyspieszy, m.in. dzięki wzrostowi inwestycji publicznych.
• Polska pozostanie krajem o bardzo niskiej stopie bezrobocia.
• Inflacja w kolejnych miesiącach będzie się stopniowo obniżać do poziomu jednocyfrowego na koniec 2023 roku, a w ujęciu średniorocznym wyniesie 12,0 proc. W kolejnych latach inflacja nadal będzie spadać.
• Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł w 2022 r. 3,7 proc. PKB, podczas gdy dług spadł do 49,1 proc. PKB.
  • Główną przyczyną deficytu były wprowadzone przez rząd działania osłonowe, które łagodziły skutki wzrostu cen energii. Wspierały one gospodarstwa domowe, podmioty wrażliwe i przedsiębiorstwa w ramach Tarczy antyinflacyjnej, energetycznej i solidarnościowej.
  • Zgodnie ze scenariuszem makro-fiskalnym, który uwzględnia różnice w realizacji wydatków sektora (prognozowane, według planów finansowych, wydatki zostały skorygowane o 1,1 proc. PKB), w celu urealnienia scenariusza gospodarczego, w 2023 r. deficyt sektora wyniesie 4,7 proc. PKB – m.in. wskutek wymienionych działań czy znaczącej waloryzacji rent i emerytur w marcu 2023 r., w wysokości 14,8 proc.
• Biorąc pod uwagę ponad 3 proc. PKB deficyt nominalny, prognozowany na 2023 r. scenariusz fiskalny na kolejne lata, został opracowany przy założeniu poprawy wyniku strukturalnego, średnio o 0,5 pkt. proc. PKB rocznie, w okresie 2024-2026, czyli zgodnie z unijnymi regułami budżetowymi, które będą ponownie obowiązywać w UE po wygaśnięciu tzw. ogólnej klauzuli wyjścia.
• Deficyt nominalny w 2024 r. zmniejszy się do poziomu bliskiego wartości referencyjnej 3 proc. PKB (3,4 proc. PKB). W kolejnych latach, przy założeniu podjęcia dalszych działań w wysokości 0,5 pkt. proc., spadłby poniżej progu 3 proc. PKB. Przekroczenie przez deficyt progu 3 proc. PKB w 2024 r. wynikałoby przy tym wyłącznie z podwyższonych wydatków obronnych.
• Scenariusz makro-fiskalny zakłada, że w latach 2023-2026 dług sektora wzrośnie z 50,5 proc. PKB do 55,4 proc. PKB. Prognozowany wzrost długu, mimo spadku deficytu, wynikać będzie głównie z prefinansowania zakupów sprzętu militarnego, które Polska znacząco zwiększyła w obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę.